Азіргі қазақ тілі» пәні бойынша қорытынды емтихан сұрақтары

Халықаралық құқық және халықаралық қатынастар жоғары мектебі

Жалпы тіл білімі және аударма ісі кафедрасы

«Бекітемін»

Жалпы тіл білімі және аударма ісі кафедрасының

Меңгерушісі, ф.ғ.д. проф. Ж.С. Бейсенова

__________________________

Хаттама, 20 наурыз, 2012 ж.

В020700 – Аударма ісі мамандығы

азіргі қазақ тілі» пәні бойынша қорытынды емтихан сұрақтары

1. Архаизмдер көбірек қолданылатын стиль

2. Жай сөйлемнің дербес синтаксистік категория ретіндегі белгісі

3. Лексикалық мағынаға ие морфема

4. Метофораны табыңыз

5. Тіл білімі жататын ғылыми сала

6. "Сексен, апар, биыл" сөздерінің морфологиялық құрылымының өзгеру жолы

7. Негізгі сөздік қорға кіретін сөздер

8. Сөз топтарының синтаксистік белгісі

9. Сөйлемдегі сөздердің саны қанша екендігіне қарамастан, олардың бәрі сөз тіркесінің бір-ақ түрімен байланысуын қалай айтамыз?

10. Бір ғана ұйытқы сөзге келіп тірелетін әр басқа байланыс түрлерінің жиынтығын қалай айтамыз?

11. Әр басқа ұйытқы сөзге тірелетін түрлі байланыстардың жиынтығын қалай айтамыз?

12. Сөйлемге тән құрылымдық үлгі

13. Сөздің ары қарай бөлшектеуге келмейтін ең кіші мағыналық бірлігі

14. Сөздің ешбір жұрнақсыз заттық мағына бере алатын, әрі қарай бөлшектеуге келмейтін түп бөлшегі

15. Сөздің ешбір жалғаусыз-ақ өз алдына тұрып, лексикалық мағына бере алатын, өзгермйтін, түрленбейтін негізгі бөлшегін қалай айтамыз?

16. Түбір морфемадан сөз тудыратын аффикстерді қалай айтамыз?

17. Сөз тудырушы аффикстердің мағынасы қалай аталады?

18. Сөз түрлендіруші аффикстердің мағынасы қалай аталады?

19. Түбірдің алдына қосылатын

20. Түбірге немесе негізге аффикстер жалғану арқылы грамматикалық мағынаның берілуі қалай аталады?

21. Түбірдің дыбыстық құрамының өзгеруі арқылы грамматикалық мағынаның берілуі қалай аталады?

22. Қазақ тілінде сөз формаларын жасайтындар

23. Атауыш сөз бен көмекші сөздің тіркесінен жасалған форма қалай аталады?

24. Грамматикалық мағыналарды білдіретін грамматикалық формалардың жиынтығы

25. Іс-әрекеттің кімге қатысты екендігін білдіретін категория

26. Сөйлеу кезімен сәйкес келетін шақ

27. Сөйлеу кезіне дейінгі іс-әрекетті білдіретін шақ

28. Іс-әрекеттің іске асу мүмкіндігіне сөйлеушінің қалай қарайтындығын білдіретін категория

29. Іс-әрекеттің объектіге немесе субъектіге бағытталғандығын білдіретін категория

30. Толық мағыналы екі сөздің бір-бірімен байланысы

31. Басыңқы сөз бен бағыныңқы сөздің бір-бірімен жекелік-көптік жағынан, септік жағынан, род жағынан байланысуын қалай айтамыз?

32. Қазақ тіліндегі бастауыш пен баяндауыштың байланысы

33. Ілік жалғаулы сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздің байланысы

34. Бағыныңқы сөзлдің басыңқы сөзбен жалғаусыз, қатар тұру арқылы байланысуы

35. Сын есімдерге тән мағына

36. Етістіктерге тән мағына

37. Сөздің лексикалық мағынасына қосылған үстеме мағына

38. Ағылшын тілінде сөзге грамматикалық мағына туғызушы белсенді көрсеткіш

39. Морфеманың семантикалық жғынан ең қысқа бөлігі

40. Белгілі бір тілдегі грамматикалық қатынастардың жүйесі

41. Сөз тудыруда немесе сөз түрлендіруде түбірдің ішіне қойылатын морфема

42. Роман тілдері мен герман тілдеріндн, араб тілінде қолданылатын көмекші сөз

43. Аффиксация және дыбыстардың алмасуы арқылы жасалатын сөздің қандай формалары

44. Сөздерді "түрленетін" және "түрленбейтін" сөздер деп қай ғалым топтастарды?

45. Зат пен құбылыстың, сапа мен белгінің, іс-әрекеттің тұрақты атауы қалай аталады?

46. Пиктографиялық жазудың таңбалары

47. Суретке негізделген жазу

48. Транскрицияның түрлері

49. Халықтың ғасырлар бойы сақталған салт-дәстүрін, рухани өмірін, ұлттық болмысқа тікелей қатысты байырғы сөз қазынасын қайта түрлендіруде ерекше орын алатын тіл білімі саласы қалай аталады?

50. Мағынасы терең, айтайын деген ойы бейнелі әрі қысқа пайымдауға құрылатын белгілі бір автордың атынан айтылатын өсиет сөздер қалай аталады?

51. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі қай ғасырда пайда болды?

52. Тіл мен мәдениеттің байланысын не зерттейді?

53. Тілдердің шығу тегінің бірлігі тұрғысынан жіктеу қалай аталады?

54. Тілдерді грамматкалық құрылысының ұқсастығы тұрғысынан топтастыру қалай аталады?

55. "Сөйлемде зат есім - бастауыш немесе толықтауыш, сын есім - анықтауыш, үстеулер - пысықтауыш, етістіктер - баяндауыш ретінде жұмсалады. Олай болса, сһз таптары сөйлем мүшелері болу арқылы бөлініп шықты, жасалынды" деген ойларды қай ғалым айтқан?

56. "Сын есімдер зат есімдерден бөлініп шықты. Зат есімнен сын есімнің бөлініп шығуы дегеніміз - зат есімнің атрибутивті мүше ретінде қолданылуы" деген ойларды кім айтты?

57. Үстеулердің сөйлемдегі негізгі қызметі -

58. Етістіктермен тіркесіп, іс-әрекеттің сынын, мезгілін, күйін білдіретін сөз табы

59. Әдеби тілдің нормадан ауытқу түрлері қандай?

60. Тіл мен қоғамның байланысын зерттейтін сала

61. Қимылдың шындық өмірге мезгілдік қатысын қандай рай категориясы?

62. Екі тілдің қарым-қатынасқа түсуі нәтижесінде бір-бірімен әбден сіңісіп кетуі не деп аталады?

63. Ұлттық тіл мен сананың байланысын зерттейтін сала

64. Тілдік таңба мен сөйлеуші арасындағы қатынасты зерттейтін сала

65. Айтушыға анық болмаған, белгісіз немесе күмәнді пікірді анықтау мақсатында қолданылатын сөйлем

66. Неміс тіліндегі род көрсеткіші

67. Сөйлемнің басты белгілерінің бірі

68. Әртүрлі қолданыстарға байланысты морфема құрамындағы белгілі бір дыбыстың екінші бір дыбыспен ауыстырылуы

69. Бір-бірімен тіркеске түскен екі сөздің бір-бірімен кірігіп кетуі

70. Морфемалардың жымдаса бірігіп, қосылып кетуі

71. Ой иесінің мақсаты мен уәжіне сай тілдік құралдарды таңдаудың мәнін, сондай-ақ тыңдаушының айтылған ойды, тіл арқылы берілген бағаны түсінуін зерттейтін қандай сала?

72. Сөйлеуші мен тыңдаушының айтылып отырған ойды түсіне алатын аялық білімі қалай аталады?

73. Семасиология нені зерттейді?

74. Этимология нені зерттейді?

75. Грамматика нені зерттейді?

76. Тілдегі сөздіктер жиынтығын қалай атайды?

77. Тілдің қызметтерін ата

78. Тұрақты сөз тіркестері қай саланың объектісі?

79. Идиом дегеніміз не?

80. “Түйе үстінен сирақ үйту” тұрақты тіркесі фразеологизмнің қай түріне жатады?

81. “Тірі өлік, жаман жақсы” тіркестері қай тілдік құбылысқа жатады?

82. “Пышақ кескендей тыйылды” фразеологизмнің қай түріне жатады?

83. Сөздіктерді зерттейтін ғылым не деп аталады?

84. Заттар мен құбылыстардың ұғымдарын айқындап түсіндіретін қандай сөздіктер?

85. Қазіргі тілдердегі сөздердің мағыналарын түсіндіріп, олардың қолданылуы жайлы мағлұмат беретін қандай сөздік?

86. Әдеби тілдің лексикалық нормасына жатпайтын сөздер қандай?

87. Айтылуы бойынша жазылған сөзді көрсет

88. Әдеби тілдің стильдік тармақтарын ата

89. “Құжат, өтініш, қарар, бұйрық” сөздері қай стильге тән?

90. Семасиология нені зерттейді?

91. Этимология нені зерттейді?

92. Грамматика нені зерттейді?

93. Тілдегі сөздіктер жиынтығын қалай атайды?

94. Тілдің қызметтерін ата

95. Тұрақты сөз тіркестері қай саланың объектісі?

96. Идиом дегеніміз не?

97. “Түйе үстінен сирақ үйту” тұрақты тіркесі фразеологизмнің қай түріне жатады?

98. “Тірі өлік, жаман жақсы” тіркестері қай тілдік құбылысқа жатады?

99. “Пышақ кескендей тыйылды” фразеологизмнің қай түріне жатады?

100. Сөздіктерді зерттейтін ғылым не деп аталады?

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: