орғаныс әдістері мен құралдарын анықтаудағы кешенді көзқарас.

Халықты қорғау жөніндегі шаралардың кешенділігі ТЖ сипатына байланысты қорғаныс әдістері мен құралдарын тиімді пайдалануға, ал соғыс уақытында зақымдау құралдарының түрі мен көлеміне орай туындайды.

Әрбір нақты жағдайда қалыптасқан ахуалға олардың қасысы барынша сәйкес келетіндігіне мән ьере отыра, халықты қорғау әдістерін қисынды үйлестіріп, дәл қолдана білу қажет. Халықты бейбіт уақыттағы ТЖ-дан осы заманғы зақымдау құралдарынан қорғау жағдайына жедел аудару үшін бейбіт уақытта сипаты мен көлемі бойынша әртүрлі инженерлік, көшіру, радиациядан қорғау, дәрігерлік қорғау, өрттен қорғау және өзге шаралардың кешенін өз уақытында жоспарлап, іске асыру қажет.

Осы шаралардың мәнін қысқаша қарастырайық.

а) Инженерлік шаралар.

Халықты қорғаныс ғимаратына жасыру – шабуыл жағдайында оны қорғаудың ең негізгі әдісі болып табылады. Азаматтық қорғаныс тобына жатқызылған қалалар мен шаруашылық объектілеріне панаханаларды дер кезінде салу мақсатында қалалар мен селолық жерлерді радиациядан қорғайтын орындарды (РҚО) салуды өрістету болып табылды.

ә) Көшіру шаралары.

Төтенше жағдайда болсын, заманғы зақымдау құралдарын қолдануда тұрғындарды қорғау мақсатында көшіру шараларын дер кезінде жүргізудің маңызы өте зор.

б) Радиация мен химиядан қорғау шаралары.

Халықты радиация мен химиядан қорғау шаралары әдетте бірыңғай Азаматтық қорғаныстың құзырына жатады, олар мынаны қамтиды:

1. Қорғаныс ғимараттарындағы, панаханалардағы ауаны құралдармен сүзу және айдау:

- радиациялық барлау приборларымен (ДП-5В, ИМД-21);

- химиялық барлау приборларымен (ВПХР, ПХР, ХУЗ) мөлшерін анықтайтын индикаторлық түтікшелермен, аспалы газталдағыштарымен (АГП-1); дозиметрлік бақылау приборларымен (ИД-1, ИД-11, ДП-22В, ДП-24);

- залалсыздандыруда осы құралдарды әзірлікте ұстау;

- радиациялық және химиялық ахуалды анықтау мен бағалау;

- халыққа радиоактивтік, химиялық зақымдану туралы хабарлауды; азық-түліктің, судың, мал мен өсімдіктің ластануына жол бермеу және оларды залалсыздандыру;

- радиоактивтік және химиялық зақымдану жағдайында халықты қорғау режимдерін әзірлеу;

- жердегі ғимараттағы радиация дозасының қуатын, сондай-ақ суды, азыұ-түлікті улы затпен ластануын анықтау үшін халықтың «Мастер-1», «Сосна», «Белла» тұрмыстық дозиметрлерін пайдалану;

- радиоактивтік ластану және химиялық зақымдану салдарын жою.

в) Медициналық шаралар.

Халықты ТЖ мен қазіргі заманғы қырып-жою құралдарынан қорғау бойынша дәрігерлік шаралар халықты иондаушы сәулелерден, улы заттармен, газдармен және бактериалдық құралдармен зақымданудан қорғау немесе дәрежесін төмендету мақсатында жүргізіледі.

Ол мыналарды қамтиды:

- санитарлық-гигиеналық және сақтандыру шараларын жүргізу;

- халық пен АҚ бөлімшелерінің жасақшыларын зақымданған кезде өз-өзіне және өзара көмек әдістерін көрсетуге оқып-үйрету;

- халық пен АҚ бөлімшелерінің жеке құрамын дәрі-дәрмекпен қамсыздандыру;

- объектілердің радиоактивті, химиялық заттармен және бактериалдық құралдармен зақымдалуына лабораториялық бақылауды ұйымдастыру;

- санитарлық-ветеринарлық және эпидемияға қарсы шараларды жүргізу.

г) Өрттен қорғау шаралары.

Бұл – халық пен шаруашылық объектілерін өрттен қорғау мқсатында жүргізілектін техникалық және ұйымдық шаралардың кешені. Өрттен қорғау шаралары мынаны қамтиды:

- ықтимал өрт сипатын, оның зардабын болдап, анықтау;

- қалалардың, басқа елді мекендер мен шаруашылық объектілерінің өртке қарсы беріктігін көтеру жөнінде инженерлік-техникалық және өрттен сақтандыру шраларын жүргізу;

- өрттен қорғау қызметі мен халықтың тиісті даярлығын қамтамасыз ету;

- өрттің көлемі мен мөлшерін бағалау мен оны бақылауға алу;

- өрт ошақтарын және адамдарды орналастыратын жерлерді бағалау;

- өрттің алдын алу және оның өршуіне жол бермеу мен сөндіру.

Сонымен, қорғау әдістері мен құралдарын анықтаудағы кешенді көзқарас ғана халықтың сенімді қорғалуын қамсыздндырады.

4. Бақылау сұрақтары:

1. Қазіргі заманғы қырып-жою құралдарынан халық пен шаруашылық объектілерін

қорғаудың негізгі принциптері.

2. Соғыс уақытындағы қорғаныс шараларын жүргізу сипаты мен көлемін анықтаудағы

көзқарас.

3. Бейбіт уақыттағы қорғаныс шараларын жүргізу сипаты мен көлемін анықтаудағы

көзқарас.

4. Қорғаныс әдістері мен құралдарын анықтаудағы кешенді көзқарас.

5. Инженерлік шралар.

6. Көшіру шаралары.

7. Радиациядан қорғау шаралары.

8. Химиядан қорғау шаралары.

9. Медициналық шралар.

10. Өрттен қорғау шаралары.

5.Аудиториялық тапсырманы орындау тәртібі:

1. Сабақтың тақырыбы мен жоспарына сәйкес өткізу.

2. Студенттерді бағалау.

6. Студенттердің аудиторияда тапсыратын сабақтың тақырыбы:

1.Соғыс уақытындағы төтенше жағдайлар.

2.Ядролық зақымдану ошақтарындағы құтқару жұмыстары.

3. Қорғану жолдары.

4. Қорғаныс шараларын жүргізу сипаты мен көлемін анықтаудағы салыстырмалы көзқарас.

5. Қорғаныс әдістері мен құралдарын анықтаудағы кешенді көзқарас.

7. Үй тапсырмасы:

1. Қазіргі заманғы қырып-жою құралдарынан халық пен шаруашылық объектілерін

қорғаудың негізгі принциптері.

2. Соғыс уақытындағы қорғаныс шараларын жүргізу сипаты мен көлемін анықтаудағы

көзқарас.

8.Сабақ тақырыбына сәйкес әдебиеттер және Web сайттар тізімі:

1. Сарсенбаев Н.С. Обычаи, традиции и общественная жизнь. А., 2002.

2. Б.Ахметов,Т.Қарғабаев Әскери патриоттық тәрбие негіздері оқу құралы Түркістан 2010

Негізгі әдебиеттер:

1 Г.В.Средина Москва, «Просвещение» 2001г. Основы военно-патриотического воспитания.

2. Организация внеклассной работы по начальной военной подготовке и военно-патриотическому воспитанию. (под. ред. Ф.Е.Штыкало). Москва, «Просвещение» 2000г.

3. Адамбаев Е. Шешендік сөздер. 2004.

4. Қазақстан тарихы. А., Рауан, 2007

5. Кекілбаев А. Новое поколение. 5 ноября 1996г.

6. Қозыбаев М. 1986. Желтоқсан дақпырт және шындық. Егемен Қазақстан. 5 желтоқсан 1996.

7. Б Момышұлы. Психология войны. А., 2000

8. Сарсенбаев Н.С. Обычаи, традиции и общественная жизнь. А., 2002.

9. Даль В. Толковый словарь живого великорусского языка. М., Просвещение. 2005.

10. Б.Ахметов,Т.Қарғабаев Әскери патриоттық тәрбие негіздері оқу құралы Түркістан 2010

Қосымша әдебиеттер:

1.Алғашқы әскери дайындық. Ай сайын шығатын Республикалық әдістемелік-педагогикалық журнал.

2.Тасболатов А.Б. Бастауыш әскери дайындық. Алматы. 2000.

3. Т.Қарғабаев Гарнизондық қызметті ұйымдастыру., Түркістан, 2007.

4. Т.Қарғабаев Әскери қызметшілер арасындағы өзара қарым-қатынас., Түркістан, 2007.

5. ҚР Қарулы күштерінің жалпы әскерлік жарғылары.Алматы 2007

Практикалық (семинар)сабақтың әдістемелік нұсқауы

«Дене мәдениеті» кафедрасының

«01» 09.2016 ж. мәжілісінде талқыланды және №1 хаттамамен бекітілді.

Кафедра меңгерушісі ______________ п.ғ.к., доцент Б.З.Абусейтов

Құрастырған: Аға оқытушы,аға лейтенант Б.Р.Ахметов

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: