1801 жылы Еділ мен Жайы? аралы?ына Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі к?шіп барды. 1812 жылы онда Б?кей ханды?ы??рылды Б?кей ханды?ыны???рылуы - 1801 жылы Еділ мен Жайы? аралы?ына Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі к?шіп барды. 1812 жылы онда Б?кей ханды?ы??рылды. Ол 1845жыл?а дейін?мір с?рді.?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне?туіні? негізгі себептері XVIII—XIX?асырларды? аралы?ында Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі Жайы?ты? о? жа?алауына?з беттерінше жаппай к?ше бастады, М?ны? бірнеше негізгі себептері бар еді. Біріншіден, шекара шебіне таяу айма?тарда отыр?ан?аза?тар мал жайылымынан?атты тамшылы? к?рді. Патша?кіметі оларды? жер ж?ніндегі?тініштеріне??ла? аспады. М?ны??зі орыс отаршылды?ына?арсы жа?адан к?терілістер тудыра бастады.?аза?тарды??ытай?а?арай к?шіп кету ы?тималды?ы пайда болды. Екіншіден,?аза?тар?здеріні? б?рын?ы ата?онысына?айтып бару?а тырысты. Ал ол?оныстар Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ында?алып?ой?ан болатын. 1771жылы Еділ?алма?тарыны? елеулі?лкен тобы Шы?жа??а к?шіп кеткеннен кейін Еділ мен Жайы? аралы?ында босап?ал?ан жерлер болды.?шіншіден, Сырым Дат?лы баста?ан к?теріліс к?шпен басып-жаншыл?ан со? о?ан?атысушылар?а с?лтандар мен ханны? тарапынан?атты?ысым к?рсетіліп,?у?ын-с?ргін жиілеп кетті. Т?ртіншіден, Пугачев пен Дат?лы баста?ан к?терілістер аяусыз басып-жаншыл?аннан кейін патша?кіметі б?рыннан белгілі «б?ліп ал да, билей бер» деген империялы? пи?ыл принципі бойынша бірт?тас Кіші ж?зді?лсіретуге тырысып ба?ты,?біл?айыр ханны??рпа?тары болып табылатын бірнеше топты? арасында та? таласын шиеленістіре т?сті. Хан та?ынан негізгі?міткерлерді? бірі Б?кей с?лтан болатын. Біра? 1797 жылы?артай?ан Айшуа? с?лтан Кіші ж?зді? ханы болып шы?а келді. Шы??ыс?рпа?тарыны? арасында?ы?арым-?атынас шиеленice т?сті. М?ндай жа?дайдан шы?уды? бірден-бір жолы Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп бару?ана еді. Б?кей с?лтан баста?ан?аза?тарды? 1801 жылы Жайы?ты? о? жа? бетіне жаппай?туі Ж??гір хан ж?не П?тим? 1799 жылы Б?кей с?лтан Ресей императорыны? атына хат жазып,?зіні??ол асты?да?ы?аза?тарды? бір б?лігіні? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп баруына р??сат с?рап,?тініш жасады. С?йтіп 1801 жыл?ы 11 наурызда Ресей монархы I Павелді? жарлы?ы шы?ып, Б?кей с?лтан мен оны??ол астында?ы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шуіне р??сат етілді. Б?кейді??зіне Ресей императорыны? суреті бар алтын медаль тапсырылды. К?шіп бар?ан?аза?тарды??оныстан?ан аума?ы 70 мы? шаршы ша?ырым шамасында болды. Б?кей с?лтанны??ол астында?ы?аза?тар орналас?ан б?л айма? Ішкі Орда деп аталды. Ішкі Орда батысындаАстрахан, солт?стігі мен шы?ысында Саратов ж?не Орынбор губернияларымен шектесті, о?т?стігі мен о?т?стік-шы?ысында Каспий те?ізі менЖайы? шекара шебіне барып тірелді.?кімшілік т?р?ысынан ал?анда Ішкі Орда Орынбор шекара комиссиясына ба?ынышты болды. Біра? оны? орналас?ан аума?ы Астрахан губерниясына?арайтын. 1801 жылы Жайы?ты? о? жа?асына 5 мы??а жуы? отбасы к?шіп барды. Оларды? басым к?пшілігі таяуда?ана болып?ткен к?теріліске?атыс?андар еді ж?не?аза??о?амыны? е? кедей б?лігі болып табылатын. Сырым Дат?лы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа?алауына?оныс аударуына?атты?олдау к?рсетті. Ол тіпті халы? арасында ата?оныс?а к?шу ж?нінде ы?палды?гіт ж?ргізді. Жайы?ты? о? жа?ына к?шіп бар?андарды? 15 мы??а жуы?ы кейінірек оны? жа?тастары болып шы?ты. Жайы?ты? о? жа?алауына к?шіп барушыларды? саны бірте-бірте арта т?сті. М?селен, 1897 жыл?ы Ресей империясыны? Жалпы?а бірдей ал?аш?ы халы? сана?ыны? к?рсеткен н?тижесі бойынша, Ішкі Ордада 207 мы??аза? болды. Кейінірек?аза?тарды? Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ына?туіне тыйым салынды. Сонымен?атар?аза?тарды? ке?-байта??аза? даласына?айтып келуіне де р??сат берілмеді. Далалы??аза?тарды? да Ішкі Орда?а?туіне шек?ойылды. 1812 жылы Б?кей с?лтан?а хан лауазымы берілді. Жартылай т?уелді жа?а мемлекеттік??рылым епдігі жерде Б?кей ханды?ы (Ішкі Орда) деген ат?а ие болды. Патша?кіметі келешекте одан империя?а толы? т?уелді мемлекеттік??рылым жасама? ниетте еді. Б?л ретте ханды?ты? жа?а билеушісі Ж??гірге?лкен?міт артылды. Ж??гірді? билік басына келуі Б?кей ханды?ыны? негізін?ала?ан Б?кей хан 1815 жыл?ы 12 мамырда?айтыс болды. Ол?зіні? к?зі тірсінде хан ата?ын?з?рпа?тарыны? м?рагерлікпен иелену???ы?ын белгілеп, бекітіп?ой?ан еді. Оны??сиеті бойынша, хан та?ы оны??лы Ж??гірге?алдырыл?ан болатын. Біра? ол?лі небары 14 жаста еді. Сонды?тан ол ер жетіп, к?мелеттік жас?а тол?анша ханды?ты Шы?атай с?лтан билеп т?рды. Жас м?рагерді т?рбиелеуді патша шенеуніктері?з?олдарына алды. Ж??гір ер жетіп, к?мелеттік жас?а тол?анша Астрахан губернаторы Андреевскийді??йінде т?рды, сол кездегі?лгілі саналатын білім мен т?рбие алды. Ол хан та?ына та?айындалар кезге дейін жан-жа?ты толы??зірліктен?ткен билеуші болып та?лгерген еді. Ж??гір?аза? тілімен?атар орыс, араб ж?не парсы тілдерін білді. Ол?азан университетінде жиі болып т?ратын. Ж??гірді? университетте бол?ан сапарларыны? бірінен кейін онда?ы жергілікті?алымдар «?аза? ханы Ж??гірді??азанда болуы» деген кітап жазды. Ж??гір?азан?ниверситетіні? кітапханасына араб, парсы ж?не т?ркі тілдерінде жазыл?ан ежелгі 6??нды?олжазба тапсырды. Ж??гір 1824 жылы Орал?аласында хан болып жарияланды ж?не ханды?ты 20 жыл бойы бас?арды. 1827 жылы ол ханды?ты? орталы?ы — Хан ордасыны? негізін?алады. Хан ордасы Нарын??мыны? батыс б?лігінде салынды. Ханды??а бірт?тас басшылы? осы жерден ж?ргізілді. Ханны??лгісі бойынша ж?не оны? тікелей н?с?ауымен Хан ордасында с?лтандар мен билер, старшындар да?й сала бастады. Ж??гір хан билік басында бол?ан уа?ыт?аза?тарды? б?рын?ы д?ст?рлі т?рмысына елеулі?згеріс жасал?ан, хан билігі к?шейген, ислам дініні? ы?палы арт?ан, тауар-а?ша?атынастары айналым?а енгізілген ма?ызды кезе? болды.

І. Б?кей ханды?ыны???рылуы. Б?кей ханды?ыны???рылуы - 1801 жылы Еділ мен Жайы? аралы?ына Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі к?шіп барды. 1812 жылы онда Б?кей ханды?ы??рылды. Ол 1845жыл?а дейін?мір с?рді.?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне?туіні? негізгі себептері XVIII—XIX?асырларды? аралы?ында Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі Жайы?ты? о? жа?алауына?з беттерінше жаппай к?ше бастады, М?ны? бірнеше негізгі себептері бар еді. Біріншіден, шекара шебіне таяу айма?тарда отыр?ан?аза?тар мал жайылымынан?атты тамшылы? к?рді. Патша?кіметі оларды? жер ж?ніндегі?тініштеріне??ла? аспады. М?ны??зі орыс отаршылды?ына?арсы жа?адан к?терілістер тудыра бастады.?аза?тарды??ытай?а?арай к?шіп кету ы?тималды?ы пайда болды. Екіншіден,?аза?тар?здеріні? б?рын?ы ата?онысына?айтып бару?а тырысты. Ал ол?оныстар Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ында?алып?ой?ан болатын. 1771жылы Еділ?алма?тарыны? елеулі?лкен тобы Шы?жа??а к?шіп кеткеннен кейін Еділ мен Жайы? аралы?ында босап?ал?ан жерлер болды.?шіншіден, Сырым Дат?лы баста?ан к?теріліс к?шпен басып-жаншыл?ан со? о?ан?атысушылар?а с?лтандар мен ханны? тарапынан?атты?ысым к?рсетіліп,?у?ын-с?ргін жиілеп кетті. Т?ртіншіден, Пугачев пен Дат?лы баста?ан к?терілістер аяусыз басып-жаншыл?аннан кейін патша?кіметі б?рыннан белгілі «б?ліп ал да, билей бер» деген империялы? пи?ыл принципі бойынша бірт?тас Кіші ж?зді?лсіретуге тырысып ба?ты,?біл?айыр ханны??рпа?тары болып табылатын бірнеше топты? арасында та? таласын шиеленістіре т?сті. Хан та?ынан негізгі?міткерлерді? бірі Б?кей с?лтан болатын. Біра? 1797 жылы?артай?ан Айшуа? с?лтан Кіші ж?зді? ханы болып шы?а келді. Шы??ыс?рпа?тарыны? арасында?ы?арым-?атынас шиеленice т?сті. М?ндай жа?дайдан шы?уды? бірден-бір жолы Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп бару?ана еді. Б?кей с?лтан баста?ан?аза?тарды? 1801 жылы Жайы?ты? о? жа? бетіне жаппай?туі Ж??гір хан ж?не П?тим? 1799 жылы Б?кей с?лтан Ресей императорыны? атына хат жазып,?зіні??ол асты?да?ы?аза?тарды? бір б?лігіні? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп баруына р??сат с?рап,?тініш жасады. С?йтіп 1801 жыл?ы 11 наурызда Ресей монархы I Павелді? жарлы?ы шы?ып, Б?кей с?лтан мен оны??ол астында?ы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шуіне р??сат етілді. Б?кейді??зіне Ресей императорыны? суреті бар алтын медаль тапсырылды. К?шіп бар?ан?аза?тарды??оныстан?ан аума?ы 70 мы? шаршы ша?ырым шамасында болды. Б?кей с?лтанны??ол астында?ы?аза?тар орналас?ан б?л айма? Ішкі Орда деп аталды. Ішкі Орда батысындаАстрахан, солт?стігі мен шы?ысында Саратов ж?не Орынбор губернияларымен шектесті, о?т?стігі мен о?т?стік-шы?ысында Каспий те?ізі менЖайы? шекара шебіне барып тірелді.?кімшілік т?р?ысынан ал?анда Ішкі Орда Орынбор шекара комиссиясына ба?ынышты болды. Біра? оны? орналас?ан аума?ы Астрахан губерниясына?арайтын. 1801 жылы Жайы?ты? о? жа?асына 5 мы??а жуы? отбасы к?шіп барды. Оларды? басым к?пшілігі таяуда?ана болып?ткен к?теріліске?атыс?андар еді ж?не?аза??о?амыны? е? кедей б?лігі болып табылатын. Сырым Дат?лы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа?алауына?оныс аударуына?атты?олдау к?рсетті. Ол тіпті халы? арасында ата?оныс?а к?шу ж?нінде ы?палды?гіт ж?ргізді. Жайы?ты? о? жа?ына к?шіп бар?андарды? 15 мы??а жуы?ы кейінірек оны? жа?тастары болып шы?ты. Жайы?ты? о? жа?алауына к?шіп барушыларды? саны бірте-бірте арта т?сті. М?селен, 1897 жыл?ы Ресей империясыны? Жалпы?а бірдей ал?аш?ы халы? сана?ыны? к?рсеткен н?тижесі бойынша, Ішкі Ордада 207 мы??аза? болды. Кейінірек?аза?тарды? Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ына?туіне тыйым салынды. Сонымен?атар?аза?тарды? ке?-байта??аза? даласына?айтып келуіне де р??сат берілмеді. Далалы??аза?тарды? да Ішкі Орда?а?туіне шек?ойылды. 1812 жылы Б?кей с?лтан?а хан лауазымы берілді. Жартылай т?уелді жа?а мемлекеттік??рылым епдігі жерде Б?кей ханды?ы (Ішкі Орда) деген ат?а ие болды. Патша?кіметі келешекте одан империя?а толы? т?уелді мемлекеттік??рылым жасама? ниетте еді. Б?л ретте ханды?ты? жа?а билеушісі Ж??гірге?лкен?міт артылды. Ж??гірді? билік басына келуі Б?кей ханды?ыны? негізін?ала?ан Б?кей хан 1815 жыл?ы 12 мамырда?айтыс болды. Ол?зіні? к?зі тірсінде хан ата?ын?з?рпа?тарыны? м?рагерлікпен иелену???ы?ын белгілеп, бекітіп?ой?ан еді. Оны??сиеті бойынша, хан та?ы оны??лы Ж??гірге?алдырыл?ан болатын. Біра? ол?лі небары 14 жаста еді. Сонды?тан ол ер жетіп, к?мелеттік жас?а тол?анша ханды?ты Шы?атай с?лтан билеп т?рды. Жас м?рагерді т?рбиелеуді патша шенеуніктері?з?олдарына алды. Ж??гір ер жетіп, к?мелеттік жас?а тол?анша Астрахан губернаторы Андреевскийді??йінде т?рды, сол кездегі?лгілі саналатын білім мен т?рбие алды. Ол хан та?ына та?айындалар кезге дейін жан-жа?ты толы??зірліктен?ткен билеуші болып та?лгерген еді. Ж??гір?аза? тілімен?атар орыс, араб ж?не парсы тілдерін білді. Ол?азан университетінде жиі болып т?ратын. Ж??гірді? университетте бол?ан сапарларыны? бірінен кейін онда?ы жергілікті?алымдар «?аза? ханы Ж??гірді??азанда болуы» деген кітап жазды. Ж??гір?азан?ниверситетіні? кітапханасына араб, парсы ж?не т?ркі тілдерінде жазыл?ан ежелгі 6??нды?олжазба тапсырды. Ж??гір 1824 жылы Орал?аласында хан болып жарияланды ж?не ханды?ты 20 жыл бойы бас?арды. 1827 жылы ол ханды?ты? орталы?ы — Хан ордасыны? негізін?алады. Хан ордасы Нарын??мыны? батыс б?лігінде салынды. Ханды??а бірт?тас басшылы? осы жерден ж?ргізілді. Ханны??лгісі бойынша ж?не оны? тікелей н?с?ауымен Хан ордасында с?лтандар мен билер, старшындар да?й сала бастады. Ж??гір хан билік басында бол?ан уа?ыт?аза?тарды? б?рын?ы д?ст?рлі т?рмысына елеулі?згеріс жасал?ан, хан билігі к?шейген, ислам дініні? ы?палы арт?ан, тауар-а?ша?атынастары айналым?а енгізілген ма?ызды кезе? болды.

1.1?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне?туіні? негізгі себептері

XVIII— XIX?асырларды? аралы?ында Кіші ж?з?аза?тарыны? бір б?лігі Жайы?ты? о? жа?алауына?з беттерінше жаппай к?ше бастады, М?ны? бірнеше негізгі себептері бар еді.

·Біріншіден, шекара шебіне таяу айма?тарда отыр?ан?аза?тар мал жайылымынан?атты тамшылы? к?рді. Патша?кіметі оларды? жер ж?ніндегі?тініштеріне??ла? аспады. М?ны??зі орыс отаршылды?ына?арсы жа?адан к?терілістер тудыра бастады.?аза?тарды??ытай?а?арай к?шіп кету ы?тималды?ы пайда болды.

·Екіншіден,?аза?тар?здеріні? б?рын?ы ата?онысына?айтып бару?а тырысты. Ал ол?оныстар Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ында?алып?ой?ан болатын. 1771 жылы Еділ?алма?тарыны? елеулі?лкен тобы Шы?жа??а к?шіп кеткеннен кейін Еділ мен Жайы? аралы?ында босап?ал?ан жерлер болды.

·?шіншіден, Сырым Дат?лы баста?ан к?теріліс к?шпен басып-жаншыл?ан со? о?ан?атысушылар?а с?лтандар мен ханны? тарапынан?атты?ысым к?рсетіліп,?у?ын-с?ргін жиілеп кетті.

·Т?ртіншіден, Пугачев пен Дат?лы баста?ан к?терілістер аяусыз басып-жаншыл?аннан кейін патша?кіметі б?рыннан белгілі

«б?ліп ал да, билей бер» деген империялы? пи?ыл принципі бойынша бірт?тас Кіші ж?зді?лсіретуге тырысып ба?ты,?біл?айыр ханны??рпа?тары болып табылатын бірнеше топты? арасында та? таласын шиеленістіре т?сті.

Хан та?ынан негізгі?міткерлерді? бірі Б?кей с?лтан болатын. Біра? 1797 жылы?артай?ан Айшуа? с?лтан Кіші ж?зді? ханы болып шы?а келді. Шы??ыс?рпа?тарыны? арасында?ы?арым-?атынас шиеленice т?сті. М?ндай жа?дайдан шы?уды? бірден-бір жолы Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп бару?ана еді.

Б?кей с?лтан баста?ан?аза?тарды? 1801 жылы Жайы?ты? о? жа? бетіне жаппай?туі

1799 жылы Б?кей с?лтан Ресей императорыны? атына хат жазып,?зіні??ол асты?да?ы?аза?тарды? бір б?лігіні? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шіп баруына р??сат с?рап,?тініш жасады. С?йтіп 1801 жыл?ы 11 наурызда Ресей монархы I Павелді? жарлы?ы шы?ып, Б?кей с?лтан мен оны??ол астында?ы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа? бетіне к?шуіне р??сат етілді.

Б?кейді??зіне Ресей императорыны? суреті бар алтын медаль тапсырылды. К?шіп бар?ан?аза?тарды??оныстан?ан аума?ы 70 мы? шаршы ша?ырым шамасында болды. Б?кей с?лтанны??ол астында?ы?аза?тар орналас?ан б?л айма? Ішкі Орда деп аталды. Ішкі Орда батысында Астрахан, солт?стігі мен шы?ысында Саратов ж?не Орынбор губернияларымен шектесті, о?т?стігі мен о?т?стік-шы?ысында Каспий те?ізі мен Жайы? шекара шебіне барып тірелді.

?кімшілік т?р?ысынан ал?анда Ішкі Орда Орынбор шекара комиссиясына ба?ынышты болды. Біра? оны? орналас?ан аума?ы Астрахан губерниясына?арайтын. 1801 жылы Жайы?ты? о? жа?асына 5 мы??а жуы? отбасы к?шіп барды. Оларды? басым к?пшілігі таяуда?ана болып?ткен к?теріліске?атыс?андар еді ж?не?аза??о?амыны? е? кедей б?лігі болып табылатын. Сырым Дат?лы?аза?тарды? Жайы?ты? о? жа?алауына?оныс аударуына?атты?олдау к?рсетті.

Ол тіпті халы? арасында ата?оныс?а к?шу ж?нінде ы?палды?гіт ж?ргізді. Жайы?ты? о? жа?ына к?шіп бар?андарды? 15 мы??а жуы?ы кейінірек оны? жа?тастары болып шы?ты. Жайы?ты? о? жа?алауына к?шіп барушыларды? саны бірте-бірте арта т?сті.

1897 жыл?ы Ресей империясыны? Жалпы?а бірдей ал?аш?ы халы? сана?ыны? к?рсеткен н?тижесі бойынша, Ішкі Ордада 207 мы??аза? болды. Кейінірек?аза?тарды? Ресеймен шекаралы? шепті? ішкі жа?ына?туіне тыйым салынды. Сонымен?атар?аза?тарды? ке?-байта??аза? даласына?айтып келуіне де р??сат берілмеді. Далалы??аза?тарды? да Ішкі Орда?а?туіне шек?ойылды.

1812 жылы Б?кей с?лтан?а хан лауазымы берілді. Жартылай т?уелді жа?а мемлекеттік??рылым епдігі жерде Б?кей ханды?ы (Ішкі Орда) деген ат?а ие болды. Патша?кіметі келешекте одан империя?а толы? т?уелді мемлекеттік??рылым жасама? ниетте еді. Б?л ретте ханды?ты? жа?а билеушісі Ж??гірге?лкен?міт артылды.

12 3 4 5 Следующая ⇒

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском:

vikidalka.ru - 2015-2024 год. Все права принадлежат их авторам! Нарушение авторских прав | Нарушение персональных данных