Жеке тұлғаны зерделеу

. Тәрбиені тұлғалық тұрғыдан жүргізген кезде жас және жеке ерекшеліктерді есепке алу жаңа бағыт алады. Адамгершілік, әлеуметгік сапаларды қалыптастырудың ең ыңғайлы мүмкіндікгері бастауыш мектеп жасында болады. Неғүрлым жасы кіші болса, соғүрлым тәрбие ықпалдарын нақты қабылдап, бала өз тәрбиешісіне көбірек сенеді, оның беделіне сөзсіз бағынады. Сондықтан кіші мектеп жасында және ерте жеткіншек жаста жағымды әдеттерді тәрбиелеуге, балаларды еңбекке, тәртіпке, қоғамдық іс- әрекеттерге үйрету жеңіл болады. Ересек жеткіншектер болса, пайдалы еңбектің тура, ашық міндеттерін қалайды, оларды орындауда белсенділік танытуға құмар келеді. Дегенмен де, бүл белсенділік, талпыныстар педагогтар тарапынан өте жақсы үйымдастырылуы қажет. Тәрбиенің болашақ нэтижелерін жобалағанда тэрбиеленушілердің мүмкіншілік пәрменділігінің кейбір сапаларды қалыптастыруда азаятынын, жасына байланысты жүйке жүйесінің нэзіктігін, сыртқы эссрлсрге психологиялық қарсылықтың кобейетінін, сснзитивті кезең қажеттерінің озгеруін естен шығармаған жон. Тәрбиеші сүйенетін окуиіыньщ жеке ерекшеліктерінің қатарыңда олардьщ қабылдау, ойлау, есте сақтау, сљйлеу, мінез, темперамент, ерік бітістерін атауға болады. Бүл және басқа да ерекшеліктерді айыра тану тәрбиелеуде қиынға соқса да, тәрбиеші табысқа жетуді ниет қылса, қосымша уақытын, күш-жігерін, қүралдарын пайдаланып, түлғалық сапаларды толық және нақты танып-білуге ынта-ықыласты болуы шарт. Тәрбиеші қазіргі заманғы оқушылардың білім деңгейінің жоғарылығын ескере отырып, љзі де жан-жақты дамып отыруы керек, яғни љз мамандығы төңірегіндегіні ғана біліп қоймай, сонымен қоса саясат, өнер, мәдениет саласындағы білімдерді жинақтап, љз тәрбиеленушілеріне озін адамгершіліктің жоғары үлгісі ретінде, адамдық қадір- қасиеттің, қүндылықтың таратушысы ретінде танылуы тиіс. Балалық және жеткіншек жастағы түлғалық сапалар- дың жылдам қарқынмен қалыптасуы озық әрекет етуді, тәрбиеленушіден даму желісіндегі тәрбие мазмүны мен оның үйымдастырылуы, эдістері және формалары арасында қайшылық туындамай түрғанда, жағымсыз әдеттер баланың жан дүниесіне орнығып қалмай түрып, алдын-ала қимылдауды қаурыт талап етеді. Әйтсе де, талаптарды күшейте отырып, тәрбие ықпалдары бағытталған тәрбиеленушілердің шама-шарқын ескерген абзал. Қиын талаптар баланың љз күшіне сенімін азайтып, кљңілдерін қалдырады, тіпті ең қауіптісі, сол талаптарды үстірт орындауға итермелейді. Әдетте, мүндай жағдайда жартылай істелінген іске қанағат түту әдеті қалыптасып қалуы мүмкін. Тәрбиешілер әсіресе, түлғаның негізгі сапаларына, яғни, олардың қүңдылықтарды таңдау бағытына, іс-әрекет жасаудың жэне қылық қалыптастырудың омірлік жоспарларьгаа мон беріп, тәрбие процесін түзейді, әрі бүл процесті түлғалық және қоғамдық қажеттерді қанағаттандыруға бағдарлайды. Кейбір тәрбиешілер нақты тәрбиені тек "қиын" оқушылар мен тәртіп бүзушыларға қатысты деп ойлайды. Сљз жоқ, мүндай тәрбиелеушілер кљбірек бақылауды керек етеді. Бірақ "жағдайы жақсы" оқушыларға да мойын бүру керек. Сырттай жақсы кљріністің кљлеңкесінде жаман пиғылды ойлар, мотивтер, әрекеттер де жасырынып жатуы мүмкін. Бүған ешкімді ешуақытта кінәлауға болмайды, бірақ барлық оқушыларға тендей кљңіл бљлу керек. Түлғаның сыртқы кљрініс, әрекетгерінен оның ішкі мінез-қүлқын түсіну љте қиын, осыдан тәрбие мақсаты әрқашан іске аса бермейді. Тәрбиешіғе тәрбиеленушінің өзі көмектесуі қажет. Тәрбиеленушіні дос, көмекші, одақтас етіңіз. Бүл түпкілікті сапаларды түсініп, болжаудың ең қысқа, анық жолы болып табылады.

3. Бақылау, сипаттау, есептеу, салыстыру, эксперимент, модельдеу қай деңгейдің әдістері Ғылыми таным эмпириялық және теориялық деңгейлерге бөлінеді. Жалпы ғылыми әдістердің кейбірі тек эмпириялық деңгейде (бақылау, эксперимент, өлшеу), басқалары тек теориялық деңгейде (идеалдау, формалау), тағы бірқатары эмпириялық және теориялық деңгейде (модельдеу) қолданылады.

7-ші биле

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: