Релаксация және сызықтың ені.

Релаксация. Ф.Блох ұсынған ЯМР-дың классикалық моделінде магнит өрісінің векторына бұрышты бағытталған магнит моментіне әсер ететін күштердің моменті магнит моментінің өріс бағытының айналасында прецессиясын туғызатыны көрсетілген. Бұл жағдайда магнит моментінің векторы екі компонентпен бейнеленеді: тұракты магнит өрісінің бойымен (бойлық компонентасы) және оған перпендикуляр (көлденең компонентасы). Компонентаның екеуінің де жылулық тепе-тендікке ұмтылуы, яғни релаксация, ЭПР жагдайындағыдай, экспонента заңы бойынша өтеді, бірақ әр компонентаның релаксация механизмі әртүрлі.

Спин-торлы релаксация (бойлық релаксация) уақытымен сипатталады да, көбінесе ядролардың магнит моменттерінің ансамблі мен қоршаған ортаның ядроларының (тордың) арасындағы диполь-дипольдық әрекеттесу арқылы жүзеге асырылады. Осының нәтижесінде спиндердің энергиясы сәуле шығармай, жүйенің жылу энергиясына ауысады. неғұрлым төмен болса, жылулық тепе- тендіктің қалпына келу жылдамдығы согұрлым жоғары болады, дің мәні үлгінің температурасына, магниттік ядролардың концентрациясына және ортаның тұтқырлығына тәуелді. Бойлық релаксация уақыты кристалдар (шамамен с-қа дейін) мен тұтқыр сүйықтарда ерекше жоғары болады. Тұтқыр емес сұйықтарда 0,1 10 с шамасында болады.

Спин-спинді релаксация (көлденең релаксация) уақытымен бейнеленеді де, бір-бірімен байланысты (көршілік) ядролардың магнит моменттер ансамбілінің ішіндегі өзара әрекеттесу арқылы жүзеге асырылады. Ядроның екеуінің де қайта бағытталуы, яғни жалпы энергиясын сақтап энергия алмасуы қатар өтеді. Сонымен бірге, бір бөлшектің энергиялық күйінің өзгеруі басқа бөлшектің күйіне ықпал етеді. Энергия алмасу бөлшектердің кеңістікте бағытталуына тәуелді емес. Қозғалмалы сұйықтарда молекулалар- дың броундық қозғалысы диполь-дипольдық әрекеттесуді нольге дейін орташаландырады, осы себептен резонанс шарты көбіне молекуланың құрылымымен байланысты жергілікті әлсіз магнит өрістеріне тәуелді болады. Сұйықтар мен газдарда әдетте, бірақ қатты заттарда, яғни спин-спинді релаксацияның интенсивтілігі жоғары болып, сызықтың еніне негізгі үлесін косады.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: