Эксплуатациялық шығындар

Құрал – жабдықтарды жөндеуге, олардың амортизациясына, еңбекті қорғауға және қауіпсіздік техникасына кеткен шығындардан тұратын эксплуатациялық шығындарын анықтаймыз.

Периферийлік құрылғылар (құралдар мен датчиктар) амортизациясына кеткен шығындарды олардың көтерме бағасының іріктеме 10 % мөлшері түрінде анықтаймыз. Ғимарат амортизациясының шығындарын анықтамаймыз, себебі диспетчерлік пункты бар және берілген дипломдық жобада ғимарат ол үшін жобаланбайды. Өнім бірлігіне

амортизациялық шығындарды жылдық шығындарды жылдық өнімді өңдеуге бөлу арқылы анықталады:

(6.3)

(6.3) формуласына мәндерді қойып, амортизация шығындарын табамыз:

периферийлік құрылғыларға

- 302,665∙ 0.1= 30,266 (теңге).

Өңделген өнім бірлігіне амортизация шамасын анықтау кезінде сәйкес амортизацияны жылдық өнімді өңдеуге бөлу қажет. Алынған нәтижелер 6.4 – кестеде көрсетілген.

6.4-кесте. Амортизациялық аударымдар

Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне кеткен шығындарды (арнайы киім және аяқ-киім, нұсқаулықтар жүргізу, әр түрлі оқу шараларын ұйымдастыру және т.б.) цехтың бір жылғы жұмысында жұмысшылардың алатын жалақысының (З_Г) 4 % көлемінде, келесі формула арқылы анықталады:

, (6.4)

мұндағы З_с – бір ауысым жалақысы, теңге;

Н – бір жылдағы ауысым саны (250 ауысым).

Мәндерді формулаға қоя отырып, жалақыны есептейміз

- автоматтандыруға дейін: 48 000∙ 250 = 12 000 000 (теңге);

- автоматтандырудан кейін: 28 800∙ 250 = 7 200 000 (теңге).

Осылайша, еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне кететін аударымдардың көлемін анықтаймыз:

- автоматтандыруға дейін ,

- автоматтандырудан кейін .

Бір өнімді шығаруға кеткен шығынды Р_Е есептеу ү

шін мына формуланы

қолданамыз:

, (6.5)

мұндағы Р_Г – бір жылдағы шығындар, теңге;

П_Г – бір жылдағы шикізатты өңдеу, тонна.

(6.5) формуласына мәндерді қоя отырып өнім бірлігіне кеткен шығынды есептейміз:

- автоматтандыруға дейін жұмысшылар үшін ;

- автоматтандырудан кейін жұмысшылар үшін ;

Есептеулер бойынша мәліметтер 6.5 кестесінде көрсетілген.

6.5–кесте. Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне кеткен шығындар

6.6–кестеде сағатына жұмсалатын электр энериясының көрсеткіштері жазылған. Берілген кестеде энергошығындарды өнім бірлігіне кететін электр энергия шығындарының меншікті нормасы мен электр энергия құны бойынша анықтаймыз.

6.6–кесте.Сағатына жұмсалатын электр энергиясының мөлшері

6.6–кесте жалғасы

Кәсіпорын үшін бір кВт/сағ бағасы 12 теңге. Линияға қажетті 1203 кВт/сағ.

Жылдық электроэнергия бағасын есептейміз:

- автоматтандыруға дейін (2240сағ ·21,16кВт/сағ) ·12=568780,8тг;

- автоматтандырудан кейін (2240сағ ·(21,16+1,203)) ·12=604919 тг

6.7–кесте. Электроэнергия шығыны

Бір жылда өнім бірлігін шығаруға жұмсалатын эксплуатациялық шығындар 6.8-кестеде көрсетілген.

Әлеуметтік қорға аударымдармен жалақыны анықтағанда 6.3.3 формуласының есептеулерінің нәтижелері алынды. Ағымдағы жөндеулер және құрылғыларды күтуге шығындарды жоғарылатып алғанда құрылғы бағасының 5%-ы мөлшерінде есептелінді, яғни 302,665∙ 0,05=15,13325 мың тг.

6.8–кесте. - Өнім бірлігіне жұмсалатын эксплуатациялық шығындар

6.8–кесте жалғасы

6.8-кесте мәліметтері бойынша эксплуатациялық шығындар жұмысшылар штатын азайту арқылы, еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне кететін шығындардың азаюы есебінен төмендейді деген нәтижелерге келеміз. 6.8-кесте негізінде 6.6 формуласымен анықталатын қолданыстағы линияға қарағанда ақпаратты-басқарушы жүйені енгізгендегі алынатын жылдық үнемдеуді анықтаймыз:

(6.6)

Мұндағы С₁ және С₂ – қазіргі және енгізілетін жүйе кезіндегі жылдық эксплуатациялық шығындар сәйкесінше, теңге.

Мәліметтерді формулаға (6.6) сала отырып жылдық үнемдеуді анықтаймыз

Осыған орай, жобаланатын жүйені енгізу кезінде келесі мөлшерде бір жылдық үнемдеуді аламыз 6.8-кесте мәліметтері бойынша эксплуатациялық шығындар жұмысшылар штатын азайту арқылы, еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігіне кететін шығындардың азаюы есебінен төмендейді деген нәтижелерге келеміз. 6.8-кесте негізінде анықталады, қолданыстағы линияға

қарағанда ақпаратты-басқарушы жүйені енгізгендегі алынатын жылдық үнемдеуді анықтаймыз.

Мұндағы С₁ және С₂ – қазіргі және енгізілетін жүйе кезіндегі жылдық эксплуатациялық шығындар сәйкесінше, теңге.

Мәліметтерді формулаға (6.6) сала отырып жылдық үнемдеуді анықтаймыз

Осыған орай, жобаланатын жүйені енгізу кезінде келесі мөлшерде бір жылдық үнемдеуді аламыз 136502,55 мың теңге.

Қосымша күрделі шығындарды қайтарып алу мерзімін есептеп алу үшін эксплуатациялық шығындардың төмендеуінен немесе жаңа техниканы енгізуден түскен пайда есебінен қосымша күрделі шығындар үнемделінетін уақытты есептеу керек. Жаңа техниканы енгізу кезінде қайтарып алу мерзімі. Күрделі шығындарды эксплуатациялық шығындардың төмендеуі есебінен жазғы мерзім бойынша үнемдеуге қатынасы арқылы анықталынады.

(6.7)

Мәндерді формулаға (6.7) сала отырып, енгізілетін жүйенің қайтарып алу мерзімін анықтаймыз:

Т_ок = 302,665/136502,55 =0,002

Күрделі шығындардың тиімділік коэффициентін қайтарып алу мерзіміне қайта биіктік ретінде анықтайды:

(6.8)

Мәндерді формулаға (6.8) қоя отырып күрделі шығындардың тиімділік коэффициентін аламыз:

Е = 1/0,002 = 500

Жылдық экономикалық эффект (нәтиже) келесі формулада:

, (6.9)

мұндағы Е_Н – нормативті коэффициент (бекітілген нормативке сәйкес 0,2-ге тең). Мәндерді (6.9) формулаға қойып, экономикалық эффектті (нәтижені) аламыз:

136502,55 -0,2 ∙ 302,665= 136442,017(мың теңге)

Қалған негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер 6.9 кестеде көрсетілген.

Кесте 6.10 – Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер

Вафли өндірісі бойынша автоматтандырылған процесінің экономикалық нәтижелелігінің көрсеткіштерінің есептелуі жаңа құрылғылар мен автоматтандыру әдістерін енгізудің экономикалық тиімділігін көрсетеді.

Осыған орай, берілген дипломдық жобадағы енгізілетін жүйеден түскен үнемдеу негізін материалды шығындарды қысқартуды құрайды. Экономикалық эффект (нәтиже) пен қатар берілген енгізу социалды мәнге БАҚ және А ие, ол электромонтерлердің слесарьлардің еңбегін жеңілдетеді. Ақталу мерзімі 2 жылды құрайды, ол сапалы өнімді шығару кезінде конкуренция аз болғанда және автоматизацияланған жүйені енгізуде, автоматизацияға салынған қаржыны 2 жыл ішінде қайтаруға болады деген сөз.

Орытынды

Берілген дипломдық жобада вафель жасау желісі қарастырылған және

автоматика әдістерін енгізу қажеттілігі негізделген. Вафли жасау желісін қарастыру барысында функционалды сұлбадан, принципиалды-электрлік сұлбадан, басқару қалқаны сұлбасынан, монтажды автоматтандыру сұлбасынан, сыртқы қосылыстар сұлбасынан тұратын жобаның графикалық бөлімі, сонымен қатар патенттік ізденіс, автоматты құрылғылардың дәйектілігін есептеу, экономикалық тиімділікті есептеу бөлімдері жобаланды.

Аталған жұмысты орындауда вафлиді өңдеуде оны қыздыру, пішіндеу, престеу, жетілдіру, әдістерін, қажетті қондырғы-құрылғылар, өлшеуші-реттеуші жабдықтар қолданылуын жан-жақты қарастырдым.

Құру процесінде біз белгілі бір нәтижелерге жеттік:

- біріншіден, желінің автоматтандырылған жүйесін оны жақсарта отырып, сонымен бірге өз жұмыстарымызды енгізе отырып жасадық.

- екіншіден, автоматикамен жабдықталған желінің экономикалық анализін жүргіздік. Біздің жүйе жұмысшылар санын бір еңбек жылында азайту арқылы өтімделеді екен.

- үшіншіден, ұсыныстар бердік, қазіргі заманғы құрал-жабдықтарды таңдадық.

ТП АБЖ-нің енгізілуі зауыттағы еңбек өнімділігінің өсуіне, шығарылатын өнімнің сапасын жақсартуға, өндірістің техникалық мәдениетін көтеруге зор әсер етеді. Зауыттарда ТП АБЖ-ін сәтті енгізілуі сенімді, істен шықпай істейтін технологиялық құрылғы мен квалификацияланған қызмет етуші персонал болған жағдайда мүмкін. Одан басқа технологиялық процесс жағдайы мен құрылғы жұмысы жайында ақпарат беретін түрлі датчиктердің,сонымен қатар процесті қашықтықта басқару үшін атқарушы механизмдердің көп мөлшері қажет.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: