й тапсырмасын тексеру

Тапсырма

Мұғалім оқулықта берілген суреттерге қарап, еңбектің түр­лерін анықтау vшін балаларға тапсырма береді.

Мәтінмен жұмыс

М ұғалім еңбектің маңызын түсіндіру үшін оқулықта берілген

Б. Әділовтің «Еңбексіз өмір - сүреңсіз» деген мысал әңгімесін оқып береді. Балалар Сұрақ бойынша өз ойларын айтады.

Еңбексіз өмір - сүреңсіз

Б.Әділов

Мысал әңгіме

Қара пышақ дүкеннен шығып, ас үйге келген соң тыным таппа­ды. Нан турады, пияз аршыды, әйтеуір тамақ дайындалып, ас қам­далса, қолдан түспейтін болды. Ол жалқау еді. Бала кезіндегі «шал­қайып жатсам» деген арманы есіне түсіп, жылап та алатын.

Бір күні қара пышақ ауыр еңбектен қүтылудың оңай жолын тап­ты. Иесінің көзін ала беріп, еденнің жырығына қойды да кетті. «Бол­ды, - деді ол қуанып. - Енді еңбекті желкемнің шұқыры көрсін!...

Ай өтті, жыл өтті. қара пышақ орнынан қозғалған жоқ. Онын қайда жатқанын ешкім білмейтін еді.

Бір күні:

- Әй туысқан, - деген дауысқа елең етіп қараса, еденнің жары­ғынан жылтылдаған көз сығалап қарап тұр екен. Бірден таныды, баяғы өзімен бірге жасалған Сары пышақ. Өзі өте көңілді, жүзі жарқ-жұрқ етеді. Сұлу ланып кетіпті.

- Төмен секір, - деді қара пышақ. - Бірге жатаиық. БІЗДІ ешкім білмейді.

- Ол жерде не бар?

- Жатамыз, ұйықтаймыз, демаламыз. Ой, қандай рақат!

- Ал жұмысты кім істейді?

- Жұмыс бізсіз де істеледі..

- Рақмет! - деді Сары пышақ. - Еңбектен қашқанша, тер төгіп өлгенім артық. Еңбексіз өмір - сүреңсіз. Өзің-ақ жата бер, рақа­тыңа бата бер.

Қара пышақ орнынан тұрайын деп еді, тұра алмады. Өне бойын тот басқан. Барлық жері сынып бара жатқандай сезінді.

• Мысал әңгімедегі қара пышақ қандай адамға ұқсайды?

• Сары пышақтың қандай ісі сендерге ұнады?

• «Еңбексіз өмір - сүреңсіз» дегенді өздерің қалай түсінесіңдер?

Дәйексөз

Оқушылардың жауаптары оқулықта берілген анықтама меl/ дәйексөздің маеынасын т!)сіндірумен т!)Йінделеді.

Мұғалім тақтаға Абайдың «Еңбек - қуаныш, жалқаулық ­айырылмас азап» деген нақыл сөзін жазып қояды.

- Адам, ең бастысы, еңбектенуге, яғни адам бір іске күш-қуатын, ақыл-ойын жұмсауға ерінбеуі керек. Өйткені жалқаулық" epіншектік адамның өзін және өмірін тоздырады. Ал ерінбей еңбек ет­сең мақсатыңа, арманыңа жетесің. Арманың орындалса, өзіңді ба­қытты санайсың.

Мұғалім балаларға дәптердің соңында берілген «Менің дәйек­Сөздерім» айдарындаеы бүгінгі сабақтың тақырыбы көрсетілген беткe осы дәйексөзді жазуға кеңес береді.

Сахналау

Еңбектің адам өміріндегі мәнін рөлдік орындаулар арқылы түсіндіру үшін сахналау тәсілі қолданылады.

үш оқушы (автор, қуыршақ, бауырсақ) рөлдерде өлеңді мәнер­леп оқиды.

қайдан келдің, бауырсақ?

Ө. Тұрманжанов

Дастарқанда шашылып,

Жатты аппақ бауырсақ.

Бауырсаққа қызығып, қарап тұрып көзін сап:

- қайдан келдің, бауырсақ? ­Деп сұрады қуыршақ.

- Дүкеннен келдім

Нан сатқан, -

Деді оған бауырсақ.

- Дүкенге келдің қай жақтан?

- Наубайдан келдім нан жапқан.

- Наубайға келдің қай жақтан?

Диірменнен келдім ұн тартқан.

- Диірменге келдің қай жақтан?

- Даладан келдім кең жатқан.

Жер-анам менің көсілген,

Диқандар мені өсірген.

Оқулықтагы суреттер бойынша (жаюлы дастарқан үстінде ша­шылып жатқан бауырсақтың, нан дүкені сөрелеріндегі неше түрлі нандардың, нан жауып тұрған наубайшының, диірменнің, егіс да­ласының) оқушылар еңбектің адам өміріндегі маңызы туралы «Нан дастарқанға қандай еңбекпен келеді?,> - деген Сұрақ аясында шығып сөйлейді.

Дәптермен. жұмыс

М ұғалім оқушыларға дәптермен Жұмысты орындау жолдарын түсіндіреді.

«Еңбек - бақыт бастауы» тақырыбыңда әңгіме жазыңдар.

Қорытындылау
Балалар, осымен сабағымызды қорытындылайтын кезде келді. Ендеше, біз «Еңбекқорлар еліне» барып, саяхат жасап қайтайық. Ол үшін «Біз не үйрендік? Не білдік?» деген сұрақтарға жауап береміз. Әрбір дұрыс жауап берген оқушы әртүрлі суреттермен еңбекқорлар елін безендіреді.

Жүректен жүрекке

Оқушылар мұғаліммен бірге шеңбер құрып, бір- біріне Жүрекжар­ды тілектерін айтады.

Гүл өсірсең терлеп

Мұның аты еңбек.

Кесте терсең зерлеп

Мұның аты еңбек

Домбыра мен биге,

Ән мен күйге

Жүрсең күнде қатысып

Мұның аты еңбек

Бәрі бірге «Айгөлек» өлеңін айтады

Өзін-өзі тану 2 сынып 25.02

Сабақтың тақырыбы: Еңбек – бәрін жеңбек
Мақсаты: «Еңбек» адамгершілік құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:
- еңбектің адам өміріндегі мәні туралы түсінік беру;
- еңбек етуге қызығушылықтарын дамыту;
- еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: сюжетті суреттер, компьютер, түрлі түсті қағаз, қайшы.
Шаттық шеңбері
Әдепті де өнерлі,
Еңбексүйгіш баламыз.
Жаңа істің шебері,
Жасаушысы баламыз.
Әңгімелесу
1. Неліктен еңбекшіл баланы бәрі жақсы көреді?
2. Еңбек адамға не үшін қажет деп ойлайсыңдар?
3. Адамға өмір сүруі үшін ең алдымен не кажет деп ойлайсындар?
Оқулықпен жұмыс. Әңгімелеу.
Еңбектің адам өміріндегі мәні рөлдік орындаулар арқылы түсіндіріледі.
Қайдан келдің бауырсақ?
Өтебай Тұрманжанов
Дастарқанда шашылып,
Жатты аппақ бауырсақ.
Бауырсаққа қызығып,
Қарап тұрып көзін сап:
- Қайдан келдің бауырсақ?-
Деп сұрады қуыршақ.
- Дүкеннен келдім
Нан сатқан,-
Деді оған бауырсақ.
- Дүкенге келдің қай жақтан?
- Наубайдан келдім нан жапқан.
- Наубайға келдің қай жақтан?
- Диірменнен келдім ұн тартқан.
- Даладан келдім кең жаткан.
Жер - анам менің көсілген,
Диқандар мені өсірген.
Оқулықпен жұмыс. Әңгімелеу.
Жақсылардың жақсысы. Аңыз
Баяғыда бір адам өзі жалғыз қызымен бірнеше бөлмелі жарық, биік, өте әсем үйде тұрыпты. Үйдің айналасы бау - бақша екен. Бір күні оның кішкентай қызы бақшаны, барлық бөлмелерді аралайды.
Кірмеген жалғыз бөлме қалыпты. Ол ылғи жабық тұрады екен.
Сонда әкесіне қызы:
- Әке маған жабық тұрған бөлмеге кіруге рұқсат етіңіз. Осы бөлме басқа бөлмелерге қарағанда жақсы ғой деп ойлаймын, - деді.
- Оның дұрыс қызым. Жақсылардың ең жақсысы сонда. Бірақ сен әлі жассың, өскенде бұл бөлмені саған беремін. Сен оған өмір бойы риза боласын, - деп жауап қайтарды әкесі.
Ай өтеді, жыл өтеді, қыз есейіп бой жетеді. Әкесі қызына жабық бөлменің кілтін ұсынады. Қыздың қуанышы қойнына сыймай, жүгіріп келіп, есікті ашып жібергенде, ол тек ұршық пен өрмек және кітапты көреді. Қыз әкесіне келіп, көз жасын, бұлап тұрып:
- Әке, сен сабақ бөлмеде «Жақсылардың жақсысы бар» деген едің. Мен одан ұршық, өрмек, кітаптан басқа еш нәрсе таппадым, - дейді.
1 Биік, әсем үйде кімдер тұрған?
2 Үйдің бір бөлмесі неге жабық болды?
3 Неліктен әкесі ұршық, өрмек, кітапты «жақсылардың жақсысы» дейді?
4 Дүниедегінің бәрі еңбекпен табылады дегенді қалай түсінесіңдер?
Сергіту сәті
Еңбек
Нұрхан Жанаев
Қырға шықсаң өрлеп,
Мұның аты – Еңбек.
Кесте тіксең, зерлеп,
Мұның аты – Еңбек.
Сабағыңа жөндеп
Әзірленсең – Еңбек.
Қиындықтың бәрін
Еңбек қана жеңбек.
Шығармашылық жұмыс
1 - топ. Еңбек туралы мақал айтып, мағынасын түсіндіру.
2 - топ. Сурет құрастыру, қорғау.
3 - топ. Ребус шешу.
Дәптермен жұмыс
Мәтінді оқып, суреттерді бояу.
Дәйексөз
Бақыт кілті – еңбек
Жүректен – жүрекке
Болайықшы осындай
Сөзі мен әні – А. Меңжанованікі.

Өзін өзі тану 2 сынып 03.03

Cабақтың тақырыбы: Жүрек жылуы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: «Қайырымдылық», «мейірімділік» адамгершілік құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.

Дамытушылық: адамдармен қарым-қатынаста достаса білу, өзара келісімге келу, түсінісу, тіл табысу, кешірімді, кішіпейіл, көпшіл бола білу, көңіл күйін басқара алу қасиеттерін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Қамқорлық жасай білуге, мейірімділікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, әңгімелесу, оқулықпен жұмыс, ойын.

Сабақтың көрнекілігі: суреттері.

Сабақтың түрі: тіл дамыту.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі:

1. Сынып бөлмесін әзірлеу. 2. Оқушылардың зейінін жаңа сабаққа аудару.

ІІ. Жаңа сабақ.

Шаттық шеңбері

Балалар, бәріміз ортаға шығып «Шаттық шеңберін» құрайық.

Шеңбер болып тұрайық жылы жүзбен,

Бізге келсін қуаныш, нұр іздеген.

Шуақ толған жанымыз, жүрегіміз,

Үлгі алсын көрген жан мына бізден.

· Өзіңнің сүйікті оқушыларыңды «Өзін-өзі тану» сабақтарында көрген қандай жақсы.

Осындай мейірімді, ақылды, өмірге, білімге құштар балаларымды көргеніме өте қуаныштымын. Сендермен бірге болғаныма тек мен ғана емес, шуақты күн де қуанып тұрғандай. Ендеше біз де бір-бірімізге күлімсіреп, алақандарымыздың жылуын байқай отырып, сәлем берейік! Бүгінгі күніміз көңілді әрі жарасымды аяқталуы үшін өзімізге және келген қонақтарға жақсылық, көтеріңкі көңіл тілейік.

Балалар бір-бірімен сәлемдесіп, мұғаліммен бірге Е.Өтетілеуовтің өлеңін орындайды:

Жас дәуірдің түлегіміз

Бау, бақша, белдер,

Орман, тау, көлдер -

Көрікті шексіз даламыз.

Дәулеті тасқан,

Сәулеті асқан –

Көңілді ауыл, қаламыз.

Қайырмасы:

Жадырап күндей,

Жайнаған гүлдей –

Бақытты біздер баламыз! (2 рет)

Өзіміз туған,

Көбелек қуған –

Өлкеде өсіп, толамыз.

Жалықпай оқып,

Көңілге тоқыл –

Білімді адам боламыз.

Қайырмасы:

Тыныштық сәті. Әуен ойналады

Мен әуенді қосқан кезде бәріміз жүрегіміздегі сиқырлы әлемге аттанамыз. Біздің жүрегімізде кішкентай адам өмір сүреді. Оның аты да дәл сендердікіндей. Қолдарыңды жүректеріңнің тұсына қойып, оның қалай соғып тұрғанын сезініңдерші (тыныс алу). Ол біздің жүрегіміздің ішіндегі «Мен осындамын», «Мен сенімен біргемін» - деп тұрған кішкентай адам ғой. Оған өздеріңнің күлкілеріңді сыйлаңдар. Жүрегіміздегі кішкентай адам әрқашанда бізбен бірге болады. Жүрегіміз бізге тек ақыл мен жақсы сөздер айтатын болады. Себебі, оны тек біз өзіміз ғана ести алатын боламыз. Жүректеріңе іштей рахмет айтыңдар. Ол сендердің ризашылық сөздеріңді естісін. Сездіңдер ме, ол одан да бетер қатты соғып кетті. Олар бізді естігенін білдіріп жатыр. Осы сәтті естеріңе сақтаңдар!

· Енді көздеріңді аша қойыңдар. Қолдарыңды жоғары, содан кейін екі жаққа

созыңдар. Терең дем алыңдар.

· Міне, тамаша!

Әңгімелесу

Мұғалім балаларға адамдардың жүректері мейірімге, қайырымға, махаббатқа, жылы сезімге толы екенін және жақсылықтың бәрі жүректен шығатынын түсіндіру мақсатында әңгімелесу жүргізеді:

· Үлкендер еркелеткенде қандай күйде боласыңдар?

· Жақсы көретін адамдарға қандай тілек айтқың келеді?

· Басқаларға жақсылық жасаған кездерің болды ма?

Оқулықпен жұмыс

В.Осеева «Жай ғана әжей»

Мұғалім сабақтың тақырыбын ашу мақсатында мәтінді айтып береді. Балалар сұрақ бойынша жауап береді.

Айнұр мен Абзал көшеде келе жатыр еді. Алдарында қарт әжей кетіп бара жатқан. Жер тайғақ болатын. Әжей сүрініп кетіп, жығылып қалады.

Абзал:

· Сөмкемді ұстай тұршы! – деді де, қарт кісіге көмектесуге жүгіріп

кетті.

Абзал қайтып келгеннен кейін Айнұр:

· Бұл сенің әжең бе? – деп сұрады.

· Жоқ, деп жауап берді Абзал.

· Мамаң ба?

· Жоқ.

· Ендеше көршің шығар?

· Жоқ. Ешкімім емес. Жай ғана қарт әжей ғой, - деп жымиды Абзал.

Оқушылармен пікірталас ұйымдастыру

· Сендердің осындай оқиғаға кездесулерің мүмкін бе?

· Бұл оқиғадан не үйрендің?

· Абзал мен Айнұрдың ой-пікірлері туралы не айтасыңдар?

Дәйексөз

Балалардың жауаптары дәйексөзбен түйінделеді.

Мұғалім тақтаға «Табиғаттағы барлық жылу – күннен, Өмірдегі барлық жылу - адамнан». М.Пришвин, деп жазып қояды. Мұғалім өмірдегі барлық жақсылық, мейірімділік, қайырымдылық адамдарға байланысты екенін түсіндіреді.

· Өздеріңнің жауап бергендеріңдей қайырымды іс жасау оған мұқтаж адамның жанына жұбаныш болады. Ал өзің біреуге қайырымдылық жасағанда көңілің көтеріліп, жаның жай тауып, қуанасың, сол адамды қуантасың, қайырымды іс істей алатыныңа жақын-туыстарың, достарың, айналаң қуанады. Әрбір адамның жүрегінде сондай жылуы болса, бір-біріне қайырымдылық жасап жатса, әлемдегі адамдардың барлығы қуанышта, бақытта өмір сүреді.

Мұғалім балаларға дәптердің соңында берілген «Менің дәйексөздерім» айдарындағы бүгінгі сабақтың тақырыбы көрсетілген бетке осы дәйексөзді жазуға кеңес береді.

Тапсырма

Мұғалім балалардың жақсы көретін адамдары туралы әңгімелеп, айтып беруге тапсырма береді. Мұғалім бұл тапсырманы ұйымдастырғанда балалардың отбасы, туған-туысы, тәрбиешісі, т.б. жақсы көрсететін адамдары туралы ойларын біледі. Сонымен бірге әр баланың өмірде өз орны ерекше екенін, оларды да жақсы көретін адамдардың бар екенін ұғындырады.

Жағдаятты талдау

Мұғалім оқулықта берілген суреттерге қарап, жағдаяттарды шешуді ұсынады.

1. Сен бір құшақ газет-журнал көтеріп келе жатқан пошташыға кездестің...

2. Сен аулаға ролик тебуге шықтың, ал досыңның ролигі жоқ...

3. Анаң ас пісіріп жатыр, ал інің мазасызданып кетті...

Жағдаятты топпен, жекелей орындауға болады. Балалар өз шешімдерін

жария етеді.

Жаңа ақпарат

Оқушылардың «қайырымдылық», «мейірімділік» адамгершілік құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту мақсатында мұғалім оқулықта берілген жаңа ақпаратпен таныстырады:

Мейірімді адам өзге адамға, туған-туысқандарына, табиғатқа деген жанашырлық сезімін, қамқорлығын көрсетуге дайын тұрады.

Дәптермен жұмыс

Мұғалім дептерде орындау үшін төмендегі үлгіде тапсырма береді:

Жүрегіңнен шыққан мейірімділік, қайырымдылық, жан ашырлық, жан жылуы кімдерге, нелерге арналатынын суретке қарап, бос торкөздерге жазыңдар.

Жүректен жүрекке

Оқушылар сабақ соңында өздерінің жүрек түпкіріндегі жылы сезімдеріне ризашылықтарын білдіреді.

Оқушылар оң қолдарымен жүрек тұсын ұстап кезегімен мынадай сөйлемдер айтады:

· Менің қайырымды жүрегіме рақмет!

· Менің мейірімді жүрегіме рақмет!

· Менің жылы жүрегіме рақмет!

· Менің жүрегімнің адамдарды жақсы көргеніне рақмет!

· Менің жүрегімдегі жақсы көру сезіміне рақмет!

· Менің жүрегімнің қуана білетініне рақмет!

· Менің жүрегімнің жанашырлығына рақмет! және т.б.

Өзін-өзі тану 2 сынып 17.03

Тақырыбы: Жүрек жылуы
Мақсаты: «Қайырымдылық», «мейірімділік» адамгершілік құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:

· Мейірімділік, қайырымдылық туралы түсініктерін кеңейту;

· Қамқорлық жасауға жетелеу;

· Мейірімділікке тәрбиелеу

Көрнекі құралдар: интерактивті тақта, плакаттар, бояу, шар, жүрекшелер,

дәптер,оқулық, тауық балапандардың суреті.

Шаттақ шеңбері:

Ж. Әділжанқызы

Жан-жағына нұр шашып

Арайлап жарқын таң атса,

Жер бетінде жайқалып,

Көгеріп өссе көк майса,

Жүрегім жыли бастайды.

Оралғанда сапардан

Алдымнан жақын жан шықса,

Кездескенде достарым

Құшағын маған кең ашса,

Жүрегім жыли бастайды.

Әңгімелесу

· Үлкендер еркелеткенде қандай күйде боласыңдар?

· Жақсы көретін адамдарға қандай тілек айтқың келеді?

· Басқаларға жақсылық жасаған кездерің болды ма?

Мәтінмен жұмыс

В.Осеева

Жай ғана әжей

· Сендердің осындай оқиғаға кездесулерің мүмкін бе?

· Бұл оқиғадан не үйрендің?

· Абзал мен Айнұрдың ой-пікірлері туралы не айтасыңдар?

Дәйексөз

«Табиғаттағы барлық жылу-күннен

Өмірдегі барлық жылу-адамнан»

М.Пришвин

-Қайырымды іс жасау оған мұқтаж адамның жанына жұбаныш болады. Ал өзің біреуге қайырымдылық жасағанда көңілің көтеріліп, жаның жай тауып, қуанасың, сол адамды қуантасың, қайырымды іс істей алатыныңа жақын-туыстарың, достарың, айналаң қуанады. Әрбір адамның жүрегінде сондай жылуы болса, бір-біріне қайырымдылық жасап жатса, әлемдегі адамдардың барлығы қуанышта, бақытта өмір сүреді.

Тапсырма Өздерің жақсы көретін адамдарың туралы әңгімелеп беріңдер.

Ойын-жаттығу. «Көмек»

· Сен досыңмен көлге шомылуға бардың Кенет досыңның «құтқар» деген даусын естідің? Сен не істер едің?

· Сен жолда келе жатырсың. Шұңқырға түсіп кеткен балапандарды көрдің. Балапан шиқ-шиқ етіп шығудың әрекетін жасайды. Бірақ оған шамасы келмейді. Осы жағдайда сен қандай әрекет етер едің?

· Әр адамның жүрегі мейірімді де қайырымды болу үшін не істеу керек?

· Жақсы тілектің адам өмірінде маңызы болатын болса, достарыңа қандай жақсы тілектер айтар едіңіз?

Жағдаяттарды талдау

1. Сен бір құшақ газет-журнал көтеріп келе жатқан пошташыға кездестің…

2. Сен аулаға ролик тебуге шықтың, ал досыңның ролигі жоқ…

3. Анаң ас пісіріп жатыр, ал інің мазасызданып кетті…

Сергіту сәті «Мейірімді жүрек» жүректі жұбату.