Главная

Популярная публикация

Научная публикация

Случайная публикация

Обратная связь

ТОР 5 статей:

Методические подходы к анализу финансового состояния предприятия

Проблема периодизации русской литературы ХХ века. Краткая характеристика второй половины ХХ века

Ценовые и неценовые факторы

Характеристика шлифовальных кругов и ее маркировка

Служебные части речи. Предлог. Союз. Частицы

КАТЕГОРИИ:






Працяжнік і злучок (24, I).




Працяжнік ставіцца:

Пасьля пералічэньня, дзе прапушчана некае слова (Вясна, лета, восень і зіма—поры году), калі хочуць затрымаць увагу (Гляньце—нехта едзе. Падсадзі—сарву я грушку), замест “ёсьць” у сустаўным выказьніку (Чужая сіла—асіна. Лішняя нітка— палатну завада), у сказе, які служыць адказам на пытаньне (А хіба-ж там ён?—Там), пасьля пералічэньня аднакіх членаў у зьлітым сказе (§ 29), пры выдзяленьні некаторых прыдаткаў (§ 25), для выдзяленьня пабочнага сказу (§ 33), пры хуткім пераходзе ад аднаго дзеяньня да другога (§ 30, 5), калі прапушчаны прычынны, супраціўны або ўмоўны злучнік (§ 31, 4), пры аддзяленьні мовы аднае асобы ад другой (§ 34, 5), у кругасказе (§ 35) і, наогул, калі прапускаецца якое-небудзь слова (Поле—жоўты пясок).

Злучок ставіцца (24, II):

Калі слова паўтараецца для памацненьня (Чуць-чуць ліпіць), пры складаных прыметах (сьнежна-белы, цёмна-сіні), у складаных прыназоўніках (па-над, з-за, з-пад), для злучэньня частак бы(б), жа(ж) з папярэднім словам (Рад-бы даць, каму-б гэта даць. А мой-жа ты саколік! Да куды-ж ты, дуб зялёны, пахінаешся?), у падвойных фаміліях (Дунін-Марцінкевіч, Лапко-Лабаноўскі).

 

Двукосьсе.

Двукосьсем аддзяляецца:

Чужаслоўе (§ 34), прыдатак (§ 25, 7), слова, на якое зварачаецца асаблівая ўвага або якое ўжываецца ў пераносным, няўласным значэньні (Прызнаюся, я не спадзяваўся такой “далікатнасьці” ад мужыка. З мёду даўней варылі моцнае пітво—“мёд”. Па ваду ідзе“дзень добры” дае).

 

Дужкі.

 

Дужкі ставяцца:

Для выдзяленьня пабочных сказаў (§ 33), навуковых тэрмінаў, некаторых паясьняльных слоў, паветалізмаў. (Кажуць, што дрыгвічы называліся так дзеля таго, што жылі па нізкіх, балотных мясцох (дрыгвах). Пакланяліся нашыя продкі грому (Пяруну), сонцу (Дажбогу) і іншым зьявам прыроды. Ён цеміў (разумеў), што гэта ня так).

 

Задачка 11-ая. Аб’ясьніць знакі прыпынку.

Даўней былі “путныя баяры”, каторыя павінны былі правіць дарогі. На высокай гарэ, дзе ніхто не арэ, толькі птушка-арол дзе садзіцца,—там ўзбудую-ўзьвяду, нізі ўсёй на віду, мураваную вежу-званіцу (Я. Куп.). Ясна-сьвяточна ў красы ўбярыся, птушкаю вольнай сягні ў вышыню, з сонцам злучыся, зоркай іскрыся, славай акрыйся— выйдзі спаткаці вясну! (Я. Куп.). Неба, сонца, месяц, зоры, людзі, пушча, ўся зямля—усё да сэрца штось гаворыць, ўсюды бачу моц жыцьця (Я. Куп.). На прыгуменьні, поруч з садам, павець з гумном стаяла радам, а пад паветкай ўсе прылады: вазок, калёсы, панарады, старыя сані, восі, колы і вульляў некалькі на пчолы, яшчэ няскончаных; судзінка, стары цабэрак, паўасьмінка, і розны хлам і лом валяўся, ад сонца, дожджыку хаваўся (Я. Кол.). Усё прачнулася прад вачыма беднае кабеты: маладыя дні дзяціны, дзявочыя леты, радасьць жыцьця і нягоды, сваркі, трасяніна—усё, чым жыцьцё спатыкае кепскую часіну, усё прыпомнілась старэнькай (Я. Кол.). Галоднаму і пушнінка—малінка. Шчырая праца—мазалёвая. “Што-то будзе, што-то будзе?” у межах шэпча жыта. Спаленай нівы жаданьне ня збыта—міма хмурынка прайшла. На дварэ—паленьне, трэскі, куча сьметніку ляжыць. Чорная Русь (цяперашняя Горадзеншчына) у свой час была асобным князёўствам. Гэта толькі гутарка адна—“прыехаў”: проста забралі сюды—і ўсё, бо дома ня было дзе дзецца. Бывала, заміж “благодарю”, скажа Міхась “дзякуй” ды аж пачырванее ад сораму. Еўка ніколі не хадзіла на сяло, бо дзеці дражнілі яе “рыжая”. Цяпер зямлю і фабрыкі адабралі ад багатыроў ды аддалі іх тым, хто на іх працуе—рабочым і сялянам. Час прыдзе—увесь сьвет засьвяткуе вялікі дзень Першага Мая (М. Кудз.). У дзяцінстве я ня мог вымавіць “р”, а казаў “рл”. Яшчэ некалькі часу—і вёска зусім засыпае. Болей навукі—меней страху. Але не-не, ды смутна стане. Сяк-так прымайстраваўся наш падарожны каля печы (Я. Кол.). “Я табе лялек нараблю і “катка” запяю”, казала Марылька брату. А жнейкі жнуць, іх твар палае, іх пражыць, сушыць смага тая, якую трудна ім здаволіць, якая толькі “піць! піць!” моліць (Я. Кол.).

 






Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском:

vikidalka.ru - 2015-2024 год. Все права принадлежат их авторам! Нарушение авторских прав | Нарушение персональных данных