Және негізі пайдаланған аймақтары

Электрониканың негізін ХIХ және XVIII ғасырда физиктердің жұмыстарынан жасалынған. Әлемде бірінші ауадағы электр зарядын зерттеуді XVIII ғ. академик М.В. Ламоносов және Г.В. Рихман ресейден және олармен байланыссыз америка ғалымы Б.Франкелин жүргізген. 1802 ж. академик В.В. Петровтың электр доғасының ашылуы негізгі жаңалық болды. Өткен ғасырда Англияда У. Крукс, А.Д. Томсон, Д.С. Таундсенд, Ф.У. Астан, ал Германиядан Г.Н. Гейслер, И.В. Гитторф, Ю. Плюкнер ж.т.б. ғалымдар қысылған газдарда электр тоғының жүруін зерттеді. 1873 ж. орыс электртехнигі А.Н. Лодыгин әлемде бірінші рет электр вакуумдық құрал қыздырғыш шамды жасады, оны ары қарай жетілдірген американ өнертапқышы Т.А.Эдисон 1876 ж. П.Н. Яблочков жарықтандыру мақсаты үшін бірінші рет электр доғасын пайдаланды.

Электрониканың дамуына үлкен үлес қосқан ХIХ ғ. аяғында ХХ ғ. басында әйгілі физиктердің жасаған электронды теориясы болды.

1887 ж. неміс физигі Г.Р. Герц өзінің белгілі тәжірибесінен электро-магнитті толқындармен, фотоэлектрлік эффектіні ашты, ал бұл құбылыстың зерттелуі, 1888 ж. ресейде А.Г. Столетовпен басталған және олардың фотоэффекті заңының ашылуы фотоэлектронды құрал-дардың басқы дамуына әкелді. Фотоэффектінің түсініктемесі 1905 ж. тек А. Эйнштейннің кванттық теориясы негізінде берілген. 1888 ж. ресейде В.А. Ульянин селен ұнтағынан бірінші рет жартылай өткізгішті фотоэлемент жасады.

Қазіргі заманның тез дамып жатқан ғылыми және техникалық негізін құрайтын электроника болып саналады. Ол электронды құралдардың жұмыс істеу тәртібін, құрлымын және қолдану аймақтарына байланысты қарастырады.

Физикалық электроника жататындар вакуумдағы электронды және ионды үрдістер,газдардағы және жартылай өткізгіштердегі газдар мен вакуум арасындағы және қатты немесе сұйық денелерде қатысты болады.

Техникалық электроникағажататын электронды құралдардыңқұрылымдарын және олардың техникақолдануын қарастырды. Өндірістік аймақтарда пайдаланатын құралдарды өндірістік электроника деп атайды.

1887 ж. неміс физигі Г.Р. Герц өзінің белгілі тәжірибесінен электромагнитті толқындармен, фотоэлектрлік эффектіні ашты, ал бұл құбылыстың зерттелуі, 1888 ж. ресейде А.Г. Столетовпен басталған және олардың фотоэффект заңын ашыуы, фотоэлектронды құралдардың тез дамуына жол ашты. Фотоэффект түсініктемесі 1905 ж. тек А.Эйнштейннің кванттық теория негізінде берілген. 1888 ж.ресейде В.А. Ульянин селенді жартылай өткізгішті фотоэлементті бірінші жасаған. 1884ж. Т.А.Эдисон термоэлектронды эммисияны ашты, ол өзі электрондар туралы білмеді, бұл құбылысты түсіндре алмады. 1901 ж. О.У. Ричердсон (Англиялық) термо электронды эммисияға терең зерттеулер жүргізіп, бірінші электронды сәуле түтік суық катодтпен 1897 ж. К.Ф. Браун (Германияда) жасап шығарды.

Электронды құралдарды радиотехникада қолдана басталуы 1904 ж. ағылшын ғалымы Д.А. Флеминг радиоқабылдағыштың жоғарғы жиіліктегі тербелісті түзету үшін (детектірлеу) екі электродты шамды пайдаланды.Сол уақытқа жуықтау шамада А.Венельт (Германиялық) сілтелі темір тотығымен қапталған сымның жоғарғы электрондық эмиссиясын зерттеп ашты.Бұл зерттеу жаңа электродты құралдар катод тотығын кеңінен пайдалануға арналған зерттеулер жүргізді.

Елеулі жаңалықты 1905 ж. А. Холлон АҚШ-та газ толтырылған диодтар (газотрондар) жасады. 1907 ж. американдық инженер Л.Форест шамға басқарушы торды орналастырды, сөйтіп бірінші болып триодты ашты. Осы 1907 ж. Петербург технологиялық институтында профессор Б.А. Розинг электронды сәулелік түтікті бейнені қабылдау үшін қолданды, соңғы жылдары өзінің ойын тәжірибе жүзінде дәлелдеді. Бұл телекөрністер үшін өте үлен жаңалық болды.

Үлкен жаңалық 1909-1911 ж. ресейде В.И. Коваленко бірінші триод күшейткішін алысқашықтықты телефон байланысына пайдалануына мүмкіндік ашты. Сәл кешірек ол осы мақсатта алғашқы болып төріт электродты шамды (қосымша торды) жасап шығарды. Осыған ұқсас екі шамды АҚШ-та Н. Ленгмюр жасады. 191З ж. неміс инжінері А.Майснер ең алғаш болып электр тербелісін генерациялау үшін триодты қолданды.

Алғаш болып ресейде жасалған триодты родиосигналдарды қабылдау үшін 1914 және 1916 жылдары бір бірімен байланыссыз Н.Д. Папалекси және М.А. Бонч Буревич жасады.

Калинин қаласында радиостанцияда жұмыс істеп жүріп М.А. Бонч Буревич радиошамдық құрылымын жетілдіріп және оны электровакуумдық өндіріске ендірілді, ал 1918 ж. Нижегород қаласындағы радиолабораториясын басқарушы М.А. Бонч Буревичтің көмегімен қуатты генератор және қуатты радиошамы жасалынды. 1918-1919 ж. М.А. Бонч Буревич триодтың теориясын жасады, содан соң триодтың көмегімен электр тербелісін күшейту теориясын жасады. Неміс ғалымы Г.Г. Баркгаузен электронды шамды М.А. Бонч Буревичтің еңбектерін бағалап үлкен мақала жазды.Сол уақыттарда неміс ғалымы В. Шотки экрандалынған шам торын ашты. М.А. Бонч Буревичтің ең үлкен еңбектерінің бірі қуатты генератор шамының сумен суытылуы болды, бұндай жұмыс шет елдерде болмады. М.А. Бонч Буревич лабораториясында В.П. Волгдин басшылығымен қуатты сынап түзеткіштері жасалынды.

Ленинград қаласында электр вакуумды құралдар жасалуына үлкен үлес қосқан ғалымдар А.А. Чернычев, М.М. Боголовский, В.И. Волыкин ж.т.б.

1922 ж. Нижегородтағы радиолабораторияның қызметкері О.В. Лосев генерация мүмкіндігін және кристалды (жартылай өткізгішті) детектордың көмегімен электр тербелісті күшейткішті ашты. Ол детектордың түйіспесіндегі жарықтанудың құбылысын ашты.

1920-1930 ж. электронды құралдарды әр түрлі салада жасалынды шет мемлекеттерде кеңінен тарай бастады. 1926 ж. А.Хелл АҚШ-та экранды шамды жетілдіріп жасады. 1930 ж. пентод шамы көптеп қолданыла бастады. Газатрон және тиратрон шамдардың жетілдірілген түрлерін шығарды. 1930 ж. ресейде Л.А. Кубецкий фотоэлектрондық күшейткіш құрылымын ашты, оны С.А.Векшинский және П.В. Тимофеев жетілдірді. Осыған ұқсас құралды АҚШ та Г.Фарисворт бір-бірінен байланыссыз 1930-1931 ж. бірінші телебейне көрсеткіш түтіктерін ресейде А.П. Константинов, С.И. Катаев құрастырды. Осындай түтікті АҚШ та киноскоп деген атпен В.К. Зворикин жасады. Бұл телекөрсеткіштерде кеңінен пайдалануға енгізілді.

1933 ж. П.В. Шманов және П.В. Тимофеев сезімтал берілгіш түтік супер кинескоп немесе суперэмитронды берілісті телекөрністер көп жарықсыз пайдалануға берілді.

1938-1940 ж. жазық дискілі электродтарды М.Д. Гуревич ж.т.б. техникалық дециметрлік толқын жұмысына енгізді.

1941ж. В.Ф. Коваленко ресейде өте қарапайым, шағылғыш, клистрон, ӨЖЖ (өте жоғарғы жиілікте) генерациялық тербелісті ашты.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: