Жартылай ыдырау периоды

Радиоактивті ядролар санының жартысы ыдырайтын уақыт аралығын жартылай ыдырау периоды деп атайды.

Демек, радиоактивті ядролардық алғашкы саны N₀ болса, уақыт өткеннен кейін олардың саны болады. өрнектен aламыз. Осы тендеуді логарифмдесек, , бұдан шығатыны Ал

ʎ тұрақты шама болғандықтан, жартылай ыдырау периоды тұрақты.

Радиоактивті ыдырау заңын 1902 жылы Э. Резерфорд пен Ф.Содди ашқан. Есептеулер радиоактивті ядроның орташа өмір сүру уақытын

өрнегі арқылы анықтауға болатынын көрсетті. Ядроның орташа өмір сүру уақыты жартылай ыдырау периодына пропорционал.

Радиоактивті ядроның ыдырау қасиетін сипаттайтын тағы бір шаманы айтуға болады. Уақыт бірлігі ішінде ыдырайтын ядролар санымен анықталатын шаманы радиоактивті заттың активтілігі (A) деп атайды: Активтіліктің Халықаралық жүйедегі (SI) өлшем бірлігі — беккерель. 1 беккерель (Бк) — уақыт бірлігі 1 с ішінде бір ыдырау болатын радиоактивті препараттың активтілігі: 1 Бк = 1 ыдырау / 1 c. Іс жүзінде қолданылатын активтіліктің басқа да өлшем бірлігі бар, ол — кюри (Ки) 1 Ки = 3,7 · 1010 Бк; 1 мКи = 3,7 · 107 Бк.Кейбір элементтердің жартылай ыдырау периоды

Менделеев кестесіндегі химиялық элементтердің жартысынан көбінің табиғи радиоактивті изотопы бар. Олардың жартылай ыдырау периодтарының диапозоны өте үлкен. Мәселен, уранның изотопының жартылай ыдырау периоды = 4.5 млрд жылға, ал торийдың изотопының жартылай ыдырау периоды = 14 млрд жылға тең. Жер планетасы пайда болғалы 4-5 млрд жыл уақыт өтті десек, уран мен торийдің толығымен ыдырап болмағаны өзінен-өзі түсінікті.Табиғатта жартылай ыдырау периоды қысқа, тіпті жартылай ыдырау периоды секундтың миллионнан бір үлесіндей ғана болатын элементтер бар. Мысалы, радий изотопы үшін = 1600 жыл, радон үшін = 3,28 тәул болса, полоний үшін = 3 мин. Радиоактивті ыдыраудың ғажабы сол, жартылай ыдырау периоды қысқа болатын изотоптарды ертең де, бүрсігүні де, тіптен 100 жылдан соң да табиғатта кездестіруге болады.

Радиоактивті изотоптар "қартаймайды", себебі уакыттың өтуіне байланысты ыдырау жылдамдығы өзгермейді. Уран мен торий изотоптары ядроларының ыдырау кезінде пайда болатын туынды ядролар тұрақты болмайды, радиоактивті болады. Осылай үздіксіз тізбектелген ядролық ыдырау процесі тұрақты ядро, яғни радиоактивті емес туынды ядро түзілгенше жалғаса береді. Осы ыдырау тізбегін радиоактивті қатар деп атайды. Радиоактивті ыдырау заңы статистикалық заңдылыққа бағынатындықтан, ол өте көп санды атом ядролары үшін дұрыс.Кейбір элементтердің ыдырау қасиеттері:

1. Магнит өрісіндегі токқа әсер етуші күш.Ампер заңы.

2. Магнит өрісіндегі қозғалған зарядқа әсер етуші күш. Лоренц күші.

3. Магнит өрісіндегі тогы бар контур.

4. Паралеллель токтардың әсері.

5. Магнит өрісінің кернеулігі. Индукция векторы.

6. Био-Савар Лаплас заңы.

7. Түзу токтың магнит өрісі.

8. Дөңгелек токтың магнит өрісі.

9. Магнит өрісінің индукция векторының циркуляциясы. Толық ток теоремасы.

10. Соленоидтың магнит өрісі

11. Тороидтың магнит өрісі

12. Магнит индукциясының ағыны

13. Магнит өрісінің энергиясы

14. Соленоидтың индуктивтілігі

15. Заттың магниттік өтімділігі

16. Өздік индукция құбылысы

17. Электромагниттік индукция құбылысы. Өзара индукция құбылысы.

18. Еркін электр тербелістері. Тербелмелі контур. Томсон формуласы

19. Еріксіз мәжбүр электрлік тербелістер.

20.Айнымалы ток тізбегіндегі активтілігі

21. Индуктивтілік арқылы өтетін айнымалы ток

22. Сыйымдылық өтетін айнымалы ток

23. Айнымалы ток тізбегі үшін Ом заңы

24. Актив және реактив кедергілер

25. Толық кедергі

26. Айнымалы токтың қуаты мен жұмысы

27. ТОк күші мен кернеудің әсерлік мәні

28. Айнымалы токтың резонанстық жиілік мәні

29. Электр және магнит өрісінің бір-біріне ауысуы

30. Максвелл теңдеулері

31. Құйынды электр өрісі

32. Фуко токтары

33. Ығысу тогы

34. Зарядталған бөлшектердің электр өрісіндегі қозғалысы

35. Зарядталған бөлшектердің магнит өрісіндегі қозғалысы

36. Зарядталған бөлшектер үдеткіші – циклотрон.

37. Лупа, микроскоп, көру трубалары

38. Холл эффектісі

39. Электромагниттік толқындар шкаласы

40. Сәулелік оптика заңдары. Жарықтың шағылу және сыну заңдары

41. Жұқа линзадағы нәрсенің кескіні. Линза формуласы.

42. Жарықтың призмадан өтуі

43. Толық ішкі шағылу құбылысы

44. Визуаль оптикалық приборлар: лупа, микроскоп, көру трубалары.

45. Фотометриялық шамалар: жарық энергиясы.

46. Фотометриялық шамалар: жарық ағыны

47. Фотометриялық шамалар: жарық күші

48. Фотометриялық шамалар: жарықтану

49. Фотометриялық шамалар: жарқырау

50. Фотометриялық шамалар: жарықтылық

51. Интерференция құбылысы. Когорентті толқындар

52. Интерференциялық максимумдар мен минимумдардың шарттары

53. Френельдің бипризмасының көмегімен интерференциялық құбылысты бақылау.

54. Ньютон сақинасы. Жарықтың жұқа пластинкаларда интерференциялануы

55. Дифракция құбылысы

56. Тар саңылаудан өткен толқындардың дифракциясы

57. Дифракциялық тор. Торды сипаттаушы шамалар

58. Дифракциялық тордың периоды (тұрақтысы)

59. Дифракциялық тордың дисперсиясы

60. Дифракциялық тордың ажырату қабілеті

61. Рентген сәулесінің дифракциясы

62. Жарықтың поляризациясы

63. Табиғи жарықтан поляризацияланған жарықталу әдістері

64. Жарық сәулесінің қосарланып сынуы. Николь призмасы

65. Оптикалық актив заттар. Поляризация жазықтығының бұрылуы

66. Жарықтың поляризациясы. Малюс заңы

67. Сынған сәуленің поляризациясы. Брюстер заңы

68. Жарықтың дисперсиясы

69. Қалыпты дисперсия

70. Аномальды дисперсия

71. Жарықтың жұтылуы. Бугер заңы

72. Денелердің жарық шығаруы. Абсолют қара дене.

73. Кирхгоф заңдары

74. Стефан-Больцман заңы

75. Виннің ығысу заңы

76. Оптикалық пирометрия әдістері

77. Атомның Томсон моделі

78. Альфа бөлшектің тегін анықтау үшін іске асырылған Резерфорд тәжірибесі

79. Атомның планетарлық моделі

80. Газдардың сәуле шығаруындағы сериялық заңдылықтар

81. Атомдық спектрлердегі заңдылықтар

82. Сутегі атомының спектріндегі заңдылықтар

83. Сілтілік термдер

84. Ритцтің комбинациялық принципі

85. Бор пастулаттары

86. Кванттық сандар. Паули принципі

87. Электрондардың атом ішіндегі энергетикалық деңгейлерде орналасуы (электрондық қабаттар)

88. Анықталмағандық принципі. Луй-де Бройль гипотезасы

89. Шредингер теңдеуі

90. Атом ядросының құрылысы және сипаттамалары

91. Ядроның байланыс энергиясы және потенциалдық энергиясы

92. Массалар дефектісі

93. Ядролық күштер

94. Радиоактивтілік заңы

95. Табиғи және жасанды радиоактивтілік

96. Ядролық реакциялар

98. Элементар бөлшектер, оның классификациясы

99. Ядролық энергияны пайдалану жолдары

100. Жартылай ыдырау периоды.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: