Экологиялық мəәселелер: түрлері, шешу жолдары

Бүгінгі таңда адамзат табиғатты игеруде, ғылым мен техниканың дамуында

ғаламат табыстарға жетті. Екінші жағынан өркениеттің дамуымен қатар биосфераның

тұрақсыздануы жəәне қоршаған ортаның, табиғи жүйелердің тозу қаупі туындап отыр.

Соның салдарынан барынша шиеленіскен жаһандық, ұлттық жəәне жергілікті

экомəәселелер қалыптасты. Оларды шешуге тек қана қазақстандықтардың ғана емес,

халықаралық ынтымақтастықты кеңейту жолымен қол жеткізіледі.

Экологиялық мəәселелер. Жаһандық экологиялық мəәселелер: 1. Климаттың

өзгеруі; 2. Озон қабатының бұзылуы; 3. Биоəәртүрлілікті сақтау (өсімдіктер мен жануарлар

дүниесінің əәртүрлілігін); 4. Жердің шөлейттенуі жəәне тозуы.

Ұлттық эклогиялық мəәселелер: 1. Семей, Арал; 2. Каспий теңізі қайраңының

ресурстарын қарқынды игерумен байланысты мəәселелер; 3. Су ресурстарының сарқылуы

жəәне ластануы; 4. Байырғы ластанулар; 5. Трансшекаралық сипаттағы мəәселелер; 6.

ƏӘскери-ғарыш жəәне сынақ кешендері полигондарының əәсері.

Жергілікті экологиялық мəәселелер: 1. ƏӘуе бассейнінің ластануы; 2.

Радиоактивті ластану; 4. Химиялық ластану; 5. Өнеркəәсіптік жəәне тұрмыстық қалдықтар;

6) Табиғи жəәне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар.

Ұлттық экологиялық мəәселелер: 1. Экологиялық апат аймақтары (Семей,

Арал). Табиғи эклологиялық жүйелердің бұзылуы, флора мен фаунаның тозуы орын алған

жəәне қолйсыз экологиялық ахуал салдарынан халықтың денсаулығына елеулі зиян

келтірілген Арал жəәне Семей өңірлері экологиялық апат аймақтары болып жарияланды.

Экологиялық апат аймақтары елдің ішкі қауіпсіздігіне нақтылы қатер болып табылады.

Қазіргі уақытта бұрынғы Семей полигонына шектес аудандарда (71,9 мың халқы бар

85 елді мекен) онкологиялық аурулардың жəәне адамдар өлімінің, қан айналымы жүйесі

ауруларының, жаңа туған сəәбилер арасындағы кеселдердің жəәне ерте қартаю көрінісінің

жоғары деңгейі байқалуда. Арал өңірі экологиялық апат аймағында (186,3 мың халқы бар

178 елді мекен) əәсіресе əәйелдер жəәне балалар арасында асқазан-ішек аурулары мен қан

аздығы, балалардың шетінеуі мен туа біткен патологияның жоғары деңгейі байқалуда.

1960 жылдан бастап Арал теңізі деңгейі 17 метрге, көлемі 75 пайызға кеміген. Теңіз өзінің

бұрынғы жағасынан 100-150 шақырым кетіп, 33 мың шаршы шақырым жағалау

жалаңаштанған. Кейбір мəәліметтерге қарағанда жыл сайын Аралдан желдің күшімен 100

тоннаға дейін тұз ұшып, Еуропаға, Солтүстік мұзды мұхитқа дейін жеткен.

Елдің ішкі қауіпсіздігіне қатерді жою мақсатында экологиялық апат аймақтарында

халықтың тұруының əәлеуметтік-экономикалық жəәне экологиялық жағдайын кешенді

талдау жөнінде іс-шаралар жүргізу, оның сапалы ауыз сумен қамтамасыз етілуіне баға

беру, экологиялық талаптарды əәзірлеу жəәне аумақтарды эклогиялық бағалау мен ядролық

сынақтар жəәне өзге де факторлардың халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға əәсерінің

салдарын ескере отырып, сауықтыру-оңалту іс-шараларын жүзеге асыру қажет. 2007

жылға дейін халықтың ішкі көші-қоны жəәне экологиялық апат аймақтарының аумақтарын

шаруашылыққа пайдалану бағдарламасы əәзірленуі қажет.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: