Яки Хикмђт­нећ дљнь­я­да бетђ­се юк 15 страница

Мил­ли мат­бу­гат­та мил­ли гас­кә­ри­ләр ха­кын­да яз­ма­лар бул­ма­ды да ди­яр­лек. Алар һа­ман да шул кем­нәр­нең­дер ае­ры­лы­шуы яки ка­вы­шуы, мә­хәб­бә­те, өс­тә­ле, туе, сө­яр­кә­лә­ре, ак­ча­ла­ры ха­кын­да яшел­ле-зәң­гәр­ле мә­ка­лә­ләр язып, ха­лык кү­ңе­лен “яу­лау­да” бул­ды­лар. Хәт­та хө­кү­мәт­не­ке дип исәп­лә­нел­гән­нә­ре дә ил һәм яшә­еш проб­ле­ма­ла­рын тик­ше­реп, як­тыр­тып, дө­рес чи­шү юл­ла­ры мәсь­ә­лә­сен­дә хәс­рәт чи­гә­се урын­га, “күл­мәк-ыш­тан” ти­рә­сен­дә чук­ла­на бир­де­ләр. Ул мил­ли көч­ләр бе­лән су­гы­шу­чы хәр­би фор­маль көч­ләр дә ба­ры тик өй­рә­нү уен­на­ры гы­на уз­дыр­ган­нар, те­ле­ви­зор­дан тап­шы­рыл­ган ма­те­ри­ал­лар да “шарт­лы ва­кый­га­лар” кы­са­сын­да бу­лып чык­ты­лар. Һәр­хәл­дә те­ле­ви­зи­он ка­нал­лар­да­гы яңа­лык­лар, шул ту­ры­да аң­лат­ма­лар­ны ка­бат­лый-ка­бат­лый, ха­лык­ны ап­ты­ра­тып бе­тер­де­ләр. Бу хәл фир­ма­ның про­ек­ты­на да “ки­те­реп сук­ты”. Ба­ры­сы да ябыл­ды.

Хә­лим дә “шу­лер­лык ак­ци­я­сен” ва­кы­тын­да тук­тат­кан бу­лып чык­ты. Мо­ның өчен аңа Га­ли Дау­то­вич рәх­мәт әйт­мә­де һәм бел­де­рер­гә җы­ен­мый да иде. Хә­ер, пре­ми­я­сен бир­дер­гән — шул җит­кән. Хә­лим­нәр ар­тын­нан ия­реп ачыл­ган ике сайт­та­гы хәр­би көч­ләр­гә ак­ча җыю фонд­ла­ры­ның кул­га алы­нуы ха­кын­да­гы хә­бәр­ләр дө­рес иде­ләр­ме — ул бо­ла­рын да бе­лер­гә те­лә­мә­де. Уе­ны уй­нал­ган иде ин­де. Хә­зер ак­ча­ны исән-имин ке­сә­дә кал­ды­ру мәсь­ә­лә­се ге­нә бор­чый аны. Әгәр дә Фе­де­раль имин­лек хез­мә­те ор­ган­на­ры эз­гә төш­сә, ул алар бе­лән ке­рем­нең бер өле­шен бү­ле­шер­гә дә ри­за. Әм­ма бор­чы­мау­ла­ры аның өчен хә­ер­ле­рәк. Хә­лим әйт­меш­ли, хә­зер ха­та­ла­ныр­га яра­мый. Сайт­ла­рын тә­мам юк ит­те­ләр, ан­нан бер­ни дә та­ба ал­ма­я­чак­лар. Хә­зер фир­ма­ла­ры элек­ке, үз сайт­ла­рын­да гы­на эш­ләү­лә­рен дә­вам итә­ләр, мә­дә­ни тор­мыш­ка һәм та­рих­ка бәй­ле бор­чу­сыз мә­ка­лә­ләр язып са­та­лар. Төр­ле ра­дио һәм те­ле­ви­зи­он тап­шы­ру­лар­га ка­ра­ла­ма­лар әзер­ли­ләр, баш­ка­сы... Элек­ке­чә үк де­пу­тат­лар­га төр­ле ро­лик­лар тө­ше­реп һәм ясап би­рә­ләр, ар­тист хал­кы­на яр­дәм итә­ләр. Ке­ре­ме-чы­гы­мы ти­ен­гә-ти­ен ял­га­нып ба­ра, са­лым ор­ган­на­ры да, ми­ли­ци­я­се һәм баш­ка­сы да алар бе­лән мәң­ге кы­зык­сын­ма­я­чак. Хә­ер­че­ләр кем­не кы­зык­тыр­сын?

Әле март ба­шын­да гы­на бу­лып уз­ган сай­лау­лар­да та­гын шул “К­линс­кий”­ның абый­сы де­пу­тат­лык­ка уз­ды. Аңа те­ле­ви­зи­он рек­ла­ма ро­ли­гын Хә­лим тө­шер­де, сце­на­ри­е­сен­нән үк ярат­ты­лар. Ул ан­да шун­дый кар­шы­лык­лы сло­ган-сүз­мә­ләр кул­лан­ды ки, бе­рәү­ләр­нең ко­ты очар иде, ә де­пу­тат­лык дәгъ­ва­чы­сы ку­а­ныч бе­лән ге­нә тул­ды. “Ха­лык”, “мил­ләт”, “га­дел­лек” сүз­лә­рен Хә­лим кы­зыл, яшел, ак буя­у­лар, төс­ләр бе­лән төр­де. Эф­фект­лы чык­ты. Де­пу­тат әфән­де үзе­нең бө­ек­ле­ге­нә хәй­ран ит­те, хәт­та егы­лып ук ки­тә яз­ды. Ин­де дә хә­зер, сай­ла­нып ал­гач, хө­кү­мәт ба­шы­на ме­неп уты­рыр­га яи­сә пре­зи­дент кә­нә­фи­е­нә үр­мә­ләр­гә ти­еш­ле­ген дә Га­ли Дау­то­вич­ка бел­де­реп, бер-бер до­ку­мен­таль фильм ише нәр­сә тө­ше­реп бул­мас­мы ди­гән фи­ке­рен әй­теп шал­ты­рат­ты. Сүз ара­сын­да:

— Без­дә кай­бер акыл­лы баш­лар үз­лә­ре ха­кын­да ки­тап­лар яз­ды­ра­лар. Язу­чы­лар алар шун­дый ха­лык, ак­ча бир­сәң, бө­тен тор­мы­шың­ны кән­фит кә­га­зе­нә тө­рә­ләр. Ба­ры­сы да ях­шы­га әве­ре­лә. Ә ха­лык­ның ки­тап укыр­га ва­кы­ты юк! Ке­ше эш бе­лән мәш­гуль. Ан­на­ры бик авыр эш бит ул ки­тап уку. Фильм ки­рәк!— ди­де.— Бә­я­сен­нән тор­мас­ка иде дә... Сай­лау­лар бюд­жет­ка сук­ты... Уй­ла­гыз әле ан­да!

Га­ли Дау­то­вич ях­шы­лап ки­ңә­шер­гә вәгъ­дә бир­де. Ял­га ки­теп ба­ра­ча­гы ха­кын­да әйт­мә­де. Аны чит ил­дә мил­ли­он-мил­ли­ард­ла­ры кө­тә, де­пу­тат­ның “а­гач” мең­нә­ре әл­лә ни кы­зык­сын­дыр­мый иде. Ә эш­не шу­лай да оныт­ма­ды, үз уры­ны­на алын­ган Аль­берт­ка йөк­лә­де, Хә­лим бе­лән На­дия фильм­ны ос­та итеп баш­ка­рып чы­га­чак­ла­рын да әйт­те. Эше әл­лә ни күп тә тү­гел иде ке­бек. Га­ли Дау­то­вич әле­гә Хә­лим­нең эш­тән ки­тәр­гә җы­е­ну­ын бел­ми дә иде.

XXVI

Кәк­ре ка­ен­га кем­нең дә те­рә­леп ка­ла­сы кил­мәс. Тик ниш­ли­сең, Хә­лим мо­ны аң­лап һәм кү­рә то­рып та мәс­хә­рә­лән­гән хә­лен­дә йөр­сен­ме? “Шеф”­ның ял­га ки­теп ба­ру­ы­на икен­че көн­не үк егет­не Аль­берт ка­би­не­ты­на ча­кы­рып ал­ды. Бу ва­кыт­та Хә­лим, уни­вер­си­тет­та­гы лек­ци­я­лә­рен тың­лап бе­те­реп, эше­нә ки­леп ке­нә җит­кән иде.

— Кай­да йө­ри­сез?— ди­гән бул­ды “я­ңа пе­шеп чык­кан на­чаль­ник”.— Сез­гә мон­да зур, ыша­ныч­лы эш бар! Бә­хе­те­гез! На­дия бе­лән бер­гә про­ект­ны эш­лә­я­чәк­сез!

Хә­лим­нең аны тың­лап то­рыр­га те­лә­ген­дә юк иде. Әм­ма ту­ры кил­де. Дус­ты­ның көт­мә­гән­дә кү­тә­ре­леп ки­түе әл­бәт­тә акыл­га ка­мил Хә­лим­гә ошый ал­мый, шу­ңа да бу урын­да ул үзен кү­рер­гә те­ли дип, егет ха­кын­да шик­лән­ми­чә уй­лар­га мөм­кин иде. Мон­дый ва­кыт­та ке­ше­ләр әл­лә нәр­сә эш­ләп ку­я­лар шун­да, эч­лә­рен­дә­ге хө­сет­лек­лә­ре тыш­ла­ры­на та­шый да чы­га.

Хә­лим­нең са­быр­сыз­ла­нуы ку­лын­да­гы га­ри­за языл­ган кә­га­зе­нә бәй­ле иде. Ни­чек тә Аль­берт­ка аң­ла­тып би­рә­се ки­лә, әм­ма дус­ты, ин­де хә­зер “босс” бу­лып ал­ган хез­мәт­тә­ше аң­ла­мас­тыр сы­ман.

— Ми­нем мон­да ки­рә­гем юк бит,— дип сөй­лә­неп ал­ды ул, үп­кә­лә­гән ба­ла кы­я­фә­тен чы­га­рып. Дө­рес, Аль­берт та ап­ты­рап бир­ми­чә, кул ку­еп, га­ри­за­сын “дүрт ягың кыйб­ла” дип тот­ты­рып, авыз ер­ды­рып чы­га­рып җи­бә­рә ала. Хә­лим­нең ки­түе аның өчен ку­лай­рак та әле!

— На­дия бе­лән сөй­ләш­те­гез­ме әле?— дип со­ра­ды Аль­берт, га­ри­за­ны ка­рап чык­кач та, бер­ни уй­лап тор­мас­тан.— Ан­да сез­не зур эш кө­тә иде бит!

— Әйе, әйт­те­гез ул хак­та,— ди­де Хә­лим, “я­ңа шеф”­ны “поч­мак­ка кыс­рык­лар­га те­ләп”,— мин бит ин­де эш­тән ки­тәр­гә бул­дым.

— Нәр­сә оша­ма­ды, Хә­лим? Аз­мы ур­так про­ект­лар­ны баш­ка­рып чык­тык әле без? Әйе! Бе­ләм, ыша­нам: сез — та­лант­лы! Мо­ны ерып чы­гу бер На­ди­я­нең үзе­нә ге­нә авыр бу­ла­чак. Яр­дә­ме­гез ки­рәк!

— Де­пу­тат ха­кын­да до­ку­мен­таль фильм­ны эш­ләү­не әй­тә­сез­ме?— ди­де шун­да Хә­лим, сүз­лә­ре­нең ар­тык­ка кит­кән­ле­ген аң­лап алып. Әм­ма күз ал­ды­на мәс­хә­рә­че “К­линс­кий” һәм “Макс” су­рәт­лә­ре ки­леп бас­ты. Алар мус­кул­ла­рын ка­бар­тып, уң­лы-сул­лы бө­гел­гә­ли-бө­гел­гә­ли, бокс­чы­лар­ча аңа төрт­кә­лә­мәк­че бу­лып кы­ла­на­лар сы­ман иде. Бу кү­зал­лан­ган кар­ти­на Хә­лим­нең үзе­нә дә кы­зык­лы сы­ман то­ел­ды. Ба­шы­на мә­кер­ле уй да ки­леп өл­гер­де: әгәр дә шу­шын­дый шәү­лә­ләр­не фильм­ның ба­шын­нан ахы­ры­на­ча ияр­мә фон итеп ал­са, нин­ди тәэ­сир­ле эф­фект бу­лыр иде икән та­ма­ша­чы өчен? Ан­дый па­рал­лель­лек­не әле­гә бер ге­нә жур­на­лист та эш­ләп ка­ра­га­ны бул­ма­ган бу­гай? “К­линс­кий” бе­лән “Макс”­ны шу­шын­дый рә­веш­тә­рәк тө­ше­реп алып бу­лыр­мы? Алар мо­ңа ба­рыр­лар­мы? Ә На­ди­я­гә куш­са?

— Сез, Хә­лим әфән­де, ми­не бер дә та­ны­мый­сыз!— дип Аль­берт, уры­нын­нан кү­тә­ре­леп, аның күз­лә­ре кар­шын­да гип­ноз­дан чы­га­ру­чы экст­ра­сенс ия­лә­ре ке­бек бар­мак шарт­лат­ка­лап ал­ды. Хә­лим, ай­нып, ул ара­да тә­не­нең кө­че кит­кә­нен, ты­ны үз­гәр­гә­нен той­ды һәм, ян­та­еб­рак алып, сул­да­гы йом­шак кә­нә­фи­гә утыр­ды. Аның бе­лән мон­дый хәл­сез­лә­нү бул­га­лый иде. Ул аны “та­лан­тым аты кил­де” дип атый. Аль­берт өчен Хә­лим­нең шу­шы­лай хә­ле ал­ма­шы­нып алу яңа­лык тү­гел, ин­де бер­ни­чә тап­кыр аның да күз ал­дын­да бул­га­ла­ды, биг­рәк тә соң­гы про­ект­ны эш­лә­гән­дә егет ки­нәт-ки­нәт шул рә­веш­ле “ил­һам­ла­нып” куй­га­ла­ды. Ахы­ры да шу­ңа­дыр га­дәт­тә­ге­чә уңыш­лы ба­рып чык­ты. Хә­лим­нең оны­ты­лып хы­ял­га би­ре­лү­е­нең нә­ти­җә­се кө­тел­гән­нән дә ях­шы­рак бу­ла тор­ган иде. Ил­һам диң­ге­зе­нә ке­реп ки­теп, шун­нан ба­ры­сын да бе­леп, ал­да нәр­сә­ләр бу­ла­сын, нин­ди сю­жет уңыш­лы ки­леп чы­га­сын кү­реп алып кай­та­дыр сы­ман иде ул. Мис­ти­ка! Аль­берт­та да, На­ди­я­дә дә ан­дый та­лант юк, алар­да ба­ры­сы да адә­ми­чә. Ә Хә­лим — баш­ка. Аның фи­кер­лә­ре бе­лән шу­ңа кү­рә исәп­лә­шер­гә ту­ры ки­лә.

— Ди­мәк эш­кә то­ты­на­сыз, шу­лай бит, Хә­лим әфән­де?

— Ярар,— ди­де ул, ты­ныч кы­на җа­вап кай­та­рып.— Авы­лы­ма кай­тып ки­лер­гә те­лә­гән идем, ба­рып чык­ма­ды.

— Өл­ге­рер­сез, бер ат­на­лык эш ин­де бу сез­гә!

Хә­лим шун­да та­гын да нәр­сә ха­кын­да­дыр әй­тер­гә те­лә­ген­дә бар­лы­гын бел­де­рер­гә ит­те. Ан­на­ры бе­раз­га сүз­сез кал­ды. Шу­лай да:

— Без­нең Га­ли Дау­то­вич бө­тен­ләй­гә үк ки­теп бар­ды­мы?— дип со­рап куй­ды, Аль­берт­ны ап­ты­раш­ка тө­ше­реп.

— Ми­нем­чә ун-ун­биш көн­нән йө­ге­реп кай­тып җи­тә­чәк. Ул рә­хәт­лә­неп ял итә бел­ми. Кем ин­де үз ха­ты­нын ияр­теп ял­га ки­тә?— ди­де “я­ңа ка­лач шеф”, үз сүз­лә­ре­нең хак­лы икән­ле­ге­нә йөз дә бер өлеш ыша­нып.

— Мо­ңа ка­дәр үзе ге­нә йө­ри иде бу­гай?

— Әйе шул,— ди­де Аль­берт, үз ал­ды­на хәй­лә кат­наш мә­кер бе­лән ел­ма­еп.— Аб­за­быз кар­тая баш­ла­ды. Без, му­жик­лар, кар­тай­гач, ха­тын­на­ры­быз­га та­гы­лып йө­рү­гә кү­чә­без!

Хә­лим­гә Аль­берт­ның кү­зә­тү­чән­ле­ге һәм нә­ти­җә чы­га­ра бе­лүе оша­ды. Уры­нын­нан то­рыш­лый:

— Мо­ны үзе­гез уй­лап чы­гар­ды­гыз­мы, әл­лә бе­рәр ка­ян ишет­те­гез­ме?— ди­де.

— Укы­дым­мы бу­гай!— ди­гән ша­яр­ту­лы җа­вап­ны ишет­кәч:

— Шу­лай­дыр шул!— ди­де Хә­лим.— Тәб­рик итәм!

— Нәр­сә бе­лән?

— Ә юк, бо­лай гы­на, сез­нең ша­яр­ту­ы­гыз­га кар­шы тел очы­ма кил­де дә әйт­тем ин­де!

Хә­лим­нең ачу­лы бу­луы, Аль­берт­ны тоз­га-бо­рыч­ка ба­ты­рыр­га те­лә­ве аң­ла­шы­ла иде. Яңа гы­на “мич­тән чык­кан шеф” шу­шын­дый да “зубр” егет­ләр­не үзе­нә буй­сын­ды­ра алу­ы­на сө­е­неч эчен­дә кал­ды. Аңа хә­зер текст­лар язып, ки­но­лар тө­ше­реп, мон­таж­лап, иҗат итеп ап­ты­рап ин­те­гә­се тү­гел, әмер ге­нә җит­ке­рә­се! Хә­ле нәкъ ку­лы­на си­хер­ле лам­па эләк­кән Га­лә­вет­дин­не­ке ке­бек (“А­лад­дин” ди­ләр­ме әле аны за­ма­на ба­ла­ла­ры?), бер сы­пы­руы, бер әй­түе җи­тә — хә­зер бул­дык­лы На­дия, та­лант ия­се Хә­лим эш­кә то­ты­на­лар һәм баш­ка­рып та чы­га­лар. Ме­нә кем икән ул босс, ме­нә нин­ди икән ул чын ху­җа — лам­па­лы Га­лә­вет­дин мәр­тә­бә­сен­дә­ге Аль­берт әфән­де!

XXVII

На­дия яңа эш дәр­те бе­лән кай­ный иде ин­де.”Ах­мак кыз­лар­ны ир­ләр-егет­ләр са­таш­ты­ра бе­лә­ләр дә ин­де”,— дип уй­ла­нып кө­лем­се­рәп ал­ды да:

— Фильм ни­чә ми­нут­лык бу­лыр­га ти­еш? Аль­берт ул ту­ры­да нәр­сә әйт­те әле?— ди­де Хә­лим, хә­те­рен­дә тө­гәл сан­нар­ны яңар­та ал­мый­ча ап­ты­рап, эш уры­нын­да­гы компь­ю­тер ар­ты­на уты­рып.

На­ди­я­нең күз­лә­ре үзе­нең мо­ни­то­ры­на тө­бәл­гән, ул шун­да чум­ган­дай иде. Хә­лим­нең сүз­лә­рен дә ишет­кән икән:

— Яр­ты сә­гать­лек!— ди­де ул, шун­да ук “о­һо” дип тә ал­ды, нин­ди­дер кы­зык­лы ма­те­ри­ал­га юлы­гу­ын бел­де­рүе иде бу аның.

— Нәр­сә бул­ды?

Хә­лим­нең кы­зык­сы­нуы җа­вап­сыз кал­ды­рыл­ды. На­дия нин­ди­дер ин­фор­ма­ция бе­лән ашы­га-ашы­га та­ны­ша иде. Ан­на­ры, шу­ны укып чык­кач:

— Хә­лим, бе­лә­се­гез ки­лә­ме?— дип со­ра­ды, әм­ма мо­ни­то­рын­нан күз­лә­рен ал­ма­ды.— Мон­да мил­ли гвар­ди­я­ләр, мил­ли ар­ми­я­ләр тө­зе­лү ха­кын­да­гы хә­бәр­ләр­нең бер­се дә ак­лан­ма­вы ту­рын­да яза­лар...

— Нәр­сә, сез әл­лә алар­ны ха­кый­кать дип уй­ла­ган иде­гез­ме? Се­рен бел­мә­де­гез­ме?— дип, Хә­лим урын­нан куз­гал­мый, ты­ныч кү­ңел бе­лән әй­теп куй­ды. Ба­шын­да баш­ка төр­ле уй­лар бу­та­лу­ын, шу­лар­ны “бо­тар­лап”, кыз­ның ко­ма­чау­ла­ма­вын үте­нү­ен сиз­де­рер­гә те­лә­де. Тик На­ди­я­нең үз тук­са­ны өс­тен иде. Ин­де бу юлы Хә­лим­гә ту­ры ка­рап:

— Ни­чек алай бул­сын?— ди­де.— Без үзе­без тө­шер­дек. Сез дә алып кайт­ты­гыз алар ха­кын­да ре­пор­таж­лар!

Әм­ма бу юлы аның шик­лә­нү­ен дә сүз­лә­ре­нең яң­гы­ра­шын­нан си­зем­ләр­гә мөм­кин иде.

— Без, жур­на­лист­лар, биг­рәк тә рек­ла­ма ке­ше­лә­ре шу­лер­лар­ның шу­лер­ла­ры ин­де, шу­лай бит? Ак­ча өчен әл­лә нин­ди ма­хи­на­ци­я­ләр­гә ба­ра­быз!— ди­де Хә­лим. Аның үзе­нә дә На­ди­я­нең аң­сыз хәл­дә, ял­ган­ны ха­кый­кать итеп бе­леп аш­кы­нып эш­лә­ве, бер ай­да гы­на бул­са да үзен ре­во­лю­ци­о­нер­ка-гыйсь­ян­чы итеп тоюы, хәт­та әл­лә нин­ди хәй­лә­ләр­гә дә ба­рыр­га әзер­ле­ге кы­зык ке­бек то­ел­ды. Ме­нә нәр­сә­не ул аңар­да бә­я­ли бел­мә­гән: На­ди­я­не Аль­берт бе­лән ма­вы­га­дыр ди­гән иде, алар­ны бө­тен­ләй дә баш­ка нәр­сә­ләр, ягъ­ни ур­так сер, ур­так мак­сат­лар бер­гә бер­ләш­тер­гән бул­ган!

— Без бер­нин­ди дә мил­ли пат­ри­о­тик оеш­ма­лар­ның зве­но­сы тү­гел­ме­ни?— ди­де На­дия, тә­мам га­җәп­се­неп һәм ап­ты­рар­га да, ачу­ла­ныр­га да, үп­кә­ләр­гә дә бел­ми­чә.— Ә мин үзем­не юга­ры мак­сат­лар­га, бө­ек иде­ал­лар­га хез­мәт итү­че ва­тан­пәр­вәр дип кү­зал­лап өл­гер­гән идем... Аль­берт та әйт­мә­де шун­да... Сез дә ин­де, Хә­лим абый!

Егет ел­ма­еп ал­ды. Аның кү­ңе­ле­нә кыз­ның “Хә­лим абый” дип эн­дә­шүе хуш кил­де. Ул шун­да ук Га­ли­мә­сен исе­нә тө­шер­де. Яз­ның ма­тур ко­яш­лы кө­нен­дә ул Куш ка­ен алан­лы­гы­на, яр бу­е­на төш­кән­дер сы­ман то­ел­ды. Те­ле­фо­нын ал­ды. Шал­ты­рат­ты. Ча­кыр­ды, ча­кыр­ды, ча­кыр­ды те­ле­фо­ны. Га­ли­мә үзе­не­кен ал­ма­ды. Бәл­ки өс­тен­нән сал­ган ки­е­ме ке­сә­сен­дә кал­ган­дыр? Шу­лай бул­га­лый бит! Ә бәл­ки дә баш­ка бер сә­бә­бе бар­дыр? Кем бе­лә? Хә­лим­нең дә һәр­бер шал­ты­ра­ту­чы­сын ка­нә­гать­лән­де­рә ал­га­ны юк. Кә­рәз­ле те­ле­фон чел­тә­ре ди­ләр­ме әле? Ке­сә те­ле­фо­ны! Ме­нә шу­ңа кү­рә дә аның ке­сә тө­бен­дә оны­ты­лып ятуы га­дәт­кә бер ке­реп ал­са­мы — ис­не дә җи­бәр­ми баш­лый.

— Әй­теп баш­ка­ры­ла тор­ган эш тү­гел ул, баш­ка­ча шу­лер­лык бу­ла да ал­мый! Үп­кә­лә­мә­гез, На­дия ту­таш! Сез акыл­лы кыз. Аң­лый­сыз! Кем­нәр­дер чын кү­ңел­дән ышан­ган­да гы­на ба­рып чы­га ала тор­ган про­ект иде ул. Аль­берт та бел­ми кал­ды аны. Хә­зер дә шик­лән­ми. Мө­га­ен үзен бу­ла­чак бө­ек рес­пуб­ли­ка­ның дәү бер ми­нист­ры итеп кү­зал­лап хы­ял­ла­ну­да уты­ра да тор­ган­дыр әле? Ке­реп, хә­лен бе­леп чык­мый­сыз­мы? Ка­бул ит­сә­ләр, әл­бәт­тә! Ишек­лә­рен ша­кы­мый­ча ке­рү ты­е­ла, шу­лай бит!

— Сез биг­рәк ин­де, Хә­лим! Яра­мый алай ке­ше­ләр­не мыс­кыл­лар­га! Бая ял­гы­шып сез­гә “а­бый” ди­дем. Кай­сы ел­гы әле сез, сер бул­ма­са?

— Сер тү­гел, яшер­гә­нем дә юк: мең дә ту­гыз йөз дә тук­са­нын­чы ел­гы!

— Һи, мин­нән тө­гәл ге­нә ике ел­га яшь икән­се­гез!

— Ай­лап исәп­лә­гән­дә — күб­рәк бу­лыр!

— Көн­ләп­кә кү­чәр­гә дә мөм­кин!

Хә­лим­нең ша­яр­ту­ла­ры шо­ма гы­на ба­рып чык­мый­лар иде. На­ди­я­нең кә­е­фе ях­шы бу­лу аңа бу юлы яр­дәм ит­те. Хә­лим­нең са­быр­лы­гы да, җит­ди­ле­ге дә, үз-үз­ле­ге, үҗәт­ле­ге дә үр­нәк алыр­лык сый­фат­та бу­лып, на­чар­лык һәм ка­ра­лык бе­лән бу­ял­ма­ган­лы­гын тоюы рә­хәт. Кай­бер ке­ше­дә хәт­та ях­шы­лы­гы да әл­лә нин­ди ка­раң­гы, авыр­лык бе­лән бер­гә шун­да. Яр­дәм ит­кә­нен­дә дә ан­дый­лар­дан шик­лә­нә­сең. Һәр га­мә­ле мә­кер бе­лән ту­лы­дыр сы­ман. Ка­ны­ңа тоз са­ла да то­ра. Га­ли Дау­то­вич­та бар ул ан­дый үзен­чә­лек. Һа­ман да хәй­лә ко­ра. Элек­ләр­не бик ка­ты бер инт­ри­ган адәм бул­ган­га ошый.

— Ул про­ект­ны Га­ли Дау­то­вич уй­лап тап­ты­мы?

На­ди­я­нең бу со­ра­вы­на Хә­лим ачык кы­на җа­вап би­рер­гә те­лә­мә­де. Әгәр дә дө­ре­сен яшер­ми­чә үзем дип әйт­сә, шун­да ук ав­то­ри­те­тын бе­те­рә­чә­ген күз ал­ды­на ки­тер­де, ин­де дә Га­ли Дау­то­вич­ка гы­на кай­та­рып кал­дыр­са, та­гын үзе­нә зы­ян ки­лә­сен, та­лан­тын ким­се­тә­сен аң­ла­ды. Яшь­ләр­гә хас мак­си­ма­лизм­нан ко­ты­луы җи­ңел тү­гел. Ул бит чир ке­бек, күп­ләр­дә го­мер­лек­кә ка­лыр­га мөм­кин. Шу­лай да Хә­лим, шу­шы ике­лә­нү­ен җи­ңеп:

— Ул — “шеф”, босс бит!— дип ке­нә җа­вап бир­де. Бу аның “те­лә­гә­нең­чә аң­ла” ди­гән сү­зе иде.

— Те­ге де­пу­тат ту­рын­да фильм­ны тө­ше­рү­не ни­дән баш­лый­быз, Хә­лим?— ди­де шун­да На­дия, сөй­лә­шү те­ма­сын үз­гәр­теп, эш­кә чу­мар­га ва­кыт икән­ле­ген бел­де­реп. Ул шун­да ал­дын­да­гы ка­лын дәф­тә­рен ач­ты, “әй­дә­гез, план­лаш­ты­рыйк” ди­гән сы­ман ку­лы­на ка­ләм ал­ды, егет­кә та­ба ачык як­ты күз­лә­рен тө­бә­де. Алар­да җит­ди­лек, уй һәм фи­кер ту­лы­дыр ке­бек иде.

Бу ур­та­ча буй­лы, бе­раз юан­тыг­рак та сы­ман, кө­рән, ка­ра, зәң­гәр төс­ләр­гә ки­е­неп йө­рер­гә ярат­кан, шун­дый ук кө­рән, са­ры, буя­у­лы-буя­у­сыз чәч­ле кыз­ның бар­мак­ла­ры Хә­лим­дә һа­ман көл­ке хи­се ту­ды­ра тор­ган иде­ләр. Алар әл­лә ни­чек бик тә оч­ла­еп, бик тә сиз­гер һәм хә­рә­кәт­чән сы­ман­нар, гү­я­ки сә­гать тө­зә­тү­че­гә яки бор­ча да­га­лау­чы­га бик тә ки­ле­шер һәм ки­рәк­ле бу­лыр­лар­дыр ке­бек то­е­ла­лар. Хә­лим мон­дый бар­мак­лар­да ке­ше­нең хис­си энер­ги­я­се җы­е­ла дип кү­зал­лый, аңа На­дия бик тә той­гы­лы­дыр сы­ман си­зем­лә­не­лә. Әм­ма мо­ны рас­лый тор­ган бер ге­нә дә­лил­гә дә тар­ган­лы­гы бул­ма­ды. Ки­ре­сен­чә, кыз та­ләп­чән, эш­лә­рен җи­ңел һәм тиз баш­ка­ру­чан. Өс­тән йөз­гә­не си­зел­ми. Төп­кә чу­мып, нәкъ ки­рәк­ле ма­те­ри­ал­ны та­ба һәм шу­ны кән­фит кә­га­зе­нә тө­реп күр­сә­теп би­рә бе­лә.

— Без­нең ул фильм өчен үзен­чә­лек­ле ма­те­ри­ал ки­рәк бу­ла­чак. Ва­кыт-ва­кыт аны ал­гы план­га да чы­га­рып, арт­кы план­да да кал­ды­рып фай­да­ла­ныр­быз. Без­нең фа­куль­тет­та ике баш­баш­так егет бар: “Макс” бе­лән “К­линс­кий”, әйе бит, ту­лай то­рак­та яши­ләр. Ка­зан ма­лай­ла­ры тү­гел­ләр. Ме­нә шу­лар­ның ике­сен бер­гә, мус­кул-се­ңер­лә­рен уй­нат­ты­рып, ст­рип­тиз клуб­лар­да­гы егет­ләр ши­кел­ле­рәк итеп тө­ше­реп алыр­га иде,— дип Хә­лим әле­ге дә ба­я­гы фи­ке­рен бе­рен­че эш итеп план­га яз­дыр­тып та куй­дыр­ды.— Мин алар­ны тө­ше­рә ал­мыйм, сә­бә­бен үзе­гез дә ях­шы бе­лә­сез. Мо­ны баш­ка­рып чы­гу сез­гә йөк­лә­нер ин­де. Ан­на­ры... Фильм бул­гач, де­пу­тат­ның ту­ган авы­лы­на ба­рып кил­ми­чә мөм­кин тү­гел. Шак­тый гы­на ма­те­ри­ал туп­ла­ны­лыр. Шу­лай ук эшен дә күр­сә­тү, өен дә... “А­дәм бе­лән Хәу­ва” тап­шы­ру­ын­да­гы ке­бек бик тә ба­наль яки ялык­тыр­гыч, кар­шы­лык­лы ки­леп чы­гар­га мөм­кин... Сло­ган-сүз­мә­ләр­не та­буы авыр бул­мас... Де­пу­тат­лык­ка яса­ган ро­лик­та да алар җи­тәр­лек.

— Ә те­ге егет­ләр нәр­сә өчен ки­рәк бул­ды­лар соң әле?

На­ди­я­нең бо­лай со­ра­я­ча­гын Хә­лим көт­кән иде. Шун­да ук уен тө­шен­де­реп тә бир­де, мон­да бер­нин­ди дә мә­кер юк­лы­гын сиз­де­рә­се ит­те:

— За­ма­ны кө­рәш, нык­лык, кем­лек күр­сә­тү бе­лән бәй­ле. Бе­лү­ем­чә, “К­линс­кий” ди­гән­нә­ре шул де­пу­тат агай­ның ту­ган­мы, ту­ган­нан-ту­ган эне­се­ме — алар күп­ме­дер дә­рә­җә­дә үза­ра ох­шаш­лар да әле!.. Ни­чек ки­леп чы­гар — кү­рер­без!

На­ди­я­гә аның иде­я­се әл­бәт­тә бер­кат­лы­рак һәм, биг­рәк тә шу­ны­сы — ба­наль­рәк сы­ман то­ел­ды. Хә­лим үзе дә, кү­рә­лә­тә ал­дар­га ярат­ма­ган ке­бек, ал­да­ну­ны да сөй­ми иде. Әм­ма бу юлы сер­лә­рен чи­шеп бе­тер­мә­де. Шу­лай да дош­ма­ны са­нал­ган “К­линс­кий”­дан үч алыр­га ма­та­шу­ын си­зе­неп, үзе­нә ачуы да кил­де. Бу уен­нан ки­ре кай­тыр­га ти­еш­ле­ген кү­ңе­ле­нә бер­кет­те. Хә­зер алар­ның бер-бер­се­нә бәй­лә­не­ше юк. Ул егет­ләр аны, әй­лә­неп үк үт­мә­сә­ләр дә, ин­де хә­зер бор­чыр­га те­лә­гән­нә­ре кү­рен­ми. Хәт­та кул би­реп исән­лә­шеп тә үтә­ләр әле. Хә­лим­гә оны­тыр­га ки­рәк ин­де бул­ган-бет­кән үп­кә­лә­рен, югый­сә аңа ир исе­мен йөр­тер­гә оят!

На­дия бе­лән эш пла­нын җи­ңел­чә ге­нә тө­зеп бе­те­рү­лә­ре­нә, алар­ның кар­шы­ла­ры­на Аль­берт ки­леп бас­ты. Йө­зе ага­рын­ган бу­луы кот­ла­рын ал­ды.

— Нәр­сә бул­ды?— ди­де­ләр аңа ике­се берь­ю­лы.

— Га­ли Дау­то­вич­ның юрис­ты шал­ты­рат­ты,— дип, Аль­берт шун­да авыр гы­на әй­теп куй­ды.— Без­нең фир­ма­ны “лик­ви­да­ци­я­гә” би­реп кит­кән ул!

— Ни­чек ин­де?

На­ди­я­нең бу со­ра­вы Хә­лим­гә шун­да ук ачык җа­вап­лы сы­ман то­ел­ды. Ул шу­шы­ңа бәй­ле шик­лә­нү­лә­рен исе­нә тө­шер­де. Га­ли Дау­то­вич, хәй­лә­кәр төл­ке, ил­дән ки­теп бар­ган. Ди­мәк аны әле­ге дә ба­я­гы ял­ган бе­лән кө­рәп җы­ел­ган мил­ли­он-мил­ли­ард­лар җә­леп ит­кән­нәр.

— Без һәм­мә­без дә бү­ген­нән эш­лә­ми­без!.. Ни өчен шу­шы­лай мыс­кыл­лар­га ки­рәк иде ми­не?

Аль­берт­ның хә­ле авыр, аң­ла­шы­ла. Ул яр­ты көн­лек босс бу­лыр­га, ху­җа итеп үзен күр­сә­тер­гә өл­гер­де. Бәл­ки аңа әле ал­тын тау­ла­ры, ях­шы карь­е­ра, баш­ка­сы да вәгъ­дә ител­гән­дер? Ха­ты­ны, ба­ла­сы бе­лән фа­тир алып, ир­тә­гә­ге көн­дә бә­рә­кәт мө­ге­зен­нән ри­зык­ла­нып яки бар те­ләк­ләр­не баш­ка­ра­чак си­хер­ле чур­тан­ны то­тар­га исәп итеп, хы­ял­да яшәп ят­кан ке­ше­ләр­нең өме­тен шу­шы ка­дәр дә мәр­хә­мәт­сез рә­веш­тә ки­сәр­гә ярый иде­ме­ни? Эһ, егет­ләр!

Ва­кыт кич­ке як иде ин­де. Офис­ка Га­ли Дау­то­вич­ның юрис­ты ут ке­бек бал­кып ки­леп кер­де. Ач­кыч­лар­ны тап­шы­рыр­га куш­ты. Фир­ма­ның ябы­луы ту­рын­да­гы ка­рар кә­га­зе аның ку­лын­да иде. Алар­ның банк­рот­лык­ка чы­гу­ла­ры төр­ле инс­тан­ци­я­ләр та­ра­фын­нан рас­лан­ган. Эше бет­кән. Ил­дә шау­лап-шау­ла­тып кри­зис ба­ра!

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: