Спирттер хим қасиеті

А. Гидроксил тобындағы сутегі атомының қатысуымен жүретін реакциялар.

1. Сілтілік металдармен

2ROH+2Na→2R-ONa+H₂

спирт алкоголят

2CH₃OH+2Na→2CH₃Na+H₂

натрий алкоголяты

2. Спирттер мен органикалық қышқылдар қосылып күрделі эфирлер түзеді.

CH₃OH+OH-OC-CH₃←→CH₃–CO-OCH₃+H₂O

сірке қышқылының метил эфирі

CH₃CH₂OH+HONO₂→CH₃CH₂-ONO₂+HOH

азот қышқылының этил эфирі (этилнитрат)

Б. Гидроксил тобы арқылы жүретін реакциялар:

1.Спирттерге галогентуындыларының әсері

CH₃–CH₂–OH+PCI₅→CH₃–CH₂–CI +POCI₃+НCI

2. Спиртті күкірт қышқылы мен немесе хлорлы мырышпен Al₂O₃ алюминий тотығының қатысында қыздырғанда 350⁰-500⁰ сусызданады.

CH₃ – CH₂ –OH + AI₂O₃+ H₂SO₄ → CH₂ = CH₂+ H₂O

Зайцев ережесі бойынша үшіншілік спирт, екіншілік немесе біріншілік спирттерге қарағанда оңай сусызданады.

екіншілік ацетон

пропил спирті

үшіншілік спирт ацетон қышқыл

В. Тотығу реакциясы

Біріншілік, екіншілік және үшіншілік спирттер тотыққанда әр түрлі заттар түзіледі.

біріншілік альдегид

спирт

Этил спирті сірке альдегиді

екіншілік кетон

спирт

Альдегид пен кетон

Қосып алу реакциялары:

CH₃-CHO+H₂→CH₃-CH₂OH

CH₃-CO-CH₃+H₂→CH₃-CHOH-CH₃

Магний галогеналкилдермен қосылу реакциясы

HCHO+CH₃-CH₂-C₂H₅MgBr →

C₂H₅-CH₂OMgBr+HOH→

→CH₃-CH₂-CH₂OH+MgBr(OH)

CH₃-C(CH₃)=O+CH₃-CH₂MgBr→

BrMgO-C(CH₃)₂-C₂H₅

Алынған қосылыс оңай гидролизденіп, сәйкес спиртті береді

C₂H-C(CH₃)₂-OMgBr+HOH→

C₂H₅-C(CH₃)₂-OH+MgBr(OH)

Көгерткіш қышқылымен қосылып α-оксинитрилдерді түзеді.

CH₃-C(CH₃)=O+HCN→CH₃-C(OH)(CH₃)-CN

α-оксимайқышқылының эфирі

Натрий бисульфитінің қосылысы кристалды заттар түзеді, әдетте олар альдегидтердің немесе кетондардың бисульфиті туындылары деп аталады.

R(CH₃)=O+HSO₃Na→R(CH₃)-C(OH)-SO₃Na

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: