Экзаменацыйныя пытанні

1. Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны ў сістэме гістарычных навук.

2. Прадмет, задачы і метады палеаграфіі. Кірыліца: графічныя разнавіднасці пісьма.

3. Матэрыял і прылады пісьма. Упрыгожванні рукапісаў.

4. Прадмет, аб’ект, задачы і метады генеалогіі. Методыка генеалагічнага даследавання.

5. Формы радаводаў. Сістэмы нумерацый: Соса-Страдоніца, Абавіля.

6. Геральдыка як дапаможная гістарычная дысцыпліна. Прадмет, аб’ект і задачы геральдыкі.

7. Геральдыка: асноўныя элементы гербаў. Блазон.

8. Прадмет, аб’ект і задачы сфрагістыкі. Паняцце пячаткі, яе віды.

9. Беларускія пячаткі: віды, храналогія.

10. Прадмет і задачы гістарычнай храналогіі.

11. Тыпы календарных сістэм, іх гісторыя.

12. Месячны каляндар.

13. Сонечны каляндар.

14. Месячна-сонечны каляндар.

15. Юліанскі каляндар.

16. Грыгарыянскі каляндар.

17. Эры. Віды эр. Рэдукцыя эр.

18. Лік часу ў старажытных славян (беларусаў).

19. Прадмет і задачы гістарычнай метралогіі.

20. Нумізматыка як навука. Баністыка, фалерыстыка.

21. Нумізматычная терміналогія.

22. Перыяды грашовага абарачэння на Беларусі.

23. Грашовыя рэформы: Т.Л. Бараціні, браты Тымфы.

24. Прадмет і задачы гістарычнай анамастыкі. Тапаніміка як навука.

25. Прадмет і задачы гістарычнай картаграфіі. Вучэнне аб карце.

+ чытанне тэкстаў

Тэма 1.ДАПАМОЖНЫЯ ГІСТАРЫЧНЫЯ ДЫСЦЫПЛІНЫ Ў СІСТЭМЕ

ГІСТАРЫЧНЫХ НАВУК

Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны і іх месца ў гістарычнай навуцы.

Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны і крыніцазнаўства.

Прадмет даследавання дапаможных гістарычных дысцыплін. Іх сувязь паміж сабой і з іншымі навукамі (гісторыяй, археалогіяй, этналогіяй, мовазнаўствам, астраноміяй, матэматыкай і інш.).

Роля дапаможных гістарычных дысцыплін у гістарычных даследаваннях. Выкарыстанне матэрыялу дапаможных гістарычных дысцыплін у рабоце настаўніка гісторыі.

Зараджэнне і развіццё дапаможных гістарычных дысцыплін. Практычны. Прыкладны і навукова-тэарэтычны перыяды развіццядапаможных гістарычных дысцыплін. Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны на сучасным этапе. Умоўнасць назвы.

Літаратура па курсе “Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны”.Яе аналіз

Тэма 2. ПАЛЕАГРАФІЯ. ПАХОДЖАННЕ СЛАВЯНСКАЙ

ПІСЬМЕННАСЦІ

Прадмет, задачы і метады палеаграфіі. Крыніцы вывучэння палеаграфіі. Сувязь з іншымі навукамі: эпіграфікай, храналогіяй, археаграфіяй. Дыпламатыкай. Філіграналогіяй і інш. Гісторыя развіцця палеаграфіі. Вылучэнне берасталогіі і філіграналогіі.

Практычнае выкарыстанне дадзеных палеаграфіі ў гістарычных даследаваннях: вызначэнне часу і месца стварэння, аўтараў рукапісаў, сапраўднасці ці падробленасці. Паняцце звода, ізвода, пратографа, спіса.

Выкарыстанне палеаграфічных матэрыялаў у працы настаўніка гісторыі.

Паходжанне славянскай пісьменнасці. Сведчанні аб існаванні дакірылічнай пісьменнасці. Кірыліца і глаголіца: пытанні часу ўзнікнення, аўтарстве і першаснасці. Кірыліца. Паходжанне і гукавае значэнне літар. Абазначэнне лічбаў літарамі. Абазначэнне лічбаў літарамі. Надрадковыя знакі. Помнікі пісьменнасці ўсходнеславянскіх народаў.

Тэма 3. ПАЛЕАГРАФІЯ. МАТЭРЫЯЛЫ І ПРЫЛАДЫ ДЛЯ

ПІСЬМА. ГРАФІКА ПІСЬМА. УПРЫГОЖВАННЕ РУКАПІСАЎ

Матэрыял і прылады для пісьма. Пергамент: гісторыя ўзнікнення, тэхналогія выпрацоўкі, палімпсесты. Папера: гісторыя ўзнікнення. Тэхналогія вырабу, бамбіцына, філіграні. Выраб паперы ў рэчы Паспалітай, гербы на вадзяных знаках. Выкарыстанне бяросты і цэры, стыляў як прылад для пісьма. Чарніла і фарбы, выкарыстанне золата і серабра. Гусіныя пёры, алоўкі, пэндзалі, хараксала. Кружала і іншыя прылады для пісьма і аздаблення. Фармат рукапісаў.

Устаў, паўустаў і скорапіс як графічныя разнавіднасці пісьма. Асаблівасці напісання літар. Прычыны змянення графікі пісьма. Вязь як від дэкаратыўнага пісьма, лігатурыраванне, штамбаванне, паказчык вязі.

Упрыгожванне рукапісаў. Застаўкі, ініцыялы, калафоны. Арнаменты: старавізантыйскі або геаметрычны,тэраталагічны, новавізантыйскі, балканскі. Старадрукаваны арнамент, барока, ракако, стыль Людовіка ХVІ, ампір. Мініяцюры.

Тэма 4. ГЕНЕАЛОГІЯ

Генеалогія як дапаможная гістарычная дысцыпліна. Прычыны ўзнікнення генеалогіі. Ненавуковы перыяд развіцця генеалогіі. Гісторыя генеалогіі як навукі, асноўныя этапы развіцця.

Прадмет, аб’ект, задачы генеалогіі. Крыніцы генеалагічнай інфармацыі. Метады генеалогіі. Асноўныя тэрміны. Генеалогія і іншыя гістарычныя дысцыпліны. Генеалогія і натуральныя навукі: біялогія, генэтыка, медыцына, псіхалогія.

Тэма 4. ГЕНЕАЛОГІЯ. МЕТАДЫ ДАСЛЕДАВАННЯ

Методыка генеалагічнага даследавання. Генеалагічныя табліцы і роспісы, асноўныя формы. Генеалагічнае дасье, генеалагічная картка. Узыходзячы і сыходны радаводы. Змешаныя табліцы узыходзячага радаводу. Сістэмы Соса-Страдонітца і Абавіля. Генеалагічныя нумерацыі.

Генеалагічныя даследаваніі і сучасныя інфармацыйныя тэхналогіі. Кампьютарныя праграмы у генеалагічных даследаваннях.

Тэма 6. ГЕРАЛЬДЫКА

Геральдыка як дапаможная гістарычная дысцыпліна. Прадмет, аб’ект і задачы геральдыкі. Крыніцы вывучэння геральдыкі. Этапы развіцця геральдыкі. Сувязь геральдыкі з іншымі навукамі. Знешнія і ўнутраныя прычыны ўзнікнення геральдыкі. Інстытут герольдаў.

Тэарэтычная геральдыка. Асноўныя геральдычныя тэрміны. Віды гербоў. Састаўныя часткі герба: шчыт, карона, шлем, клейнод, бурэлет, намёт, мантыя, дэвіз, пастамент. Віды шчытоў. Геральдычныя фігуры: фігуры дзялення, геральдычныя фігуры першага і другога парадку, негеральдычныя фігуры (натуральныя, штучныя і фантастычныя). Эмалі, металы іфутры. Асноўнае правіла геральдыкі. Шрафіроўка. Блазаніраванне герба.

Тэма 7. ГЕРАЛЬДЫКА. ПРАКТЫЧНАЯ ГЕРАЛЬДЫКА

Гарадскія гербы Беларусі. Асноўныя этапы існавання: гісторыя ўзнікнення, існавання ў часы ВКЛ, Рэчы Паспалітай, Расійскай імперыі, псля рэвалюцыі, “перыяд “турысцкага значка”, перыяд адраджэння.

Уласныя гербы. Знакі Рурыкавічаў. “Сарматызм” і “рымскае паходжанне” шляхты. Адметныя рысы беларускіх ўласных гербаў.

Гербы аб’яднанняў. Гісторыя ўзнікнення і існавання.

Дзяржаўныя гербы Рэспублікі Беларусь: гісторыя стварэння і існавання.

Адраджэнне гербавай сімволікі: асноўныя шляхі і тэндэнцыі. Далейшыя напрамкі развіцця геральдыкі, лагатыпізацыя, паняцце сімвала і эмблемы.

Тэма 8. СФРАГІСТЫКА

Прадмет, аб’ект і задачы сфрагістыкі. Крыніцы вывучэння сфрагістыкі. Развіццё сфрагістыкі як дапаможнай гістарычнай дысцыпліны. Паняцце пячаткі. Паняцце матрыцы і адбітка. Сфрагістычная тэрміналогія: працоўная паверхня, выява, легенда. Віды пячатак: прывесістыя, прыціскныя, прыкладныя, маліўдавулы, аргіравулы, хрысавулы, васковыя, воскамасцічныя, масцікавыя, куродымныя пячаткі.

Методыка даследавання пячатак.

Тэма 9. ПРАКТЫЧНАЯ СФРАГІСТЫКА

Гісторыя пячатак ад старажытнасці да сучаснасці. Пячаткі на тэрыторыі пражывання ўсходніх славян: першыя ўпамінанні і праблема знешняга выгляду. Пячаткі Х ст. Ізяслава Ўладзіміравіча: знешні выгляд і сувязі з геральдычнай традыцыяй (знакі рурыкавічаў). Пячаткі ХІІ–ХІІІ ст.: знешні выгляд і матэрыял. Булы архаічнай традыцыі, грэка-рускія пячаткі. Пячаткі епіскапаў, князей, жаночыя пячаткі: знешні выгляд і адрозненні. Пячаткі ДЪНЕСЛОВО. Пячаткі ХV–ХVІІІ стст.: знешні выгляд і матэрыял адбіткаў, заканадаўчае пацверджанне прымянення пячатак. Пячаткі уласныя і дзяржаўныя. Пячаткі ХІХ–ХХ стст.

Тэма 10. ГІСТАРЫЧНАЯ ХРАНАЛОГІЯ

Храналогія як навука. Матэматычная (астранамічная) і гістарычная храналогія. Тэарэтычныя і практычныя задачы храналогіі. Сувязь храналогіі з іншымі навукамі. Узнікненне і развіццё храналогіі як дапаможнай гістарычнай дысцыпліны. Літаратура па курсе, яе аналіз. Датаванне гістарычных падзей і крыніц. Датаванне па ўскосных даных Выкарыстанне матэрыялаў гістарычнай храналогіі ў гістарычных даследаваннях і працы настаўніка гісторыі.

Час і яго вымярэнне. Паняцце года, месяца, тыдня, Месяцовыя, сонечныя і месяцова-сонечныя календары. Старажытныя каляндарныя сістемы: старажытнаегіпецкая, вавілонская, старажытнагрэчаская, рымская, старажытнаяўрэйская. Юліянскі, грыгарыянскі і новаюліянскі каляндар. Мусульманскі каляндар. Каляндар французскай рэвалюцыі. Спробы стварэння сусветнага календара.

Назвы месяцаў і дзён тыдня. Паняцце эры.

Сістэма вымярэння часу ўсходнеславянскімі народамі. Сакавіцкі, ультрасакавіцкі, вераснёўскі і студзеньскі стылі.

Тэма 11. ГІСТАРЫЧНАЯ ХРАНАЛОГІЯ. МЕТОДЫКА

ХРАНАЛАГІЧНЫХ ДАСЛЕДАВАННЯЎ

Работа са старадытнымі крыніцамі па пераводу дат на сучасную сістэму летазлічэння. Паняцце аб сакавіцкім, ультрасакавіцкім і свераснёўскім гадах візантыйскай эры і спосабах іх пераводу на сучаснае летазлічэнне. Паняцце індыкта. Датаванне падзей па ўказаннях на рэлігійныя святы і астранамічныя з’явы. Формула Гауса. Пераходзячыя і непераходзячыя святы. Вызначэнне дат падзей ад дня святкавання Пасхі з дапамогай формул і табліц. Паняцце вруцэлета. Вызначэнне дня тыдня па формуле Беражкова.

Тэма 12. ГІСТАРЫЧНАЯ МЕТРАЛОГІЯ. МЕТРАЛОГІЯ АД СТАРАЖЫТНЫХ ЧАСОЎ ДА ХІV ст.

Прадмет і задачы гстарычнай метралогіі. Яе роля ў гістарычных даследаваннях. Сувязь метралогіі з іншымі навукамі. Метралагічныя крыніцы. Гісторыя станаўлення і развіцця метралогіі. Практычнае выкарыстанне даных метралогіі ў гістарычных даследаваннях і працы настаўніка гісторыі.

Метралогія ўсходнеславянскіх народаў. Меры даўжыні, паверхні, вагі і аб’ёму сыпскіх і вадкіх рэчываў.

Тэма 13. ГІСТАРЫЧНАЯ МЕТРАЛОГІЯ. МЕТРАЛОГІЯ ХV– ХХ стст.

Уніфікацыя мер у Вялікім княстве Літоўскім і Расійскай дзяржаве. Наўгародская і маскоўская сістэмы. Меры даўжыні, плошчы, вагі, аб’ёма, меры падаткаабкладання.

Выкарыстанне англійскіх мер і змена ў сувязі з гэтым мер даўдыні і паверхні. Удакладненне мер у сувязі з развіццём капіталістычных адносін. Метрычная сістэма мер і пытанне аб яе ўвядзенні. Увядзенне метрычнай сістэмы мер. Яе характарыстыка. Эталоны мер.

Тэма 14. НУМІЗМАТЫКА. ГРАШОВАЕ АБАРАЧЭННЕ З АНТЫЧНАСЦІ ДА ХІІІ ст.

Нумізматыка як навука. Баністыка, фалерыстыка. Скарбы як асноўны аб’ект нумізматычных даследаванняў. Віды і датаванне скарбаў. Сувязь нумізматыкі з іншымі навукамі. Аналіз літаратуры на нумізматыцы. Гісторыя ўзнікнення нумізматыкі. Выкарыстанне даных нумізматыкі ў гістарычных даследаваннях і працы настаўніка гістпорыі. Нумізматычная тэрміналогія. Грошы, іх віды і функцыі.

Антычныя манеты на беларускай зямлі. Першы безманетны перыяд. Арабскія, візантыйскія, кіеўскія і наўгародскія манеты. Заходнееўрапейскія дэнарыі. Шляхі паступлення манет. Геаграфія размяшчэння скарбаў. Другі безманетны перыяд. Дыскусія аб яго прычынах. Літоўскія, кіеўскія, наўгародскія і чарнігаўскія грыўні.

Тэма 15. НУМІЗМАТЫКА. ГРАШОВАЕ АБАРАЧЭННЕ ХІV–ХVІІ стст.

Грашовае абарачэнне ў ХІV–ХVІ стст. пражскі грош. Літоўскія дэнарыі. Манеты Польшчы, Лівонскага ордэна, Залатой арды і іншых краін.

Манеты Вялікага княства Літоўскага. Узаемаадносіны паміж манетамі Вялікага княства Літоўскага і польскімі манетамі. Талеры. Чаканка білонавых манет. Паступленне на тэрыторыю Беларусі манет Лівоніі, шведскай Прыбалтыкі, Расіі, Прусіі і іншых краін.

Грашовае абарачэнне ў ХІV–ХVІІІ стст. Фінансавы крызіс. Чаканка меднай, білонавай і сярэбранай манеты. Барацінкі і тымфы. Манеты Расіі і Прусіі.

Тэма 16. НУМІЗМАТЫКА. ГРАШОВАЕ АБАРАЧЭННЕ ХVІІІ–ХХ стст.

Грашовае абарачэнне ў канцы ХVІІІ–ХХ стст. асаблівасці грашовага абарачэнне Беларусі ў канцы ХVІІІ–першай палове ХІХ ст. увядзенне залатога монаметалізму.

Грашовае абарачэнне ў час першай сусветнай вайны.

Грашовае абарачэнне ў савецкі час. Развал грашовай сістэмы ў час грамадзянскай вайны. Падрыхтоўка і правядзенне грашовай рэформы 1922 -1924 гг. Чаканка бронзавых і нікелевых манет. Грашовыя рэформы 1947 і 1961 гг. Юбілейныя і памятныя манеты. Грашовая сістэма ў канцы ХХ– пачатку ХХІ стст.

Тэма 17. ГІСТАРЫЧНАЯ АНАМАСТЫКА. ГІСТАРЫЧНАЯ

ТАПАНІМІКА

Прадмет і задачы гістарычнай анамастыкі. Тапаніміка, этнаніміка і антрапаніміка. Сувязь анамастыкі з мовазнаўствам, гісторыяй, геаграфіяй, сацыялогіяй і іншымі дысцыплінамі. Сацыяльная абумоўленасць асабістых імён. Фарманты асабістых імён і іх вывучэнне. Выкарыстанне даных анамастыкі ў гістарычных даследваннях і працы настаўніка гісторыі.

Тапаніміка як навука. Сувязь тапанімікі з мовазнаўстам, гісторыяй і геаграфіяй. Тапанімічная тэрміналогія. Мікратапаніміка, макратапаніміка і мезатапаніміка. Адлюстраванне ў геаграфічных назвах этнагенезу, міграцыі насельніцтва, эканамічнага, палітычнага і сацыяльнага жыцця грамадства. Тапанімічны субстрат. Гідронімы. Назвы населеных пунктаў. Тапаніміка Беларусі і роднага краю. Угра-фінскія, балцкія, славянскія і іншыя назвы геаграфічных аб’ектаў на тэрыторыі Беларусі.

Тэма 18. ГІСТАРЫЧНАЯ КАРТАГРАФІЯ.

Прадмет і задачы гістарычнай картаграфіі. Узнікненне карты. Гісторыя картаграфіі. Эвалюцыя інструментаў картографаў. Гісторыя вывучэння карты. Картаграфічнае крыніцазнаўства. Карты у гістарычных даследаваннях. Асновы картаграфіі. Вучэнне аб карце. Паняціі і тэрміны. Картаграфічныя праекцыі. Каардынатныя сеткі. Геадэзічныя сеткі. Маштабы. Картагарфічныя выявы. Умоўныя знакі. Сучасная картаграфія і інфармацыйныя тэхналогіі. Геаінфармацыйныя сістэмы. Сістэмы глабальнага пазіцыяніравання.

ЛІТАРАТУРА

1. Калечыц, І.Л. Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны: вучэбна-метадычны дапаможнік / І.Л. Калечыц.– Мінск: БГПУ, 2008. – 140 с.

2. Леонтьева, Г.А. Вспомогательные нсторнческне днсцпплнны / Г.А. Леонтьева, В.Б. Кобрнн, П.А. Шорин. – М.: Владос, 2000. – 365 с.

3. Леонтьева, Г.А. Ключи к тайнам Клио: кн. для учашихся и студентов / Г.А. Леонтьева, П.А. Шорин, В.Б. Кобрин. – М.: Просвещение, 1994 – 286 с.

4. Беловинский, Л. В. Вспомогательные исторические дисциплины: учеб-справ. пособие для вузов / Л.В. Беловинский. – М.: Профиздат, 2000 –118 с.

5. Введение в специальные исторические дисциплины: учеб. пособие для вузов / под ред. Р.Б. Гусаровой. – М.: МГУ, 1990 – 274 с.

6. Козлов, Л.Р. Вспомогательные исторические дисциплины / Л.Р.Козлов. Минск: МІШ, 1980 – 91 с.

7. Пронштейн, А.П. Вспомогательные нсторическне дисциплины / А.П. Пронштейн, В.Я. Княшко. М.: Просвещение, 1973. – 112 с.

8. Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Рэдкал. Г.П. Пашкоў [і інш.] –Мннск: БелЭн, 1994.

9. Беловинский, Л. В. Вспомогательные нсторические дисциплины: учеб.-справ. пособие для вузов / Л.В. Беловинский. – М.: Профиздат, 2000 –118 с.

10.Груша, А.І. Беларуская кірылічная палеаграфія: вучэб. дапам. для студэнтаў гіст. фак. / А.І. Груша. – Мінск: БДУ, 2006. – 142 с.

11.Козлов, Л.Р. Вспомогательные исторические дисциплины / Л.Р.Козлов. Минск: МГМ, 1980 – 91 с.

12.Куль-Сяльверстава, С.Я. Беларуская палеаграфія: навуч. дапам. / С.Я.Куль-Сяльверстава. – Гродна: ГрГУ, 1996 – 104 с.

13.Леонтьева Г.А. Палеография: Метод. разраб. для практ. занятий по курсу «Вспомогательные исторические дисциплины». М., 1984.

14.Карский, Е.Р. Славянская кирилловская палеография / Е.Р. Карский. –М.:Наука, 1979.– 494 с.

15.Нікалаеў, М.В. Палата кнігапісная: рукапісная кніга на Беларусі ў X-ХVІІІ стст. / М.В. Нікалаеў. Мінск: Маст. літ., 1993 – 239 с.

16.Соболевский, А.И. Славяно-русская палеография / А.Н. Соболевский. М.: Едиториал УРСС, 2005. – 136 с.

17.Тихомиров, М.Н. Русская палеография: учеб. пособие / М.Н. Тихомиров, А.В. Муравьев. – М.: Высш. школа, 1982. – 200 с.

18.Черепнин, Л.В. Русская палеография: учеб. пособие. / Л.В. Черепнин. – М.: Госполитиздат, 1956. – 616 с.

19.Арсеньев, Ю.В. Геральдика / Ю.В. Арсеньев. М.: Терра, 2001 – 382 с.

20.Беловинскнй, Л.В. Вспомогательные исторические дисциплины: учеб.–справ. пособие для вузов / Л.В. Беловинский. – М.: Профиздат, 2000 –118 с.

21.Адамушко, В.И. Гербы и флаги Беларуси / В.И. Адамушко, М.М. Елинская. – Минск: Беларусь, 2006. – 253 с.

22.Слейтер, С. Геральдика: иллюст. энцикл. / С. Слейтер. – М: Эксмо, 2005. –264 с.

23.Цітоў, А.К. Геральдыка Беларусі (ад пачатку да канца XX стагоддзя) / А.К. Цітоў. – Мінск: Мінск. фабрыка каляр. друку, 2007. – 123 с.

24.Цітоў, А. Геральдыка беларускіх месцаў / А. Цітоў. – Мінск.: Полымя, 1998.–287 с.

25. Белямук, М. Пачаткі беларускіх пячаткаў / М. Белямук. – Кліўленд, 1986 – 47 с.

26.Цітоў, А. Пячаткі старажытнай Беларусі: Нарысы сфрагістыкі / А. Цітоў. – Мінск: Полымя, 1993. – 239 с.

27. Цітоў, А. Сфрагістыка і геральдыка Беларусі / А.Цітоў. – Мінск: БГУ, 1999 –175 с.

28.Каменцева, Е.И. Хронология: учеб. пособие для вузов / Е.И. Каменцева. – М.: Аспектпресс, 1978 – 159 с.

29.Каменцева, Е.Н. Историческая метрология / Е.Н. Каменцева. – М.: Наука, 1978. – 170 с.

30.Молчанова, Л.Н. Народная метрология: к истории мер длины / Л.Н. Молчанова. – Минск: Наука н техника, 1973. – 60 с.

31.Скурат,^- К.У. Даўнія беларускія меры / К.У. Скурат. – Минск: Наука н техника, 1974 – 179 с.

32.Археалогія і нумізматыка Беларусі: Энцыкл. / Беларус. энцыкл.; рэдкал.: В.В. Гетаў [і інш.]. – Мінск: БелЭн, 1993. – 702 с.

33.Рябцевич, В.Н. Нумизматика Белоруссии / В.Н. Рябцевич. – Минск: Полымя, 1995 – 687 с.

34.Бектинеев, Ш. Денежное обращение Великого княжества Литовского / Ш. Бектинеев. – Минск: Милютин, 1994 – 75 с.

35.Рябцевич, В.Н. О чем рассказывают монеты / В.Н. Рябцевич. – Минск: Нар.асвета, 1978 – 399 с.

36.Историческое краеведение Белорусии: учеб. пособие / А.Н. Ваганова [н др.]; под общ. ред. Э.М. Загорульского. – Минск: Изд-во БГУ, 1980. – 264 с.

37.Жучкевич, В.А. Происхождение географических названий (топонимика) Белоруссии / В.А. Жучкевич. – Минск: БГУ, 1961. – 79 с.

38.Жучкевич, В.А. Топонимика Беларуси / В.А. Жучкевич. – Минск: Наука и техника, 1968 – 184 с.

39.Жучкевич, В.А. Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. – Минск: БГУ, 1974 – 447 с.

40. Никонов, В.А. Введение в топонимику / В.А. Никонов. – М.: Наука, 1965. –179 с.

41.Никонов, В.А. Краткий топонимический словарь / В.А. Никонов. – М.: Мысль, 1966 – 200 с.

42.Яшкін, І.Я. Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія і гідралогія / І.Я. Яшкін. -Мінск: Навука і тэхніка, 1971.

43.Бірыла, В.М. Беларуская антрапанімія: уласныя імёны, імёны-прозвішчы, імёны-мянушкі, імёны па бацьку, прозвішчы / В.М. Бірыла. – Мінск: Навука, 1996 – 328 с.

Тупиков, Н.М. Словарь древнерусскнх личных собственных имён / Н.М. Тупиков. – М.: Наука, 2004 – 890 с.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: