Биосферадағы биохимиялық циклдер және зат айналымы

Милиардтаған жылдар барысында тірі ағзалардың көбеюі, өсуі, зат алмасуы мен белсенділігі планетаның беткі бөлігін толық өзгеріске ұшыратты.

Ағзалардың түрлерінің барлық массасын В.И. Вернадский жердің тірі заты деп атаған.

Фотосинтез есебінен атмосферада оттегі жиналады. Жердің дамуының ертедегі кезеңдеріне атмосферада басқа газдар басым болды: сутегі, метан, аммиак, көмірқышқыл газы. Оттегінен озон қабаты пайда болады, ол ультракүлгін сәулелердің молекулалық оттегіне әсер етуі нәтижесәнде ттүзіледі(О₃).

Тірі ағзалар биосферада маңызды биогенді элнменттердің зат айналымын жүзеге асырады. Бұл циклдер екі негізгі топқа бөлінеді:

1. Газдардың

2. Шөгінді заттар ý айналымы

1.атмосферада көміртегі, оттегі, азот.

2.фосфор, күкірт т.б.

Енді ағзаларды жеке-жеке қарастырамыз.

Көміртегінің айналымы.

Фотосинтез үшін көміртегінің көзі атмосферадағы немесе суда еріген көмір – қышқыл газы болып табылады. Оны схема түрінде көміртегінің айналымын былай көрсетеміз.

Фотосинтез

Өсімдіктердің көміртегін Атмосфера мен гидросферадағы

биосимилациялануы СО₂

и Тыныс алу

Органикалық қосылыстарды Тыныс алу және қалдықтардың пайдалану 30% ыдырауы

70 %

Азот айналымы.

Өсімдіктер азотты ыдыраған өлі органикалық заттан алады. Атмосфепадағы бос азотты өсімдіктер тікелей сіңіре алмайды. Өлген өсімдіктерден немесе жануарлардың өлекселерінен бактериялардың басқа топтарына іс-әрекеті нәтижесінде бос төрге өтеді де қайтадан атмосфераға қайтады. Схемасы.

Өсімдіктер мен жануарлардың

органикалық азоты

1.5.1

Аммонификация

1.5.3

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: