Формалды грамматика 4 страница

41. Абрамов С.А. Элементы анализа программ / С.А. Абрамов - М.: Наука, Гл. ред. физ.-мат. лит., 1986. - 128 с.

42. Бурин Е.А. Введение в основы информатики и вычислительной техники / Е.А. Бурин - Алма-Ата, Мектеп, 1989. - С. 97-112.

43. Информатика / Под ред. П.П.Беленького. – Ростов на Дону: 2003.

44. Козырев А.А. Информатика: учеб. для вузов/ А.А. Козырев. - СПб: Изд-во Михайлов В.А., 2002. - 511 с.

45. Информатика. Базовый курс: учеб.пособие для технич.вузов/ Под ред.С.В.Симоновича.- 2-е изд.- СПб.:Питер, 2003.- 640 с.

46. Скэнлон Лео ПЭВМ IBM PC и XT. Программирование на языке Ассемблера. Перевод И. В. Емелина. М. Радио связь, 1989-335 с.

47. Страуструп Б. Язык программирования Си / Б. Страуструп - М.: Радио и связь, 1991. – 352 с.

48. Керниган Б. Язык программирования Си / Б. Керниган. М.: Финансы и статистика, 1992. – 272 с.

49. Климова, Л. М. Pascal 7. 0: Практ. Программирование. Решение типовых задач: Учеб. пособие / Л. М. Климова.- М.: Кудиц Образ, 2000.- 528. с.- (Библиотека профессионала).

50. Языки программирования. /под ред. Ф. Женюи. - М. Мир, 1972. -

51. Фаронов, В. В. Delphi 5: Учеб. курс / В.В. Фаронов.- М.: 2001.-

52. Юров В. Assembler: [Учеб.] / В. Юров.- СПб.: Питер, 2001.- 624 с.

53. Фаронов, В.В. Delphi 5:Руководство программиста/ В.В. Фаронов; Рос. ассоц. издателей компьютерной лит.- М.:Нолидж,2001.-880 с.

54. Ивани А. Элементы теоретического программирования: Учеб.пособие для вузов / А. Ивани, Р.Л. Смелянский –М.: МГУ, 1985.

5.2 Қосымша әдебиет:

55. Ахо А. Теория синтаксического анализа, перевода, компиляции. В 2 т. Т. 1, 2 / А. Ахо, Дж. Ульман - М.: Мир, 1980.

56. Берн Э.С. Вопросы теории поисковых систем / Э.С. Берн.- М.,1966.

57. Болски М.И. Язык программирования Си / М.И. Болски. Справочник. - М.: Радио и связь, 1988.-230 с.

58. Брауэр В. Введение в теорию конечных автоматов. -М.: Радио 1987.

59. Бруно Б. Просто и ясно о Borland C++ / Б. Бруно. - М.: БИНОМ, 1994.

60. Вирт Н. Систематическое программирование / Н. Вирт. Мир, 1977.

61. Гинзбург С. Математическая теория контекстно-свободных языков / С. Гинзбург - М.: Мир, 1970.

62. Гросс М. Теория формальных грамматик / М. Гросс, А. Мир, 1971.

63. Денисова П.И. Принципы моделирования языка / М.1965.

64. Комягин В.Б. Современный самоучитель работы на персональном компьютере / В.Б. Комягин, А.О. Коцюбинский - Москва:Триумф, 1997.

65. Крючкова Е.Н. Теория алгоритмов / Е.Н. Крючкова - Барнаул; 1995.

66. Мелихов А.Н. Теория алгоритмов и формальных языков / А.Н. Мелихов, В.И. Кодачигов - Таганрог, 1983.

67. Кузнецов О.П. Дискретная математика для инженера / О.П. Кузнецов, Г.М. Адельсон-Вельский - М.: Энергоатомиздат, 1988.

68. Любимский Э.3. Программирование / Э.3. Любимский, В.В. Мартынюк, Н.П. Трифонов - М.: Наука, 1980.

69. Информатика/ Под ред. Н.В. Макаровой. М. Финансы и стат 1997

70. Информатика в понятиях и терминах. — М.: Просвещение, 1991.

71. Язык программирования Си./Под ред. Васильева Б.Радио 1989.

72. Подбельский В.В. Язык Си++/ - М.: Финансы и статистика, 1990.

73. Потоцкий В.К. Работаем на языке Си / В.К. Потоцкий. - М.1992.

74. Рейуорд - Смит В. Дж. Теория формальных языков. Вводный курс / В. Дж. Рейуорд - Смит - М.: Мир, 1988.

75. Скэнлон Л. Персональные ЭВМ, IBM, РС и ХТ. Перевод с английского / Л. Скэнлон. –М. Радио и связь, 1989.

76. Саломаа А. Жемчужины теории формальных языков / - М. 1987.

77. Язык Си. Практикум для начинающих.- Усть-Каменогорск, 1997. –

78. Успенский В.А. Теория алгоритмов: основные открытия и приложения/ В.А. Успенский - М.: Наука, 1987.

79. Касаткин В.Н. Информация. Алгоритмы. ЭВМ / - М.: Радио 1986.

80. Роджерс Х. Теория рекурсивных функций и эффективная вычислимость / Х. Роджерс - М.: Мир, 1972.

8.2. Студентке берілген тапсырма тізімдері

9. Баға қою саясаты. Бағалау еритерясы

7.1. Ағыымдық бақылау

5В060200 – «Информатика» мамандығы бойынша күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналаған ағымдық бақылау кестесі

7.3. Қорытынды баға есебі

Егер бақылау шараларын өткізу уақытында қандай да бір себертермен қатыса алмасаңыз, онда оқытушының кеңес беру кестесіне сәйкес қайта тапсыруға мүмкіндік болады. Межелік бақылау(МБ) 100 ұпайлық шкаламен анықталады.Межелік бақылауға ағымдық үлгерім (АҮ) балы бар студенттер жіберіледі.

АҮ мен МБ бағалары бойынша студенттің пән бойынша рейтингі (Р1 және Р2) анықталады. Р1(Р2) = АY(2)*0.6 + MБ1(MБ2)*0.4 Егер студент МБ белгіленген уақытта орындамаса немесе МБ-дан 50 баллдан кем алса, онда рейтинг анықталмайды. Бұл жағдайда декан студенттің МБ тапсыруының жеке мерзімін тағаындайды.

Студенттің семестр бойынша емтиханға жіберу рейтингі (ЖР) келесі формуламен анықталады: ЖР = (P1 + P2)/2

Пән бойынша қорытынды баға (ҚБ) ҚБ=ЖР*0,6 + Е*0,4

Бағалау эквиваленті

8.3. Бағалау эквиваленті

9.Курс саясаты:

Курс теориялық және практикалық болып бөлінеді, сондықтан міндетті түрде ағымдағы бақылаудың негізгі түрін құрайтын теориялық және практикалық және өздік жұмыс тапсырмаларын орыедау міндетті болып табылады.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысатын болсаңыз, барлық сабақтарға дайындықпен және белсенді қатысып отырсаңыз, барлық тапсырманы уақытында және сапалы орындап отырсаңыз, онда бақылау шараларының кестесінде көрсетілгендей жоғары ұпай жинайсыз.

Сабақтарға қатысу міндетті болып табылады. Себепті босатулар студентті тапсырмалар орындаудан босатпайды.Осындай жағдайда арнайы бөлінген уақытқа сәйкес тапсырмаларды кері тапсыруға мүмкіндік бар.

Дербес компьютермен жұмыстардан алынған практикалық дағдылар пән бойынша өз бетімен жұмысты орындау дұрыстығымен бағаланады.

Сабаққа кешіккен студент сабаққа кіргізілмейді және босатылған сабақты қайта тапсыруға мүмкіндігі болмайды.

Сабақтағы ережені бұзғаны үшін айып салынады – бір сабақтан 5 ұпай алынып тасталады.

Сіздің дайындығыңыз ауызша сұраулармен, бақылау жұмыстарымен және межелік бақылаулар тестілері мен тапсырмаларымен тексеріледі.

Өздік жұмысы өз нұсқаңызға сәйкес орындалуы қажет, әйтпесе жұмыс есептелмейді. Тапсырма нұсқаларын оқытушы тағайындайды.

Барлық тапсырмалар уақытында орындалып, тапсырылуы қажет. Кешіктірілген тапсырмалар төмен бағаланады. Бақылау жұмыстарын көшіруге не ауыстыруға тиым салынады. Айыптық жазалау бақылаудың осы түрі үшін ұпайдың 80 % -ын құрайды

	Атырау инженерлік-гуманитарлық институты Атырауский инженерно-гуманитарный институт Atyrau engineering-humanitarian institute
Пәннің жұмыс-оқу бағдарламасы	«___» ___________ 20_ ж. жасақталды	Құжат № ДП АИГИ-704-07-02

«БЕКІТЕМІН»

Оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі проректоры

п.ғ.д. Ж.С.Хасанова

«____» ________________ 20__ ж

Д Ә Р І С Т Е Р

К Е Ш Е Н І

Пәні: ATT-2212- «Тілдер және автоматтар теориясы»

Мамандығы: 5В060200 - «Информатика»

5В070200 - «Автоматтандыру және басқару»

Атырау, 2015

Дәріс 1. Синтаксис, семантика және программалау тілдерінің грамматикасы.

Мақсаты: Тілдердің граматикасын түсіндіру және тілдердің алфавитін көрсету

Сұрақтар:

· Тілдердің граматикасы

· Тілдердің алфавиті

Синтаксистік талдау – бұл оның, ол берілген мағынасына кейбір ерте берілген синтаксистік ережемен сәйкес келе ме? Мысалы, синтаксистік талдау мағынасы компиляторды жүзеге асырады. Егер рограмма синтаксистік тілге сәйкес келмесе, компилятор қатені көрсетеді.

Берілген бөлімде мысал ретінде талдау және арифметикалық есептеу мағынасын аламыз. Қарапайым мысалдан күрделі мысалға өте отырып, бір толыққанды калькулятор құраймыз. Берілген арифметикалық өрнекті операцияны санай алатын және м ауыспалы функцияны қолдана отырып, жақша арқылы жүзеге асырып өзгерте алатын.

Синтаксистік талдау – бұл процесс, онда лексем таблицасы орнатылады. Ол құрылымды шартты қамтамассыз етеді. Формуляцияланған және синтаксистік тілде анықалғаны анық.

Синтаксистік тілдің негізгі тапсырмасы – программа құрылымын талдау. Ереже сияқты құрылым ішінде ағаш түсіндіріледі, контексті еркін грамматикалық тілге сәйкес келетін. Қазіргі уақытта көбінесе LL(1)-талдау және LR(1)-талдау және оның варианты қлданылады. Рекурсивті жіберу көбінесе синтаксистік анализаторды қолмен программалағанда қолданылады, LR(1)-автоматты жүйе синтаксистік анализаторда қолдана отырып орындайды.

Синтаксистік талдаудың нәтижесі синтаксистік ағаш таблица объектісіне жіберу болып табылады. Синтаксистік талдаудың процесінде қателар табылады, программа құрылымымен байланысты.

Контекстік тілдің этаптары программа бөліктеріне тәуелділігі анықталады, контексті еркін синтаксистік жазылған.

Бұл негізхгі байланыс «суреттеу - қолдану», объектіге анализ типі, облысты талдау түрлері, параиетрлер сәйкестігі, белгілер және тағы басқа. Контексті талдау объект таблицасы нәтижесінде объектіні суреттеу ақпаратты толықтырады.

Ассемблер таблицасының құрылымы жоғарғы жылдамдығые іздеу қамтамассыз ету арқылы таңдалады. Команда таблицасы және директив әрқашанда мәлімет қоры болып табылады. Олар бір рет толтырылады – Ассемблерді өңдегенде, одан кейін өзгертілмеген болып қалады.

Бұл таблицалар тура хеширлеу функциясын құрады, мнемониканы таблицадағы адрес жазуы жүзеге асырады.

Тырысы мағынасын және фуекцияны хеширлеуді таңдауға ие. Таблицада коллизиялардың болмауы. Толтырылған таблицалар бір рет жүзеге асырылады, ал өту қайта-қайта шығару арқылы, бұл шығындар өтеледі.

Символ таблицасы динамикалы қалыптасады. 1-өткелдегі жұмыс нәтижесі. Сол таблицадағы іздеу 1-деңгей өткелде жүзеге асады.

Бұл таблицаның құрылымы тура өту таблицасы сияқты дұрыс емес. Сондай-ақ коллизиялардың дұрыс еместігі. Сондықтан символ таблицадағы іздеу дихотомиялық болуы мүмкін, бұл үшін иаблица реттелген болуы керек.

Жаңа аттар таблицаға қосылады «бір-бірлеп», және әрбіруінің қосылғаннан кейін таблицфның реттелуі қалпына келтірілуі керек, алгоритмді сорттау қолдану, щығушы реттелген мәліметтер.

Бұл түсінік басқа таблицаға қатысы бар, жұмвс барысында Ассемблерде үлкен мүлшердегі таблица және сыртқы жадыға орналастыру және күрделі мтодтар оның организацясын қолданылады. Мысалы, -В+ ағаш.

Семантикалық талдау.

Сөйлесу тілі төрт негізгі элемменттерден тұрады: Символдардан, сөздерден, сөз тізбектерінен және сөйлемдерден.

Тілдің алфавитін құрайтын символдар саны көп емес. Сөздер саны көп, бірақ бәрі шекті: тілдің барлық сөздерін атауға болады, мысалы, оларды сөздіктен қарау арқылы.Барлық сөз тізбекттерін сөйлемдерді атау мүмкін емес, бірақ олардың құрылу ережелері белгілі. Орыс тілінің ережесі, мысалы, сәйкес кітапптарда жазылған.

Программалау тілдері төмендегі элемменттерден тұрады:

1. Символдар – бұл берілген тілдер программаның барлық мәтінін құрайтын негізгі бөлінбейтін белгілер. Барлық символдар жиыны тілдің алфавитін құрайды. Табиғи тілге қарағанда программалау тілдің алфавиті кеңірек. Ол латын әріптерін, арифметикалық амалдар белгілерін, ажыратқыш символдарды және басқа да арнайы символдарды қосады.

2. Лексемдер - Өзіндік мағынасы бар алфавитің символдардың көрінбейтін тізбектері. Олар тілдің негізгі символдары арнқылы құралады. Бір символдан тұратын лексемдер бар болуы м үмкін, мысалы, амалдар белгілері. Кез-келген программалау тілдерінің кілттік сөздерінің нақты жинағы бар. Олар тілдің сөздігін құрайды.Программист нақты ережелер бойынша жеке меншік сөздер – идентификаторлар құрай алады. Табиғи тілде жазылғане алгоритім жазбасына қарағанда күрделірек түсіндіріледі. Лексемдер және олардың құрылу ережелері тілдің лексикасын құрайды.

3. Өрнектер тілдің ережесіне сәйкес лексемдерден құралады. Олар кейбір мәндердің есептеу тәртібін береді. Өрнектер қарапайым тілдегі сөз тізбектеріндегі сияқты программалау тілдерінде де сол рөлді атқарады.

4. Операторлар тілдің кейбір іс-әрекеттердің толық сипаттамасын береді. Күрделі әрекеттерді сипаттау үшін операторлар тобы керек. Бұл жағдайда операторлар құрамдас операторлар немесе блокқа біріктіріледі.

Оператор берген әрекеттің деректері арқылы орындалады. Деректер туралы мәліметтер берілген тілдің сөйлемдері сипаттау немесе орындалмайтын операторлар деп аталады. Сипаттау немесе операторлар жиыны программа түзеді.

Программалау тілдерінің элементтерінің жазылу ережелерінің жүйесі оның синтаксисін құрайды.

Өзін өзі тексеру сұрақтары:

1. Бағдарламалау тілдерінің синтаксисі не?

2. Бағдарламалау тілдерінің сипаттамасы?

Ұсынылған әдебиеттер:

1. Ахо А. Теория синтаксического анализа, перевода, компиляции. Мир 1980 год

2. Абрамов С.А. Элементы анализа программ – М. Наука 1986 г

Дәріс 2. Формализациялау проблемалары.

Мақсаты: Тілдерді құру және сипаттау әдістерін, Вирттік синтаксистік диаграммаларды құру әдістерін үйрету

Сұрақтар:

· Тілдерді сипаттау

· Вирттің синтаксистік диаграммалары

Тілдің құру мағынасы - бұл оның семантикасы. Басқа сөзбен айтқанда,тілдің синтаксисі жеке құрастырушылардың сыртқы түрін анықтайды,ал семантика осы құрастырушылар арқылы компьютер орындайтын әрекеттерді талқылайды.Жоғарғы деңгейлі қазіргі тілдер симантикалары бойынша ұқсас,бірақ синтаксисте кейбір ерекшеліктері бар. Осыдан шығатын маңызды қортынды:программалауды алғаш меңгерушілер тілдің семантикасына көңіл аударуы қажет.Сапалы программаларды жазу тілдің синтаксисіне байланысты емес. Семантиканы соңына дейін түсіну күрделірек.Тілдің әрбір құрастырушысын жеке алгоритімдер жазуда міндеттері бойынша пайдалану одан сайын күрделірек.

Бұл жерде бұрынғы сыналған амалды компьютерде жұмыс, көптеген м ысалдарды өңдеу,есептерді шығаруды ұсынуға болады.

Табиғи тілден айырмашылығы әр программалау тілінің қатаң сипатталуы болады.Мұндай сипаттау не үшін керек? Бұл жерде компьютермен байланысу үшін арналған тіл туралы айтылып тұр. Яғни, аздаған екі ойлар қателікке соқтырады.

Тілді сипаттау дегеніміз – оның негізгі элементтерін сипаттау.Тілдің әр элементін сипаттау оның синтаксисімен және симантикасы мен беріледі.Синтаксистік анықтамалар тілдің элементтерін құру ережелерін тағайындайды. Семантика синтаксистік анықтамалар берілген элементтердің қолдану ережелерін және мағынасын анықтайды.

Программалау тілін сипаттау үшін табиғи тілді қолдануға болады.Бірақ мұндай сипаттаудың қалыпты сөз тілінде сипатталған алгоритімдер сияқты кемшіліктері болады. Алгоритімдей сипаттаудан айырмашылығы, тілді сипаттау адамның меңгеруіне шақталған. Сондықтан программалау туралы әдебиеттерде мұндай сипаттау жиі қолданылады.

Бірақ транцляторды ойлап табушылар тілдің қалыпты сипатталуын қажет етеді.Сонымен ол сипатталу ешқандай бір мәнді талқылау жібермеуі қажет және мамандар үшін жинақы әрі ыңғайлы болу қажет.Олардыдың тілекттеріне сәйкес алғашқы тілдердің бірін сипаттау үшін арнайы қалыпты сипаттау типі ойлап табылды.

Қазіргі кезде тілдерді сипаттаудың бірнеше түрлері бар. Оларды программалау тілдеріне ажырату үшін оларды тілдердің белгілері деп атайды.

Бірдей мақсаттар үшін және өзара толық байланысқан әр түрлі екі тілдің белгілеріне сипаттама берейік:

1. Бэкус-Наур (БНФ) қалыпты. Осы белгілі Algol тілін сипаттау үшін қолданылған, содан кейін әр түрлі программалау тілдерінің авторлары арқылы оларды қалыпты сипаттау үшін қолданылды. Қазіргі уақытты РБНФ деп аталатын кеңейтілген нұсқасы пайдаланылады.

2. Вирттің синтаксистік диаграммалары. Тілдің негізгі құрастырушыларының графиктік бейнеленуі.

Бэкус-Наур қалыпты бірнеше арнайы қызметті символдарды – метасимволдарды пайдаланып, тілдің барлық элементтерін өте қатаң және жинақы сипаттауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар тілдің әр түсінігі ең қарапайым түсініктерден шығады.

Барлық басқа түсініктер – терминалдар еместер – терминалдар бірте-бірте арнайы металингвистік формулалар көмегімен шығады. Ол формулаларда теңдік белгісінің орнына::= қолданылады. Әр терминал емес бұрышты жақшаға алады. Мета символың мәні “немесе” (или) болады.

Кеңейтілген БНФ тағы да бірнеше пайдалы метасимволдармен толықтырылған. жазбасы А символын бірнеше рет(ноль болуы да мүмкін) қайталау дегенді білдіреді. жазбасы А символын ноль немесе бір рет қайталау дегенді көрсетеді. РНБФ формулалары БНФ – ға қараған да қарапайым. Өйткені мұнда түсініктер бұрышы жақшаға алынбайды. Ал::= белгісі кәдімгі теңдікке алмастырылған. Терминалдық символдар тырнақшаға алынады.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: