Антигентаныстырушы жасушалар. Антигеннің таныстырылуы және өңделуі. Антигентаныстырушы жасушалардың иммунды жауап реттеудегі маңызы.

Антигендерді Т лимф.р танитын түрге дейін өңдейтін ж.е оларды таныстыратын жасуш.ды антиген таныс.шы жасуш.р д.а

Бұған: моноцитарлы-макрофагалды жүйе жасуш.ры, дендритті жасуш.р, В-лимфоциттер ж.е Лангерганс жасуш.ы жатады.

Макрофактар экзаантигендерді ең алдымен бактерия.рды фагоцитозға ұшыратады.Ол.рды лизосомалды фермент.р.ң көмегімен ұзын.9-25 АҚ-нан тұратын пептизті фрагмент.ге дейін ыдыр.ды. Бұл құрам.ғы фермент.р көмегімен макрофак.р ыдырата алмаған бөлігі.Осы ыдырамаған фрагмен.р организм үшін шынайы бөтен антигенді детерминанта (эпитоп) б.т

Келесі кезеңде фагосома гистосәйкестік комплек.ң (МНС)ІІ класс нәруыз молек.ры бар вакуол.рмен қос.ды.Бұл молек.р альфа- ж.е ветта-полип.ті тізбек.ден тұрады,олар.ң арасында гамма-тізбегі орн.н. Вакуолдар фаголизосомамен қосылған жағ.да, қышқыл протеаза әсерінен гамма-тізбегі ыдырайды, ал оның орнына эпитоп орн.ы.

Дендритті жасушалар(ДЖ) макрофактар сияқты бетінде СD34 антигені бар ізашар миелоидты жасушалардан түзіледі.Ал,альтернативті даму жолын цитокиндер анықтайды. М-КСФ болған кезде бірақ ісікті некроздаушы фактор-а мен ГМ-КСФ болмаған жағдайда миелопоездің ізашарлары макрофак.р бағытында диференцияланады.Осы жасуш.р ж.е қан жасуш.ы ИЛ-4,ГМ-КСФ ж.е ТNF-а әсерінен дендритті жасуш.ға диференция.ды. Адамда ДЖ ас-қорыту жолының, тын.жол.ң,жыныс жол.р.ң шырышты қабат.да,шеткері қанда,барлық лимфойдты мүш.де,тимуста кез.ді

Лангерганс жасуш.ң қыз.трі:антигенді регионарлы лимфоидты түзіліске жетізу,оны имуногендік түрге дейн өңдеу ж.е жасуш.қ пен гуморқ имун.қ жауыпты іске қосу.

Бетінде ІІклас МНС нәр.здары үлкен мөл.де экспрессияланған В-лимф.р де антигентаныс.шы бола алады.Егер магрофак бактериялар мен жасуш.ды фагоцитозға ұшыратса дендритті жасушалар іртүрлі вирус бөлшектерін пиноцитозға ұшыратады,В-лим.р антиген.і ж.е бактер.я.ды жұтады.

23.Мононуклеарлы фагоциттер жүйесі, макрофагтардың қызметтері мен рецепторлары.

Мононуклеарлы фагоциттер жүйесіне шығу тегі морфологиясы ж.е қызмет.і б.ша біріктірілген шеткері қан моноциттері және әртүрлі локализациядағы макрофактар кіреді. Ересек адам.р орган.де сүйек кемігінде моноцитопоез үнемі жүреді.аз жетілген мононуклеарлы фагоциттерге сүйек кемігінің монобласттары жатажы. Олар гранулоцитарлық моноцитарлық ізашар жасуш.р.н шығады.ал олар өз кезегінде көп бағаналы жасушаларынан өрбиді.Сүйек кемігінде түзілген моноциттер 1 тәу.тен аз мерзімде шеткері қанға шығады. Олардың біраз бөлігі сүйек кемігінде қалып резистентті макрофакқа айналады. Макрофактардың негізгі қызметтері: 1.Фагоцитоз ж.е пиноцитоз (Макрофактар организмде бөгде агенттерден, н.е парентералды жолмен түскен микроорган.зм.н қорғау қызметн атқара отырып патогенді микроорган.м.р диссиминациясының алдың алады.эндотоксиндерді жұтады,ыдыратады.) 2. Репарация үрдістеріне қатысу (жаралардың жазылуының барлық кезеңіне қатысады, ангиогенездің күшеюін шақырады,эндотелиалды ж.е мезенхималды жасуш.ң пролиферациясын ынталан.ы,жасуша сыртылық матрикстің өндірілуі мен деградациясын реттеуге қатысады) 3..Макрофактардың секреторлық қымет.і (макрофак.р белсенді секреторлы жасуш.р б.т олар 100-ден аса әртүрлі молекулалар өндіруге ж.е бөлуге қабілетті. Пероксидаза,О2 бедсенд түрі,катионды нәруыз.р, лизоцим,интерферон,коллагеназ,эластаза,лизосомды фермент.р т.б) 4..Имундық жауапты реттеу (Имунол.қ серпілістер ағымын ынталан.ушы- ИЛ-1 мен ИЛ-6 Т-лимфоцит.р.ңтүзілуі мен диферен.на, ықпал етеді. Антиген мен митоген.р.ң сезімт.ғын жоғ.ы Антигенді ж.е митогенді стимуляция кезінде макрофактар NK-жасуш.ры мен Тх1жасуш.р.ң белсен.жоғ.тын ИЛ-12 өндіріледі ж.е бөледі) 5..Арнайы имундық жауаптағы макрофактардың эффекторлық қызметтері. ( Имун.т серпілісіне тікелей қатысады,макрофак.р эффекторлық жасуш.қызметн плазмалық мем.асындағы рецептар.қ аппатар.ң болуы ж.е биол.қ белсенд зат.р өндіру мен бөлу арқасында атқарады, осыған байл.сты макрофак.р ісіктерге қарсы им.тте маңызд рөл атқар.ы) Макрофактар бетінде рецепторлар жиынтығы бар.олар.ң көмегмен макрофактар көптеген физиологиялық серпілістерге,соның ішінде арнайы иммундық жауапқа қатысады. Атап айтсақ макрофактарға макроорганиздерді ұстауға арналған әртүрлі рецепторлар экспрессияланған. Олар: манноза рецепторы (ММR), scavenger рецептор(MSR),бактериалды липополисахаридтерге арналған рецептор(CD14).ММR арқылы көптеген микроорг.р ұсталады. MSR арқ.грамтеріс және грамоң бактерия.р.ң көпшілігі фагоцитозға ұшырайды.

Жасушалық иммунитет жүйесінің құрылысы мен қызметтері. Т-лимфоциттердің рецепторторлары мен маркерлері, Т-лимфоциттердің антигентәуелді және антигентәуелсіз дифференциялануы.

Жасшалық им.т жүйесіне (Т-жүйесіне)ізашар Т-лимф.р.ң негізгі дамитын орны-тимус,им.қ жүйенің шеткі мүшелерінде басымырақ түрде Т-лим.р орналасатын аймақтар,әртүрлі субпопуляциялары, сон.қатар осы жасуш.ды өндіретін цитокиндер кіреді.Тимуста Т-лимфоц.р.ң нег.і субпопуляц.ң клондары түзіледі.шеткі мүшелерде Т-лим.р антиген.мен кездеседі. Им.ттің Т жүйесінің қызметі: Жасуш.қ түрдегі иммунды жауаппен қамтамасыз ету Т-жүйесінің нег.қыз.і. Т-лимфоцит.р генетикалық бөгде жасушаларға цитотоксикалық әсер етеді, кебір антигендерге қарсы фагоцитарлық түрдегі жауапты қалыптастырады. Им.ттің Т-жүйесі табиғатта кездесетін көпшілік антигендерді тануға ж.е жасушалық,гуморальды иммунды жауаптың қалыптасуында басты қыз.атқ.Т-жүйесі им.ды жауапты реттеуде маңызды рөл атқ.

Т-хелпер ү.н фенотиптік маркер СD4 антиген болса, Т-килле ү.н-CD8.бұл 2де корецептор қыз.атқ.ды ж.е антиген тануға қатысады. Т-лимфоцитарлы маркер болып CD3 нәруызы таб. ол Т-лимф.ң антигентанушы рецептор мен антиген детерминантасының әсерлесуі кезінде Т лимф.ң цитоплаз.маңызд ы қыз.атқар.

Антигентанушы рецептор Т-лимф.р үшін нег.маркер б.т.тимустың қыртысты қабатында,тимоциттер диференциров.ң алғаш кезеңінде п.б. Т-лимф.ң беткей маркер.ң фенотиптік өзгеруін көрсетеді,яғни белгілі бір гендер.ң қайта құрылуы мен ынталануын,жасуша.ң белгілі бір фунционалды қасиеттерге ие болуын көрсетеді.

Т-лимф.ң антиген тәуелсіз дифферен.сы тимуста өтеді.оған ізашар Т-лимф.ң тимуста өтуі тимоциттердің пролиферациясы,антиген танушы рецептор.р.ң түзілуі,Т-лимф.ң клондарының оң ж.е теріс сұрыаталуы,бір-бірімен қызметі ж.е беткей CD-маркерлері б.ша ажыратылатын Т-лимф.ң әртүрлі субпопуляция.ң қалыптасуы жатыр.

Антигентәуелді дифферен.ка үрдісі кезінде тимустан шыққан жетілмеген лимф.р сәйкес келетін антигендер клондарымен кездеседі.ж.е оларды антигентаныстырушы жасуш.мен бірге анықтау салдарынан бірқатар керекті стимулдарды алады.Нәт.е Т-лимф.р көбейеді ж.е жетілген эффекторлы Т-лимф.рге диференцияланады(хелперлер,киллерлер н.е супрессорлар). Олар сол антигенмен қайта кездескен жағ.да оны өз бетімен анықтайды ж.е иммун.қ жауапты қалыптастырады.

Иммунитеттің Т-жүйесінің негізгі қызметтері. Антигентәуелді және антигентәуелсіз дифференциялануы. Т-лимфоциттердің антигентанушы рецепторларының құрылысы.

Жасшалық им.т жүйесіне (Т-жүйесіне)ізашар Т-лимф.р.ң негізгі дамитын орны-тимус,им.қ жүйенің шеткі мүшелерінде басымырақ түрде Т-лим.р орналасатын аймақтар,әртүрлі субпопуляциялары, сон.қатар осы жасуш.ды өндіретін цитокиндер кіреді.Тимуста Т-лимфоц.р.ң нег.і субпопуляц.ң клондары түзіледі.шеткі мүшелерде Т-лим.р антиген.мен кездеседі. Им.ттің Т жүйесінің қызметі: Жасуш.қ түрдегі иммунды жауаппен қамтамасыз ету Т-жүйесінің нег.қыз.і. Т-лимфоцит.р генетикалық бөгде жасушаларға цитотоксикалық әсер етеді, кебір антигендерге қарсы фагоцитарлық түрдегі жауапты қалыптастырады. Им.ттің Т-жүйесі табиғатта кездесетін көпшілік антигендерді тануға ж.е жасушалық,гуморальды иммунды жауаптың қалыптасуында басты қыз.атқ.Т-жүйесі им.ды жауапты реттеуде маңызды рөл атқ.

Т-хелпер ү.н фенотиптік маркер СD4 антиген болса, Т-килле ү.н-CD8.бұл 2де корецептор қыз.атқ.ды ж.е антиген тануға қатысады. Т-лимфоцитарлы маркер болып CD3 нәруызы таб. ол Т-лимф.ң антигентанушы рецептор мен антиген детерминантасының әсерлесуі кезінде Т лимф.ң цитоплаз.маңызд ы қыз.атқар.

Антигентанушы рецептор Т-лимф.р үшін нег.маркер б.т.тимустың қыртысты қабатында,тимоциттер диференциров.ң алғаш кезеңінде п.б. Т-лимф.ң беткей маркер.ң фенотиптік өзгеруін көрсетеді,яғни белгілі бір гендер.ң қайта құрылуы мен ынталануын,жасуша.ң белгілі бір фунционалды қасиеттерге ие болуын көрсетеді. Т-лимф.ң дифферен.сын шақыратын стимулдарға,ең алдыме н тимоциттердің тимустың эпителиалды жасушаларымен,макрофактарымен,дендритті жасуш.мен жасушааралық әсерлесуі ж.е тимоцит.ң адгезия молекулаларының өздері жатады.

Т-лимф.ң антиген тәуелсіз дифферен.сы Сүйек кемігінде түзілген іТ-лимф.р қан ағысымен тимустың қыртысты аймағына келіп ормаласады.оған ізашар Т-лимф.ң тимуста өтуі тимоциттердің пролиферациясы,антиген танушы рецептор.р.ң түзілуі,Т-лимф.ң клондарының оң ж.е теріс сұрыаталуы,бір-бірімен қызметі ж.е беткей CD-маркерлері б.ша ажыратылатын Т-лимф.ң әртүрлі субпопуляция.ң қалыптасуы жатыр.

Антигентәуелді дифферен.ка үрдісі кезінде тимустан шыққан жетілмеген лимф.р сәйкес келетін антигендер клондарымен кездеседі.ж.е оларды антигентаныстырушы жасуш.мен бірге анықтау салдарынан бірқатар керекті стимулдарды алады.Нәт.е Т-лимф.р көбейеді ж.е жетілген эффекторлы Т-лимф.рге диференцияланады(хелперлер,киллерлер н.е супрессорлар). Олар сол антигенмен қайта кездескен жағ.да оны өз бетімен анықтайды ж.е иммун.қ жауапты қалыптастырады.

26, Т-лимфоциттер субпопуляциясы және олардың қызметтері. Сүйек кемігінің пре-Т-лимфоциттері тимустың субкапсулярлық қабатында бөлініп мүшеленеді. Функция жөнінде бұл клеткалардың ішінде СД4, СД8 маркерлардың тасымалдаушылары айырылады. Эпителиалды клеткалармен өндірілген биологиялық заттардың көмегімен Т-лимфоциттер даму процесін өтіп қыртысты қабатқа миграциялайды. Қыртысты қабатта жағымды селекциядан өтеді, яғни І-ІІ классты гистосәйкестік антигендерге сәйкес рецепторлары бар клондарды сұраптайды. І классты МНС танушы клондар – Т-киллерлер болып түзіледі, І, ІІ классты МНС танушы клондар Т-хелперлер болады.Т-клеткалардың сыртында тек қана бір корецептор (СД3) экспрессорлайды. Ол антиген байланыстыру рецепторлардың антигендермен өзара әрекетін күшейтеді және сигналды клетка ішіне жеткізу ролін атқарады. СД4 және СД8 позитивтік клеткалар Т-хелпер мен Тс ретінде саналады. Аутоантигендермен әсерлесу қабілеті бар клеткалар апоптоз жолымен жойылады. Сұраптау шарттан өткен клеткалар иммун жүйесінің перифериясына барады.
Т-клеткалардың В-жүйеден айырмасы – Т-клеткалар антигенді жеке танымайды, яғни І-ші немесе ІІ-ші МНС-ның молекулаларымен комплекс құрап отырып таниды. І-ші классты молекуласы кіретін комплексті цитотоксикалық СД8 Т-клеткалар таниды, ал ІІ-ші классты молекуласы кіретін комплекс СД4 Тн1 қабыну клеткаларымен немесе СД4 Тн2 хелперлы клеткалармен танылады.

Т жуйесінің қызметі:1.Жасушалық түрдегі иммунды жауаппен қамтамасыз ету,жасушалық,гуморалды иммунды жауап қалыптастыруда,иммунды жауапты реттеуде,иммунологиялық төзімділіктің қалыптасуына және оның сақтталып тұруына қатысады,иммунологиялық зерде қызметін атқарады.Т лимф дифф:Антиген тәуелсіз:Сүйек кемігінде түзілген Т лимф қан ағысымен тимустың қыртысты қабатына келип орн.Т лимф жартылай жетілген Тлиф/ң тимус ішінде түзілуі фенотиптің Тжасушылық маркерлер экспрессиясының өзгеруімен сипатталады.Оның негізіне СД антигендер жатады.Кортикалды лимф/ң ең алғ даму сатыларыда СД2 п.б.Ол Тлим ушин жалпы маркері СД3.Антигентанушы рецептор Тлим ушин негизги маркер б.т.Суйек кемигинен келген Т лим бетинде СД44 маркери болады.СД4 жане СД8 жок.оны кейин косып алады.Рецепторы МНС дің меншікті наруызына сайкес келмитин клондар апаптозга ушырап саикес келген клондар сакталады.Содансон он сурыпталу журеди.Одан сон келеси кезен терис сурыпталуга отеди.Терис сурыпталудан сакталган лимфоциттер келеси ант.тауелди дифф.отеди.

Ант.теу дифф 4 кезеннен турады:

1.Жетилмеген Т лиф антигендермен танысуы

2.Жетилген эффекторлы жасушаларга деин пролеферация мен дифф

3.анигенди бейтараптау жане жою

4.Т зерде жсушаларының тузилиуи

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: