Тақырыбы: Рекреациялық және туристік табиғатты пайдалану.

Мақсаты: Круиздық турдың рекреациялық ресурстарына даму мақсатын қарастыру.

Жоспар:

1. Круиздық туризм
2. Теңіздік круиздердің түрлері.
3. Ең ірі круиздық порттар және әлемдік «круиздық» өзендер.

Негізгі ұғымдар: рекреация, рекреациялық география, рекреациялық туризм, саяхат, экскурсия, рекреология, демалыс.

XX гасырдың 80-ші жылдары батыс Еуропаның мемлекеттерінің турнстік сүранысында жаңа тенденциялар пайда болды. Олар экономикалық жене әлеуметтік факторлар түрғысынан туындады, сондай-ақ қазіргі адамдардың психологиясының езгеруімен де байланысты еді. Туристік түтынушылықтың қүрылымына басты әсерін тигізгені экономикалық конъюнктураның нашарлауы болды. Инду-стриясы дамыған елдердегі тоқырау жүмыссыздықтыц санын көбейтті. Сонымен қатар негізгі туристік қызмстті иайдаланушыларға - қоғамның орта буынына да осерін тигізді, олар бос уақытыи дүрыс пайдаланудың жолдарын іздеуге мәжбүр болды.

Экономикалық конъюнктурадағы нашарлау өлеуметтік сфераны өзгертті, ол өз ретінде туристік сүранысқа осерін тигізді. Зейнеткерлікке шығу жасы төмендетілді, демалыс уақыты үзартылды, апталық жүмыс мерзімі қысқарып, икемді жүмыс кестесі енгізілді. Бүның барлығы халықтың бос уақытын үзартты жөне туристік қызметті пайдалануиіылардың санын көбейтті. Осындай жағдайда туристік қызметтің потенциалды түтынушыларының шеңберінің кеңеюі бірінші тенденция болып табылады. Халыкаралық туризмпіц екінші тенденциясы - егде адамдардың туристік сүранысының кеңеюі. Солардың ішінен толығырақ зейнеткерлік жасқа тоқталық, өйткені егде адамдар жиі туристік белсенділік көрсетеді. Зейнеткерлік жас дамыған елдердің көбінде 60-65 жас аралығында болады. Экономикалық томендеуге байланысты кейбір өндіріс орындары қаражат дағдарысына үшырады, сондықтан да 60 жасқа толған адамдарды да, толуға таялғандарды да зейнеткерлік демалыска жіберуге мәжбүр болды. Бүлар нағыз мықты, үнемі қозғалыстағы адамдар, олардың бос уақыты мол және сапар шегуге әр уақыттада дайын болды. Олар ішкі жөне халықаралық туризм нарқының дамуына өз үлестерін қосты. Бүгінгі күндегі егде туристер -тожірибесі мол саяхатшылар. Өмірге қызығы басылмаған, тынымсыз адамдар, кейде қызық оқиға мен қауіпке голы сапарларға да шығады: шаңғымен таудан сырғанау; бүрқыраған езендермен қайық есу; шөл даламен саяхат жасау және т. б.

Қазіргі егде адамдардың туристік сүранысы өздерінің 10 және 20 жыл бүрынғы қатарларының сүранысынан ерекшс болып келеді. Бүрынғы аталарынан гөрі, олар батыл да, қаіі-раіты келеді.

Мүгедек егде адамдар да саяхаттап, өзіне жаңа сезім, әсер алғысы келеді, бірақ оған мүмкіндіктері жок. Бұндай категориядағыларға арналған "төртінші жастағыларға" атты бағдарлама бойынша арнайы қүрылыммен Данияда "Дайнэдж Ассоциэшн", Нидерландыда "Сенье Ваканти План", Швецияда "Свериджес Пенсионарсфорбинд" атты демалыс клубтары жүмыс істейді.

Осындай факторлар туристік түтынушылықты ілгері жылжытты. Жалпы экономикалық жағдайдыц нашарлауымен бөлігін арпайы статистикалық бақылаудың көмсгімен алады. Олар хат жазу чемесе тексеру түрінде ұйымдастырылады. Осылардың арқасында келіп түскен мәліметтер есептерді толықтырады, ол туристік іс-әрекеттердің жеке аспектілерін толығырақ білуге көмек береді.

Туристік ағымдардың статистикасында келушілердің саны мен болуының үзақгығы туралы мөліметтерді осындай есептерден алуға болады. Статистикалық бақылаудың ең кең тараған әдісі — шекарадағы есеп және орналасу орындарында-гы келушілерді тіркеу.

Круиз- арнайы жабдықталған пассажирлік кемемен жасалынатын саяхат.

Круиздық турдыңнегізгі мақсаты- арнайы жабдықталған теңіз кемесінің бортында демалу, сауығу.

Круиздық турдың рекреациялық ресурстары:

• теңіз
• көлдер
• өзендер
• каналдар

1835 жыл Англиядан Германияға алғашқы саяхаттар.

Бүгінгі күні круиздер – туризмнің ең қарқынды дамып келе жатқан салаларының бірі. Жыл сайын 15 млн.нан артық туристер осы типті саяхаттар жасайды. Олардың 60%-Солтүстік Америкаға (АҚШ-қа); 20 %- Европаға.

Теңіздік круиздердің түрлері:

• Белгілі бассейндегі шеңберлі круиздер
• Бір жақты маршруттар (мыс. Европаны айнала)
• «Ешқайда» маршруттары
• Қысқа мерзімді маршруттар 2-3 күн
• Ұзақ мерзімді маршруттар, жер шары маршруттар (1 жылға дейінгі)

Круиздық туризмнің келесідей негізгі марщруттарын бөліп көрсетуге болады.

• Жерорта тиеңізі бассейні (Франция, Италия, Кипр,Мальта,Греция, Египет)
• Кариб теңізі бассейіні (Барбадос, Гаити, Ямайка, Мексика, АҚШ)
• Балттық бассейін (Ресей, Финляндия, Латвия)
• Қара теңіз бассейіні (түркия, Украина)
• Гавай аралдарының жағалаулық сулары
• Суэцк каналы
• Панама каналы

Ең ірі круиздық порттар болып:

• Майами (АҚШ)
• Акапулько (Мексика)
• Генуя (Италия)
• Сингапур
• Марсель (Франция)
• Дубай (БАӘ)
• Ванкувер (Канада)
• Гонолулу (Гавай аралдары) саналады.

Өзендік круиздың ерекшеліктері:

• Ауа райының өзгерулеріне аз тәуелді
• Жоғары деңгейдегі панорама (яғни көзбен көру қашықтығы ұлғавйтылған)
• Ақпарат молшылығы
• «Теңіз ауруына» шалдығудың шамасы аз
• «Жасыл тұрақтарды» ұйымдастыру мүмкіндігі

Әлемдік «круиздық» өзендер:

Сена, Луара – Франция

Эльба, Рейн, Дунай – Германия

Янцзы – Қытай

Жайық, Енисей – Ресей

Және де Ніл,Амазонка, Миссури, Миссисипи, Огайо

Қорытынды. Круиздік саяхаттар ХХ ғ. 50 жылдары пайда болған. Ал негізгі тарихы ежелгі кезеңнен бастау алады. Ұлы географиялық ашулар алыстағы елдерге сапар шегумен байланысты болды. Қазіргі кезде круиздық туризм дамып келе жатқан туризмнің пайда табу мақсатындағы салалардың бірі. 1835 жылдардағы Томас Куктың Англидан Америкаға Атлант мұхиты арқылы, Англиядан Қара теңізге Жерорта теңізі арқылы әлемді айналу саяхаттарын жасаған.

Өзін-өзі тексеру үшін сұрақтар:

1. Круиздық туризмнің келесідей негізгі марщруттары?

2. Ең ірі круиздық порттар?

3. Өзендік круиздың ерекшеліктері?

Ұсынылатын әдебиеттер:

І. А.С. Кусков, В.Л. Голубаев, Т.Н. Одинцова. Рекреационная география.

2.Биржаков М.В. Введение в туризм.СПб Герда-1999.

З.Долженко Г.П. История туризма в дореволюционной России иСССР.Ростовно-Дону, 1988

4.Ердавлетов С.Р. География туризма. Развитие и научноеизучение.Алматы-2003

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: