ТОР 5 статей:
Методические подходы к анализу финансового состояния предприятия
Проблема периодизации русской литературы ХХ века. Краткая характеристика второй половины ХХ века
Характеристика шлифовальных кругов и ее маркировка
Служебные части речи. Предлог. Союз. Частицы
КАТЕГОРИИ:
- Археология
- Архитектура
- Астрономия
- Аудит
- Биология
- Ботаника
- Бухгалтерский учёт
- Войное дело
- Генетика
- География
- Геология
- Дизайн
- Искусство
- История
- Кино
- Кулинария
- Культура
- Литература
- Математика
- Медицина
- Металлургия
- Мифология
- Музыка
- Психология
- Религия
- Спорт
- Строительство
- Техника
- Транспорт
- Туризм
- Усадьба
- Физика
- Фотография
- Химия
- Экология
- Электричество
- Электроника
- Энергетика
В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой ситуацией. 2 страница
- Кыш көне нинди күңелле! Мин һәрвакыт кыш булуын телим,- диде ул әтисенә.
- Бу теләгеңне минем дәфтәремә язып куй,- диде аңа әтисе. Митя язды.
Менә яз җитте. Митя, күбәләкләрне куа-куа, болында йөгерде, чәчәкләр җыйды да әтисе янына йөгереп килеп:
- Нинди ямьле бу яз! Мин һәрвакыт яз гына бульш торуын телим,- диде.
Әтисе тагын дәфтәрен чыгарды һәм Митяга узенең теләген язарга кушты.
Җәй җитте. Митя әтисе белән печән чабарга китте. Ул көн буе күңел ачты: балык тотты, җиләк җыйды, ә кич белән әтисенә:
- Мин бүген рәхәтләнеп уйнадым! Мин жәйнең бер дә бетмәвен телим,- диде.
Митяның бу теләге дә әлеге дәфтәргә язылды.
Көз җитте. Бакчада жимешләр - кып-кызыл алмалар, сары грушалар пеште. Митя, бик нык шатланып, әтисенә болай диде:
- Көз елның бөтен вакытларыннан да матуррак!
Шулвакыт әтисе кесәсеннән үзенең дәфтәрен чыгарды да аны малаена күрсәтте. Малаеның яз турында да, кыш турында да, жәй турында да шул ук сүзләрне әйткәнен белдерде.
(К. Ушинский буенча)
9. Митя кыш көне рәхәтләнеп чана шуды, тимераякта йөрде.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
10. Әтисе Митяга теләкләрен журнал битенә язарга кушты.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
11. Митя язны яратмый, шуңа күрә яз булуын теләми.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
12. Малай жәен әтисенә булышты, балык тотты.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
13. Көзен бакчада карлыганнар, жиләкләр өлгерде.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
14. «Көз - елның иң матур вакыты», - дип шатланды.малай.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
15. Әтисе кулына карандаш алды.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
16. Митя, дәфтәрне укыгач, бер үк сузләр язылганын күрде.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
17. Прочитайте тексты и установите соответствие между текстах А-Е и заголовками 1-8. Запишите свои ответы в таблицу. Используте каждую цифру только один раз. В задании есть один лишний заголовок.
1. Патриотик бер шигырь 5. Район үзәгенә баруыбыз
2. Шигырьләр эзләү 6. Сәхнәгә чыгуым
3. Апамның яңа шигырь укуы 7. Олимпиадаларны көтеп алуыбыз
4. Безнең гаилә 8. Китап укырга яратуым
A. Без гаиләдә өч бала үстек. Әти - мәктәп директоры, рус теле һәм әдәбияты укытучысы, әни башлангыч сыйныф балаларын укытты. Апам белен абыем мәктәптә укыганда, икесе дә әдәбиятны яраталар, шигырьләр күп укыйлар иде.
Ә. Ул елларда район үзәкләрендә балалар өчен олимпиадалар үткәрелә иде. Абыем белән апам ел да аны көтеп алалар һәм алдан ук әзерләнә башлыйлар иде. Мин дә алар белән барырга тели идем.
Б. Миңа жиде яшьләр тирәсе булгандыр, шул елны алар тагын бик тырышып олимпиадага әзерләнә башладылар. Төрле шигырьләрне укып карый-карый, шигырьләр эзлиләр.
B. Беркөнне абыем шатланып кайтты да апама таныш түгел бер шигырь укый башлады. Бик патриотик шигырь иде ул. Моңа кадәр алар гел Тукайны, Такташны, Гафурины, Пушкинны, Лермонтовны, Горькийны укыйлар иде. Абыем сөйләгән шигырь миңа бик ошады, һәм мин аны истә калдырдым.
Г. Апам да «Тракторчы кыз» дигән яңа шигырь табып кайтты. Апам ул шигырьне сөйләгәндә, мин елый идем. Абыем мине кочаклап көлә,ә апам: «Чыгып кит, тыңлама!» - дип, мине куа иде.
Д. Олимпиада якынлашты, һәм без, бөтен гаиләбез белән, район узәгенә киттек. «Тукай шигырьләрен сөйләргә сине дә чакырдылар», - диде әти миңа. Мин бик шатландым.
Е. Олимпиада кечерәк яшьтәге балалар чыгышы белән башланды. Иң кечкенә сөйләүче булгангадыр инде, мине беренче итеп сәхнәгә чыгардылар.
(Р.Вәлиева буенча)
| Текстлар | А | Ә | Б | В | Г | Д | Е |
| Исемнәр |
3 нче бүлек
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словам. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 18 — 25.
| 18. | Айрат бу______________________________бик күптән көтте. | КӨН | |
| 19. | Ниһаять, җәйге ял____________________________________. | ҖИТӘРГӘ | |
| 20. | Бабасы белән________________________________барырга сөйләштеләр алар. | УРМАН | |
| 21. | Урман___________________________бигрәк тә файдалы! | ҺАВА | |
| 22. | Ел саен алар берничә көнгә урманга_____________ китәләр. | СӘЯХӘТ | |
| 23. | ______________________________ матурлыгын күрергә аны бабасы өйрәтте. | ТАБИГАТЬ | |
| 24. | «Тиеннәр, аюлар,_________________________җан ияләре, аларны атарга ярамый», - диде | БҮРЕ | |
| 25. | Урман- ________________________яшәү чыганагыбыз. | БЕЗ | |
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 26—32 так, чтобы они грамматически лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 26-32.
| 26. | Һәр һөнәр зур________________________________таләп итә. | ОСТА |
| 27. | Сатучы һөнәре - дөньядагы_______________________________ һөнәрләрнең берсе. | КИРӘК |
| 28. | Сатучы сүзен «Исәнмесез» дип_____________________ тиеш. | БАШ |
| 29. | Табыш алу өчен, тырышып эшләргә,______________________ белергә кирәк. | САН |
| 30. | Тырышып,_________________________________эшләсәң генә уңышка ирешеп була. | УЙ |
| 31. | Сатып алучы кибеттәге әйберләргә_______________________ карашта булырга тиеш. | САК |
| 32. | Сатучы кешеләр белән__________________________________ сөйләшергә тиеш. | ӘДӘП |
4 нче бүлек
В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответсвии с заданной речевой ситуацией.
33. Скажите, что вы любите природу Татарстана.
34. Спросите у друга, куда он поедет летом.
35. Поинтересуйтесь планами друга на завтра.
36. Скажите бабушке, что сегодня к вам придёт ваш друг.
37. Поздравьте друга с победой на соревнованиях.
38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга жавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 суздэн торырга тиеш.
...Минем апам быел мәктәпне тәмамлады. Имтиханнарын уңышлы тапшырды. Киләчәктә ул табибә булырга meлu. Миңа да табиб һөнәре ошый.
... Сиңа нинди һөнәрләр ошый? Хәзерге вакытта тагын нинди һөнәрләр популяр? Киләчәктә синең кем буласың килә?
Нче вариант
2 нче бүлек
Прочитайте текст. Определите, какие из приведённых утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 - текстка туры кил ә), какие не соответствуют (2 - текстка туры килми).
Профессор Әбүзәр Таһиров Казанда йөрәк авырулары буенча иң зур белгечләрнең берсесанала. Аңа күренер өчен, төрле шәһәрләрдән һәм авыллардан йөзләрчә кешеләр килә. Халык арасында аның абруе, даны бик зур. Әбүзәр Таһировның ягымлы, игътибарлы булуы һәм сәләте турында хәтта легендалар йөри. Бу гажәп тә түгел. Чөнкиул - татарлардан беренче табибларның берсе, 1911 нче елда ук Казан университетының медицина факультетын тәмамлаган, Казанда һәм Казан губернасында исемеаеруча билгеле булган бөек медик Казембекның һәм башка Казан профессорларының иң сәләтле укучыларыннан берсе. Шуның өстенә аның озын гомерле булуы, бикозак еллар буе эшләве де аны халык каршында югары күтәргән. «Әбүзәр абзый әле безнең бабайны да яки әткәйне, әнкәйне дә дәвалаган» - дип сөйләүчеләр аз түгел иде. Аны еш кына «мәңгелек доктор» диләр. Аннары Татарстанда һәм күрше республикаларда аның меңләгән укучылары эшли. Алар да остазларының данын күтәрәләр, билгеле. Ниһаять, аның бик зур жәмәгать һәм дәүләт эшлеклесе булуы, деньякүләм фәнни конференцияләрдә, конгрессларда катнашуы, анда докладлар ясавы, халык арасында әледән-әле лекцияләр укуы, матбугат битләрендә әледән-әле мәкаләләре чыгуы, радиода, телевидениедә ясаган чыгышлары да аның абруен халык каршында бик югары күтәргән иде.
(Г.Әпсәләмов буенча)
9. Әбүзәр Таһиров - танылган балалар табибы.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
10. Аны халык бик ярата.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
11. Аңа багышлап, шигырьләр язалар, җырлар ижат итәләр.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
12. Таһиров Казан медицина училищесын тәмамлаган.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
13. Аны еш кына «доктор Айболит» дип йөртәләр.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
14. «Безнең бабайны да дәвалаган» - дип әйтүчеләр куп.
1 ) текстка туры килә 2) текстка туры килми
15. Республикабызда, аның данын күтәреп, бик куп укучылары эшли.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
16. Табиб мәкаләләр язарга да вакыт таба.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
17. Прочитайте тексты и установите соответствие между текстам А-Е и заголовками 1-8. Запишите свои ответы в таблицу. Используйте каждую цифру только один раз. В задании есть один лишний заголовок.
1. Көзге яңгырның куркытуы 5. Тузанның тузынуы
2. Ясминәнең тәрәзәләрне юуы 6. Әнисенең Ясминәне мактавы
3. Ясминәнең тәрәзәне ватуы 7. Кышның теләге
4. Кызның тәрәзәләргә карарга яратуы 8. Кояш нурларының өйгә керүе
A. Йокысыннан торгач та, Ясминә тәрәзәләргә карарга ярата. Тәрәзәләр елмаялар. «Тәрәзәләрем чиста, матур булсын, тирә-якка нур сипсеннәр!» - дип Ясминә аларны гел юа. Тәрәзәләр дә аңа яхшылык белән жавап бирә.
Ә. Урамда салкын кыш җитте. «Хәзер өйгә керәм, Ясминәне туңдырам, гөлләрне өшетәм!» - ди Кыш. «Юк, без сине кертмибез!» - ди тәрәзәләр.
Б. Көз җитте. «Әйдәгез, өйгә керик. Уенчыкларны юешлик! Ясминә дус кызлары белән уйнамасын,» - ди көзге яңгыр. «Юк, сезне дә кертмибез! Ландыш, Алия, Ясминә матур итеп уйныйлар! Дус, тату булырга кирәк!» - диләр тәрәзәләр.
B. Урамда тузаннар оча. «Әйдәгез, өйгә керәбез! Әнисе ачулансын», -диләр. Монда да тәрәзәләр ярдәмгә килә, тузанны кертмиләр.
Г. Ясминә тәрәзәләргә карады. Ә алар тузанлы, күңелсез. Кыз аларны чиста итеп юды.
Д. Кояш чыкты. Аньң җылы нурлары бар дөньяны яктыртты. Тәрәзәләр матур кояш нурларын бүлмәгә керттеләр. Алар кызларны урамга уйнарга чакырды.
Е. Шулвакыт эштән әнисе дә кайтты. Өйдәге тәртипне күреп, кызын бик мактады, рәхмәт әйтте. Тәмле күчтәнәчләр белән чәй эчтеләр. Аннары Ясминә урамга уйнарга чыгып китте. Ә тәрәзәләр елмаеп карап тордылар.
| Текстлар | А | Ә | Б | В | Г | Д | Е |
| Исемнәр |
3 нче бүлек
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18 - 25 так, чтобы они грамматически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словам. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 18 - 25.
| 18. | Уку елы тәмамлангач, _____________________җәйге каникуллар башлана. | УКУЧЫ | ||
| 19. | Җәй - елның иң матур_________________________________. | ВАКЫТ | ||
| 20. | Июньдә мин авылга кунакка____________________________. | КАЙТЫРГА | ||
| 21. | Анда ______________________________яраткан әбием яши. | МИН | ||
| 22. | Авылда булганда, мин Сабан туе ________________ барам. | БӘЙРӘМ | ||
| 23. | Дус кызларым белән бергә ____________________________ җиләккә йөрибез, елгада су коенабыз. | УРМАН | ||
| 24. | Мин әбиемне бик __________________________________. | ЯРАТЫРГА | ||
| 25. | _________________________________куллары бик йомшак. | ӘБИ | ||
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 26-32 так, чтобы они грамматически лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 26-32.
| 26. | Һәp ел фасылының үз _________________________, яме бар. | МАТУР |
| 27. | Кыш__________________________ак карлары белән матур. | KӨМЕШ |
| 28. | Күз ачкысыз ______________________________бураннар да үзенчә ямь бирә кышка. | КӨЧ |
| 29. | Язын, бар дөньяны матурлап, ________________________ кошлар кайта. | ҖЫР |
| 30. | Тирә-як дәртле,_________________________җырга күмелә. | МОҢ |
| 31. | Карлар эрегәч, басуларда ______________________________ кыр эшләре башлана. | ЯЗ |
| 32. | Җәйнең ___________________________ көннәрен кем генә сагынмый икән! | ЯМЬ |
4 нче бүлек
В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответствии с заданной речевой ситуацией.
33. Предупредите учителя, что вы заболели и не сможете быть на уроке.
34. Спросите у прохожего, где находится аптека.
35. Поинтересуйтесь у кассира, сколько стоит билет на этот спектакль.
36. Поздравьте сестру с днём рождения.
37. Сообщите другу, что вы ждёте его на улице.
38. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Сорауларга җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.
...Сыйныфташым Илдар авырып китте. Үзенә генә күңелсез булмасын өчен, мин аның янына көндә барып йөрдем. Бергә дәресләрне әзерләдек, телевизор карадык. Хәзер без-иң якын дуслар.
...Ә синең якын дустың кем исемле? Сез бер-берегезгә ничек ярдәм итәсез? Бергәләп кайларга йөрисез?
Нче вариант
2 нче бүлек
Прочитайте текст. Определите, какие из приведённых утверждений 9 — 16 соответствуют содержанию текста (1 - текстка туры килә), какие не соответствуют (2 - текстка туры килми).
Куян балалары яз көне икесе бер вакытта туган булсалар да, берсе никтер нәни иде. Шуңа күрә аңа әнисе Кечкенә дип исем кушты, ә зуррагын Шалпан колак дип атады.
Әниләре киткәч, Шалпан колак белән Кечкенә уйнарга тотындылар. Түгәрәк аланда йөгереп аргач, ауган имән агачы төбенә барып ял иттеләр.
- Әйдә, шул төп аша сикереп уйныйбыз! - диде Шалпан.
Алар рәхәтләнеп уйнадылар.
Шуннан ерак түгел ямь-яшел яфраклы каен агачы үсеп утыра. Анда бер ана песнәк, оя ясап, йомырка салган да шул йомыркалардан нәни песнәкләр чыкканын көтеп утыра иде.
Песнәк куян балаларының йөгереп, сикереп уйнаганнарын оясыннан карап утырды.
- Менә минем дә нәни кошчыкларым булыр. Канат чыккач, алар очарга өйрәнерләр,- дип уйлап куйды.
Шулвакыт, Шалпан колак сикерәм дигәндә генә, агач төбе өстендә яткан кара чыбык торып басты.
Аның кара чыбык дип уйлаган әйберсе агулы кара елан икән.
Ул арада кара елан, чирәм өстеннән шуышып, туп-туры песнәк оялаган каенга табакитте.
Песнәк бик курыкты:
- Коткарыгыз!- дип кычкырды.
(Л.Кассилъ буенча)
9. Куян балалары икесе де кыш көне туганнар.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
10. Әтисе куяннарның берсенә Кечкенә дип исем кушты.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
11. Уйнап аргач, алар агач төбендә ял итәргә булдылар.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
12. Агачларньщ яфраклары саргая башлады.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
13. Каен агачында песнәк оясы бар.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
14. Тиздән песинең дә балалары булачак.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
15. Чыбыкка охшаган әйбер карга булып чыкты.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
16. Песнәк, еланның һөҗүмен күреп, ярдәм сорады.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
17. Прочитайте тексты и установите соответствие между текстами А—Е и заголовками 1 — 8. Запишите свои ответы в таблицу. Используйте каждую цифру только один раз. В задании есть один лишний заголовок.
1. Куышта яши башлау 5. Егетләрнең ашарга әзерләүләре
2. Эзләгәнне табу 6. Мәгарәнең ачылуы
3. Кызларның укырга яратулары 7. Мәгарәгә барулары
4. Фисагурис мәгарәсе 8. Таулардагы матурлык.
А. Борын заманда Фисагурис дигән атаклы бик белемле бер галим булган. Шул галим үлгәч, гыйлемнәре югалмасын, китаплары таралып бетмәсен дип, барлык китапларын җыеп, бер мәгарәгә (пещерага) урнаштырганнар. Ул мәгарәнең ишек төбенә сакчылар куйганнар.
Ә. Менә шушы мәгарә ел саен бер вакытта өч сәгатькә генә ачыла. Һәркемгә дәанда керергә, башына сыйдыра алган кадәр белем алырга рөхсәт ителә. Ләкин аннан бер китапны да алып чыгарга яки язып алырга ярамый.
Б. Әбүгалисина бу сүзләрне ишетеп уйланды. Әбелхариска:
- Менә, без эзләгәнебезне таптык. Мәгарәгә керербез дэ аннан үзебезгә кирәкле белемнәрне алып чыгарбыз. Өч сәгатьтә әллә нәрсә алып булмас, шуна күрә яхшылап әзерләнергә, киләсе елда кереп, ел буенча мәгарәдә калырга кирәк булыр, - диде.
В. Алар шулай эшләргә булдылар. Әбүгалисина белән Әбелхарис таулар аша мәгарәгә киттеләр.
Г. Биек-биек таулар-ташлар арасында - искиткеч матурлык. Тауларда агачлар үсеп утыра. Төрле җәнлекләр йөгерә, кошлар сайрый. Алар, бу егетләрне күргәч, бик аптырап калдылар, озак карап тордылар.
Д. Егетләр уңайлы бер урын таптылар: кечкенә генә тау куышы. Аны рәтләделәр. Кичләрен ерткыч хайваннардан саклану өчен, куыш авызын капларга зур таш та әзерләделәр. Шунда яши башладылар.
Е. Алар зәйтүн җимеше җыйдылар, аннан май чыгардылар. Онны май белән катнаштырып, бавырсаклар ясадылар да кояшта киптерделәр. Туклыклы ризык ясадылар.
(К.Насыйри буенча)
| Текстлар | А | Ә | Б | В | Г | Д | Е |
| Исемнәр |
3нче бүлек
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 18-25.
| 18. | Кесә телефоны хәзерге_________________________________ киң кулланышта. | ВАКЫТ | ||
| 19. | Кесә телефоны беренче тапкыр 1983 нче____________ кулланыла башлаган. | ЕЛ | ||
| 20. | Аның ярдәмендә сөйләшергә, җыр тыңларга, ________________ чыгарга мөмкин. | ИНТЕРНЕТ | ||
| 21. | Теләгән вакытта илнең төрле _____________________ шалтырата аласың. | ПОЧМАК | ||
| 22. | Теләсәң, смс________________________________аласың. | ЯЗАРГА | ||
| 23. | Барлык истәлекле___________________________________ фотога да төшерергә мөмкин. | ВАКЫЙГА | ||
| 24. | Бүген дөньяда өч _____________________________________ якын кеше телефоннан файдалана. | МИЛЛИАРД | ||
| 25. | Телефон кеше _____________________________тирән үтеп керде. | ТОРМЫШ | ||
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 26-32 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 26 — 32.
Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: