Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

1. Толпаков Ж.С. «Қаржылық есеп» 2 Бөлім Қарағанды, 2010

2. Нұрсейітов Е.О. Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп: оқу құралы / Е. О. Нұрсейітов. - Толықтырылып, 1-рет қазақ тілінде шығарылған. - Алматы: LEM, 2009. - 426 c.

Тақырып 3 Негізгі құралдар есебі (ҚЕХС IAS 16)

Дәріс түрі: Ақпараттық (дәстүрлі)

Дәрістің мақсаты: Негізгі құралдарды анықтап, бағалауды, олардың қозғалысын есепке алуды, құжаттауды, амортизация есептеу мен кейінгі бағалауды меңгеру.

Тақырып бойынша кілт сөздіктері:

Тозу – активтердің экономикалық қызмет ету мерзімінің ішіндегі тозу құнын жүйелі түрде бөліп тарату.

Айырбас – кәсіпорындар арсында жүргізлетін басқа активтерді немесе қызметтерді беру арқылы активтерге ие болу немесе міндеттемелерді.

Баланстық құн -Негізгі құралдардың өзіндік құндардан жинақталған тозуды немесе құндардың төмендеуінен алынған жинақталған зияндарды алып тастағаннан анықталатын және бухгалтерлік баланста көрініс табатын сомалар.

Өзіндік құн – активтерді сатып алған кезде немесе оларды салған кезде төленген ақша қаражаттары немесе олардың эквиваленттері.

Дәріс сұрақтар:

1. Негізгі құралдардың түсінігі

2. Негізгі құралдарды тану және бастапқы бағалау

3. Негізгі құралдардың кіріс етілуі.

4. Негізгі құралдарды кейінгі бағалау

5. Негізгі құралдардың шығыс етілуі

6. Негізгі құралдарға амортизация есептеу әдістері

Дәріс мазмұны:

Негізгі құралдар актив ретінде танылу үшін келесідей екі шарт оырндалуы керек:

1. кәсіпорын болашақта активпен байланысты экономикалық пайда алуны мүмкіндігі болуы керек.

2. активтердің өзіндік құндары сенімді бағалану керек.

3. Негізгі құралдар келесідей әдістер бойынша сатып алынуы мүмкін:

1. ақша қаражаттарына сатып алу

2. несиеге сатып алу

3. ақшалай емес операциялар арқылы айырбастау

4. тегін келуі немесе басқа субъектілерден сый ретінде алынуы мүмкін

5. негізгі құралдарды салу арқылы

4. Негізгі құралдар бастапқы бағалаудан кейін әр түрлі өзгерістерге ұшырауы мүмкін. Мысалы, Үкімет тағайындаған коэффциенттерді пайдалана отырып қайта бағалау немесе негізгі құралдардың молальдық тозуға ұшырауын болдырмау үшін оларды модернизациялау немесе реконструкциялау деп аталады.

Негізгі құралдарды модернизациялау келесідей мысалмен көрініс табады:

6. Тозу есептеу әдістері:

1. Тозу есептеудің тікелей әдісі
2. Тозу есептеудің кумулятивті немесе сандардың қосындысы әдісі
3. Азаюшы қалдықтар әдісі
4. Өндірістік әдіс

Жылдық тозу сомасы келесідей формула арқылы анықталады:

Жылдық тозу сомасы = (Өзіндік құн – жойылу құны) / пайдалы қызмет ету мерзіміне

Айлық тозу сомасы = Жылдық тозу сомасы / 12

7. Негізгі құралдарға қатысты келесідей мәліметтер ашылып көрсетілуі қажет:

1. Өзіндік құнды бағалау әдістері

2. Тозу есептеуде қолданылатын әдістер

3. Қолданып жүрген пайдалы қызмет ету мерзімдері және тозу ставкалар

4. Жалпы баланстық құн және кезеңнің басымен аяғындағы есептелген тозу

5. Төмендегілерді көрсете отырып, кезеңнің басы мен аяғындағы баланстық құндарын салыстыру.

1. Түсуі

2. Шығыс етілуі

3. Кәсіпорындарды біріктіру арқылы ие болғандары

4. Қайта бағалау нәтижесінде пайда болған құндардың артуы немесе азаюы

5. Тозу

6. Тағы басқалар

Өзін- өзі бақылау сұрақтары:

· Негізгі құралдардың құндарына анықтама беру;

· Негізгі құралдарды кіріске алу есебі;

· Негізгі құралдарды есептен шығару есебі;

· Негізгі құралдарға тозу есептеу;

· Негізгі құралдардың қозғалысын құжаттау;

· Негізгі құралдарды қайта бағалау.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: