Шпаргалка по биологии для казахских школ на ЕНТ 2012 15 страница

Қосжарнақты өсiмдiктер –Асбұршақ

Қосжарнақты өсімдік үрмебұршақтың тұқымында қор заттарының жинақталатын орны- ұрығында.

Қосжарнақты өсімдік:күнбағыс

Қосжарнақты өсімдіктер-Қауын, қарбыз, қияр.

Қосжарнақты тұқымдағы тұқымжарнағының қызметі- Қоректендіру.

Қосжынысты көпжасушалы:таспақұрт

Қосжынысты тікентерілілердің ұрықтануы жүретін орта-Суда.

Қосқанаттылар отрядына жататын бунақдене-Маса.

Қосмекенділер пайда болған-Ежелгі саусаққанатты балықтардан

Қосмекенділер-Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар

Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған-Сілекей бездері

Қосмекенділердің басым көпшілігінің тынысалу мүшесі-Өкпе.

Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі-Ортаңғы ми

Қосмекенділердің жерде кең тараған дәуірі:палеозой

Қосмекенділердің жүрегі-2 жүрекше, 1 қарынша

Қосмекенділердің жүрегінің бөлімдері-3.

Қосмекенділердің жүрегінің қарынша бөлімінде... қан болады:Аралас.

Қосмекенділердің жүрегі-Үш қуысты

Қосмекенділердің қанайналым шеңбері:2

Қосмекенділердің құрлыққа шығуы-Өкпе пайда болған

Қосмекенділердің өкпесінң пішіні:Сопақша.

Қосмекенділердің суда тіршілік ететін дернәсілдерінің тынысалуы:Желбезек.

Қосмекенділердің терісі-Жұқа, тегіс, безді

Қостанайдың далалық аймағында орналасқан қорық:Наурызым

Қоянтәрізділер отрядының тұқымдастары:шақылдақ

Қуықтың қабынуы:Цистит.

Қуыс сүйектер:жілік сүйектері

Құйрықсыз қосмекенділер:Құрбақа

Құйрықты қосмекенділер шығу тегі:саусаққанатты балықтар

Құйрықты қосмекендіні белгілеңіз: Саламандра

Құйрықтылар отрядына жататын қосмекенді:қызылаяқ бақа

Құйымшақ омыртқаларының саны-4 – 5

Құлақ қалқаны -ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы дыбыс жолына бағыттайды.

Құлақты медузаның денесінің диаметрі-25-40 см.

Құлқайыргүлділер тұқымдасының ең маңызды өкілі-Мақта.

Құлқайыртұқымдастардың арқан есіп, қап тоқуға болатын түрлері-Бұйракендір, кенеп.

Құлық бөлетін құлақ бөлімдері бездерінің орналасуы:Сыртқы дыбыс жолында.

Құм шіркейлері тарататын ауру-Лейшманиоз.

Құмайдың отаны-Африка.

Құрамына азот кірмейтін химиялық қосылыс-Қанттар (сахароза).

Құрбақа терісінің құрылысының ерекшелігі?Терісі бұдырлы кілегейлі безбен қапталған.

Құрбақаның дернәсілінің атауы:итшабақ

Құрбақаның қабақтарының қызметі:Көзді ылғал мен ластанудан қорғайды

Құрбақаның қанайналым жүйесі:тұйық,екі қанайналым шеңберімен

Құрбақаның қаңқасы:сүйекті

Құрғақ жеміс – бұршаққын:орамжапырақта.

Құрғақ жеміс - дәнек:күріште.

Құрғақ жеміс-тұқымша болады:бақбақта

Құрғақ жемісті өсімдік:Теңгежапырақ.

Құрғақшылыққа төзімді өсімдік- Шеңгел.

Құрғақшылыққа төзімді, жылу сүйгіш өсімдік.Тары.

Құрлықта мекендеп,өкпе арқылы тыныс алатын былқылдақденелілер:шалшық ұлуы

Құрлықта тіршілік етуге бейімделген алғашқы омыртқалы жануар:Қосмекенділер.

Құрлықтағы ең ірі жануар:Піл.

Құртамыш душар ететін ауру-Кокцидоз.

Құрттар денесінің қабаты: үш

Құрттарда зиянды заттарды ағзада бөліп,жинақтайтын негізгі мүшесі:жұлдызша тәрізді түтікшелер

Құрттардың тип саны:3

Құрттар-топырақтан, шыбындар-шіріген еттен пайда болады деп есептеген ғалым-Аристотель.

Құрылымы мен қызметіне қарай нейрондар бөлінеді-3-топқа

Құрылысы мен атқаратын қызметі ұқсас, шығу тегі әр түрлі болады-Аналогиялық мүшелер.

Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі, бірақ ортақ белгілермен біріктірілген ұлпалар тобы-Бұлшық ет.

Құрылысы мен шығу тегі әртүрлі, атқаратын қызметі ұқсас мүше:Аналогиялық.

Құрылысы мен шығу тегі бір-біріне сәйкес келетін дене мүшелері:Гомологиялық.

Құрылысы, шығу тегі және атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы:Ұлпа

Құс қарнының бөлімдері-2.

Құс миының жорғалаушыларға қарағанда өте жақсы жетілген бөлігі:алдыңғы ми сыңарлары мен мишық

Құс пен аңның 45 түрін жүйелеген ғалым-П.С. Паллас.

Құстар мен сүтқоректілердің қан арнасында тіршілік етеді:айырдене

Құстар өкпесінің ауруы:Аспергиллез

Құстар түрінің саны-8600.

Құстар тыныс алады:Өкпе, ауа қапшықтары

Құстарға зиян келтіретін бунақдене:Мамықжегі.

Құстарға қандай бездердің болуы тән? -Құйымшақ бездерінің

Құстарда алғашқы қорытылу басталады-Жемсауда

Құстарда болатын айыр сүйек - ұштары біріккен бұғана.

Құстарда болмайтын мүше -Қуық.

Құстарда етті қарын... қызметін аткарады: -Тістің

Құстарда жүректің қай бөлімінен өкпе артериясы шығады? -Оң жақ карыншадан

Құстарда ортаңғы мидың дамуы ненің дамуымен байланысты- көру

Құстарда тістің қызметін атқаратын қарын. -Етті қарын

Құстарды басқа омыртқалы жануарлардан ажырататын ерекше белгісі қандай? -Қауырсын жамылғысы бар

Құстарды зерттейтін сала: -Орнитология

Құстардың (сүтқоректілермен бірге) жануарлар әлемінде басымшылық көрсетуінің, көп таралуының себебі неде? -Барлық жауабы дұрыс

Құстардың алақаң сүйектерінде қанша саусақ болады? -Үш

Құстардың артқы аяқ қаңқасына тән сүйектер: -Жіліншік

Құстардың аталықтарының әдемі болуы бейімделушіліктің қай түріне жататынын белгілеңіз.Қызықтырушы рең

Құстардың безді қарны қандай қызмет атқарады? -Қарын сөлін бөледі

Құстардың белсенді ұшуы және тұрақты дене температурасының болуы ас қорыту жүйесінің қандай ерекшелігіне байланысты? (Барлықжауабы дұрыс)

Құстардың дене температурасы:+41,+43 градус С

Құстардың дене температурасының тұрақты болуы неге байланысты: -Белсенді қоректенуі, тыныс алуы, қан айналуы, зәр шығаруы, терісінің болуы)

Құстардың денесінде болатын кене: -Мамық кене

Құстардың жамбас белдеуі қандай омыртқалармен өзара берік тұтасып кеткен? -Бел және сегізкөз омырткаларымен

Құстардың жүрегі мынандай бөлімдерден тұрады: -2 жүрекше, 2 қарыншадан

Құстардың жүрегі неше камералы? -Төрт

Құстардың жүрегі: -Төрт бөлік

Құстардың жүрегі:екі жүрекше,екі қарынша

Құстардың жүрегінің оң жақ жүрекшесінде қандай қан болады? -Вена қаны

Құстардың зәр шығару мүшесі:екі бүйрек

Құстардың кауырсындарын қалай бөледі? -Қауырсын, желпуіш

Құстардың көзінде болады: -Екі қабақ және жыпылықтағыш қабыршақ

Құстардың қайсысы қылқан жапырақты орманда тіршілік етеді? -Құрлар

Құстардың қандай омыртқалары бір-бірімен қозғалмалы байланысқан? -Мойын омыртқалары

Құстардың қаңқасының ерекшелігі-Жеңіл және берік, қанат сүйектері пайда болады.

Құстардың қарны....бөлімнен тұрады -2

Құстардың қарны мынадай бөлімдерден тұрады:безді қарын,етті қарын

Құстардың қарны:4бөлімнен тұрады

Құстардың қарыны мынадай бөлімдерден тұрады: -Безді қарын және етті қарын

Құстардың қауырсындарын қалай бөледі? Қауырсын, мамық.

Құстардың қырсүйегі (киль) қай сүйекпен байланысты. -Төс сүйекпен)

Құстардың маусымдық қоныс аударуының сигналы болады: -Күннің ұзақтығы

Құстардың мойын омыртқа бөлігінде неше омыртқа бар? (10-15 омыртқа) Құстардың терісі: -Жұқа, ылғалды, қауырсынмен қапталған

Құстардың мойын омыртқасының саны-11-25.

Құстардың температурасы жетеді: -42°С-ға

Құстардың тұмсығы - бұл: -Бас сүйектің өсіндісі

Құстардың тұмсығы:түрі өзгерген жақтар

Құстардың тыныс алу мүшелері: -Өкпе, ауақапшықтары

Құстардың ірі қауырсындарындағы теріге еніп тұратын бөлігі: -Қаламша

Құстұмсықбастылар отрядының өкілі:гаттерия

Құстың жүрегінің оң жақ қарыншасында және оң жақ жүрекшесінде кандай қан болады? -Вена қаны

Құстың зәр шығару жүйесінің ерекшелігі, оның құрамында: қуығы жоқ

Құстың зәр шығару жүйесінің ерекшелігі:қуығы жоқ

Құстың қан айналым шеңберіндегі өкпеден шыққан қан жүректің қай бөліміне құйылады? -Сол жақ жүрекшеге

Құстың қанаты қандай сүйектер түзеді? -Тоқпан жілік, білек сүйектер, қол басы сүйектер

Құстың қарнының етті бөлімінде қорек:ұсақтайды

Құстың қауырсыны дегеніміз-Сояудың екі жағындағы тармақ

Құстың мүшелері мен ұлпаларына баратын қан: салатамыр қаны

Құстың тыныс алу мүшесіндегі ауа қозғалысының өту жолы мен реті:көмекей-кеңірдек-ауатамыр-өкпе

Құстың ұшу бағытын өзгертуте және қонған кезде баяу ұшуға жәрдемдесетін қауырсыны: -Бағыттаушы

Құстың үлкен қан айналу шеңбері басталатын жолдары:сол жақ қарынша

Құты тәрізді мүше - қуық

Қүрттардың денесі- үш қабатты.

қХлоропластар қайда орналасады?жапырақтың негізгі ұлпасында

Қыз балаларда жасөспірімдік шақ қанша жаста болады? -11-12 жаста

Қызанақтың (томат) отанын білесіз бе? -Оңтүстік Америка

Қызғалдақ гүлінің формуласы: -К3+3А3+3Ж(3)

Қызғалдақ өсімдігінің жемістері:қауашақ

Қызғалдақтың түрін өзгерткен жер асты өркені: Пиязшық

Қыздардың ағзасында аналық бездің өсуіне не себеп болады? -Етеккірдің келуі

Қызметіне қарай жүйке жүйесінің белінуі: -Симпатикалық және парасимпатикалық

Қызыл балдырларды белгілеңіз-Коралина, плюмария

Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:100% қызыл гүлділер.

Қызыл кітапқа енгізілген лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік:Інжугүл

Қызыл кітапқа тіркелетіндер - Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар

Қызыл кітаптың міндеттері-Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

Қызыл кітаптың» ең алғаш басылымы. -1978 ж

Қызыл қан түйіршіктері қайда пайда болады? -Қызыл түсті кемік майында

Қызыл маржанның қаңқасынан жасалатын зат:моншақ

Қызылшақа балапан шығаратын кұстар: -Кептер

Қызылшақа балапан шығаратын кұстар: -Көгершін

Қызылшақа балапан шығаратын құс: Торғай.

Қылқан жапырақты өсімдік:Арша

Қылқан жапырақты өсімдік:Қарағай

Қылқан жапырақтылардың бір ерекшелігі:Сүрегінде шайырлы өзекше.

Қын қысымының жоғарылауынан болатын ауру:гипертония

Қына біртүтас ағза екендігін қалай түсіндіруге болады? -Селбесіп тіршілік ететін саңыраукұлақ мен балдырдан құралған

Қына денесін құрайтын жасушалар тобы:саңырауқұлақ және балдыр жасушалары

Қына денесінде саңырауқұлақ-Су және онда еріген минералды тұздарды сіңіреді.

Қына денесіндегі балдыр жасушалары-бір клеткалы жасыл балдырдікі.

Қына көбейеді-Өсімді жолмен

Қына қабаттамасындағы (денесінде) жасыл балдырлардың ролі:Фотосинтез нәтижесінде органикалық зат түзеді.

Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза-Балдыр

Қынадан алынатын заттар-Қант,спирт,бояу,лакмус

Қыналар жаңбыр, шық, тұман ылғалын не арқылы сіңіреді? -Бүкіл денесімен сіңіреді

Қыналар өте баяу өседі, мысалы бұғы мүгі бір жылда бар болғаны: -1-3 мм

Қыналарға ең қажетті жағдай-Оттекте бай таза ауа

Қыналардың практикалық маңызы кандай? -Бұғыларға азық, бояу алынады

Қыналардың табиғаттағы маңызы: -Қарашірік түзеді, денесінен бөлінетін қышқыл тау жыныстарын бұзады

Қынаны ауаның тазалығын көрсететін индикатор деуге себеп: -Таза ауалы жерде өседі

Қынаның қабаттамасы (денесі) саңырауқұлақ пен балдырдан тұрады, қына денесінде саңырауқұлак қандай роль аткарады? -Су және онда еріген минералды тұздарды сіңіреді

Қынаның денесінде селбесіп тіршілік ететін балдырлар саңырауқұлақтардан қандай зат алады?-Суды

Қынаның денесінде селбесіп тіршілік ететін саңырауқұлақ балдырлардан қандай зат алады? -Минералды заттарды

Қынаның қабаттамасы (денесі): -Саңырауқұлақ пен балдырдан тұрады

Қынаның құрамында кездеседі.-Носток

Қынаның табиғаттағы маңызы-басқа өсімдікке топырақ дайындайды.

Қынап жапырақты өсімдік: -Бидай

Қынап қандай қызмет атқарады? -Буынаралықтың түп жағындағы бөлінетін нәзік жасушаларды қорғайды

Қыран құстардың қоразы-Шәулі

Қыртөссіз құстар өкілі: -Түйеқұс(Страус)

Қыршаян қай класс өкілі? -Өрмекшітәрізділер

Қыршаянның шаншары-Құрсағының соңғы буынында.

Қырықбуын жапырағының түсі:Қоңыр

Қырықбуын спораларының пісіп жетілетін орны- Масақшасында

Қырықбуында фотосинтез жүреді:Жаздық өркен

Қырықбуындар өсетін жер-Барлық ылғалды жерлерде

Қырықбуыннан көктемде дамитын өркені-масақшасы бар қоңыр өркендер.

Қырықбуынның далада, шалғында пайда болуы нені дәлелдейді? -Топырактың қышқыл, оған әктас еңгізу керектігін

Қырықбуынның жаздық өркені:Жасыл

Қырықбуынның жапырақтары болмайтын өркен:Жаздық өркен.

Қырықбуынның жыныссыз көбеюі... жүзеге асады: -Споралары арқылы

Қырықбуынның көбеюі:Спорамен

Қырықбуынның масақтары бар өркен- Көктемгі өркен.

Қырықбуынның споралары дамиды-Масақшада

Қырықбуынның спорасының жетілетін жері:көктемгі өркен масақшаларында.

Қырықбуынның ұшында орналасатын спорангийлер тобының орны:Бүр

Қырықбуынтектес өсімдіктердің кобею қызметін атқарады: -Көктемгі өркендері

Қырықжапырақтардың қауырсын тәрізді ірі жапырақтары-Вайялар.

Қырықжапырақтылардың жапырақтары..... түрлі қызмет атқарады-2.

Қысқа күндік өсімдік -Мақта

Қысқа сүйектер. -Омыртқа

Қысқа сүйектерге жатады:Алақан, омыртқа

Қысқарған сабақты өсімдік: -Бақбақ

Қысқы тыныштық кезеңі -Зат алмасу баяулайды, қатаң жағдайға шыдауы.

Қысқы тыныштық күйге көшкен бунақденелілердің қуыршақ сатысында қыстайтындары-орамжапырақ көбелегі.

Қысқы тыныштық қалпына көшкен өсімдіктер ұлпасының ерекшелігі:зат алмасуы өте баяулайды.

Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі - қуыршақ күйінде қыстап шығады.

Қыста судағы балықтың тұншығуы мына себептен болады:суда оттегі жетіспегендіктен

Қыста сыңар жібек көбелегі -жұмыртқа қалпында қыстайды

Қыстап шығатын құс-Шымшық

Қыстық өркендерді... дайындайды: -Күзде

Қыстырма бой дегеніміз не? -Әрбір буынаралықтардың түп жағындағы жасушаларының, бөлінуі

Қысы-жазы адамның дене температурасы:36,6º

Қышқыл жанбырдың жауатын себебі: -Атмосферада SO2 мен NO2 көбейіп бөлінуінен

Қышыма ауруын туғызатын кене. -Қышыма кене

Қышыма кененің аузы:кемрігіш

Қышыма кененің мөлшері:0,2-0,5мм

Лакмус алынатын өсімдік.Қына.

Лалагүл тұқымдастарының белгілі түр саны-4 мың

Лалагүл тұқымдасына жататын бөлме өсімдігі:амариллис

Лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік:Сарымсақ

Лалагүл тұқымдасындағы жеке ірі гүлі бар өсімдік: Қызғалдақ (жауқазын).

Лалагүл тұқымдасының гүлінде болмайтыны-Тостағаншалары.

Лалагүл тұқымдасының гүліндегі аталық саны-6.

Лалагүл тұқымдасының гүліндегі күлте жапырақшаларының саны:6.

Лалагүлдер тұқымдасына жататын өсімдіктердің барлығында бірдей жемістері-қауашақ емес, ішінде жидекті жемісті түріде кездеседі, ол қайсысы? -Май інжугүлі

Лалагүлділер тұқымдасына даражарнақтылар класына жататын шырынды өсімдік:Алоэ.

Лалагүлділер тұқымдасындағы дәрілік өсімдік: -Лапыз

Лалагүлділер тұқымдасындағы техникалық өсімдік: -Шырыш

Лалагүлділерге жататын:жауқазын

Лалагүлділердің жемісі-Қауашақ.

Лалагүлділердің сәндік түрлері-Сепкілгүл, сүмбілшаш

Лалагүлдің гүлі:1 аналық,6аталық

Ламинария терңдікте өседі:20-30метр

Ланцетник қай мүшесі арқылы қозғалады? -Қүйрық қанаты арқылы

Ланцетниктің жүйке жүйесі кандай күрылысты? -Жүйке түтігі

Ланцетниктің жүйке жүйесінін орталық бөлігі денесінің кай жағында? -Арқа жағында

Ланцетниктің қан тамырлар жүйесі кай типті? -Тұйық

Ланцетниктің қандай белгісі омыртқасыз жануарларға тән емес? -Жұп аяқтарының болмауы

Лас судағы біржасушалыдан жұғатын жұқпалы ауру:қантышқақ амеба

Лас суды ішкеннен, көкөністі, жеміс-жидекті жумай жегеннен сау адамға жұтады: -Дизентерия амебасы

Латимерия алабұғадан қай мүшелерінің құрылысы арқылы ерекшеленеді? -Жұптасып орналасқан жүзу қанаттарымен

Латимерия келесі балықтар өкіліне жатады:Саусаққанатты балықтарға.

Латынша «у» деген сөз:Вирус

Лейкопластардың қызметі:Қор затын жинауға қатысу.

Лейкоцитарлы формула - бұл: -Адам қанындағы лейкоциттер типтерінің арасындағы сандық қатынас

Лейкоциттер түзіледі: -Лимфа түйіндерінде, көк бауырда, сүйектің қызыл

Лейкоциттерінің тез көбейіп, қан ағынын толтырып жіберуден пайда болатын ауру. -Ақ қан ауруы

Лептесігі жасушаның ортасында орн.ұлпа:жабын

Лептесік дегеніміз: -Жасушамен шектелген саңылау

Лептесік жапырақ тақтасының үстіңгі жағында орналасқан:Тұңғиықта (су өсімдігі).

Лептесік қызметі:тынысалу,су буландыру

Лептесіктер болады: -Өн жасушалары арасында

Лизосома қандай қызмет атқарады -Әртүрлі өнімдердің ыдырайтын орны

Лизосоманы алғаш рет ашқан ғалым. -Де Дюв

Лизосоманың қызметі:әртүрлі өнімдердің ыдырайтын орны.

Лизосоманың қызметі:макромолекулаларды ыдырату

Лимон қышқылын айналымына даярлық кезеңі басталады. -Пируват малекуласының өзгеруінен басталады

Лимон қышқылын өндіруге қолданылатын саңырауқұлақ: -Аспергил

Лимфа жүйесі төмендегі белсенділіктердің қай түріне жауапты:-Ағзадағы қоректі заттардың тасымалдануына

Лимфа келіп құяды-оң жақ құлақшаға

Лимфа неден пайда болды? -Клетка аралық сұйықтықтан (жасуша аралық

Лимфада болатын лейкоциттер. -Лимфоциттер

Лимфаның тузілуі: -ұлпа сұйықтығынан

Липидтер жасушада қандай кызмет атқарады? -Энергетикалық

Липидтер синтезделетін жасуша органоиды:Эндоплазмалық тор.

Липидтердің қызметі- Энергетикалық.

Лямблияның таралуы:ішектерге

Май адам мен жануарлар ағзасында төменде берілген заттардың қайсысына айналады? -Аминқышқылдарына

Май алу үшін өсірілетін мәдени дақыл:Күнбағыс.

Май алынатын бұршақ тұқымдас:Соя

Май алынатын дақыл: -Зәйтүн

Май алынатын күрделігүл тұқымдасына жататын өсімдік: -күнбағыс

Май безінің қызметі: -Теріні майланды

Май қышқылдарын синтездеп энергия жинақтаушы органоидты көрсетініз –Митохондрия

Май молекуласының құрамына қандай қосылыс кіреді? -Глицерин

Майға бай:күнбағыс,зығыр,мақта,үпілмәлік

Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады-Жел арқылы

Майдың молекула құрамы. -май қышқылы, глицерин

Майлар мен полисахаридтердің алмасуына қатысады-Тегіс эндоплазмалық тор

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: