Лекция. Қаңқа құрамы және оның конструктивтік сызбалары

Өндірістік ғимараттардың қаңқалары көбінісе, ғимаратқа көлденең көтергіш қабілетімен қаттылығы көлденең рамалармен, ал ұзына бойына қаңқаның бойлай элементтерімен, жабынды және қабырға панельдерімен қамтамасыз етілетіндей етіп жобаланады.

Қаңқаның көлденең рамалары бағандардан (раманың тіректерінен) және беларқалардан (фермалар немесе тұтас қабырғалы элементтер түрінде) тұрады.

Қаңқаның бойлай элементтері – бұл кранастылық құрылымдар, итарқалы фермалар, бағандар мен фермалар арасындағы байланыстар, жабындық жүгіртпелер (немесе болат жабынды панельдердің қырлары).

Аталған элементтерден басқа қаңқа құрамында міндетті түрде шетжақ (кейде бойлайда) фахверк, алаңдар, сатылар мен ғимараттың басқа элементтерінің құрылымдары бар.

Қаңқалардың конструктивті сызбалары өте алуан түрлі. Бағандардың бірдей қадамымен қаңқаларда барлық қатарлар бойынша өте қарапайым конструктивті сызба – бұл кран асты құрылымдар сүйенетін көлденең рамалар, сондай-ақ жабын панельдері мен жүгіртпелер (сур.2.1 а,б). Мұндай конструктивті шешім, жабдықтар ішкі қатарлар кезінде ыңғайлы орналасқан машина жасау цехтарының көпшілігінде пайдалану талаптарын орындауды қамтамасыз етеді. Металлургия өндірісінің көптеген цехтарында (прокат цехы, құймаларды шешіндіру цехы және т.б.) орналастырылған өндіріс технологиялары да осы сызбаны пайдалануға мүмкіндік береді. Мұндай сызба күнтартарсыз (фонарьсыз) ғимараттар мен бойлай күнтартарлы ғимараттар үшін ыңғайлы.

Көлденең күнтартарлар көмегімен жарықтандыру қажеттілігі кезінде олардың құрылымдары жабын панельдерін тіреу үшін пайдаланылуы мүмкін. Барлық қатарлар бойынша бағандардың үлкен қадамы қажет болған кезде, жабыннан жүктеменің бір бөлігін көтеріп тұратын, бойлай күнтартарлармен сызбаны пайдалануға болады (сур. 2.1, е). Күнтартарлар құрылымына фермаларға паралель орналасқан жүгіртпелер сүйенеді. Жүгірпелердің келесі ұшын тіреу үшін бағандар арасына итарқа астылық ферма салынады. Жайлардың жарықтандырылуы жөнінде көтеріңкі талаптар жағдайында кейде рамалар беларқасына көлденең күнтартар құрылымы, ал оған жүгіртпелер мен жабын панельдері сүйенетін, қаңқаларменжабын пайдаланылады.

Бағандардың үлкен аралығы мен қадамдары кезінде кеңістікті беларқалармен (сур. 2.1, е) қаңқалар қолданылады. Рама беларқасы күнтартар өтпе кесінді түрінде орындалады.

Салыстырмалы түрде аз аралық кезінде тұтас рамалы қаңқалар пайдаланылады (сур 2.1 ж).

Орташа қатарлар бойынша бағандар қадамы көп болуы тиіс цехтарда, беларқалар тірелетін итарқа асты фермаларға орналастырылады (сур.2.2 а, кескін 2–2). Жүк көтергіштігі үлкен крандар мен бағандар арасындағы үлкен қашықтық кезінде жиі итарка астылық фермалар мен кран асты құрылғыларфункцияларын біріктіру және ортадағы қатар бойынша жоғарғы белдеуіне жабын, ал төменгісіне кран тірелетін кран астылық – итарқаастылық ферманы қарастыру тиімді болып шығады.

Сур.2.1. Қаңқалардың конструктивтік сызбалары.

а) қаңқа жоспары; б және в – көлденең рамалар сызбасы; г) – бойлай күнтартармен қаңқаның көлденең рамалары мен жоспары; д– дәл сол шетті жабынмен; е– кеңістікті беларқамен қаңқа сызбасы; ж–тұтас қабырғалы кескіннің көлденең рамалары; 1– жабын панельдері; 2– күнтартар; 3–ферма.

Қатты ілінісу кезінде бағанды фермаға бекіту тетіктерінің құрылымы кезеңдердің берілуін қамтамасыз етеді, есепті сызбада қатты тетік қабылданады. Қатты ілінісу кезінде рамалардың горизонталь жылжуы шарнирлі ілінісумен рамаға дәл осындай әсер кезіндегідей аз.

Үлкен қаттылық өте қарқынды жұмыс істейтін аспалы крандармен цехтарда қажет. Бұл цехтарда бағандардың горизонталь жылжуы аспалы крандардың қалыпты пайдалануға кедергі келтіруі мүмкін. Алайда қатты байланысу, бұл жағдайда түрлі параметрлермен рамалар үшін әртүрлі айтарлықтай тірек сәттері берілетін фермалардың типтеуі кедергі болады. Сондықтан қатты байланысты негізінен жұмыстардың ВТ және Т режимдеріндегі крандар кезінде үлкен биіктіктегі біраралықты қаңқалар үшін ұсынылуы мүмкін. Басқа бір аралықты қаңқаларда шарнирлі байланыс өте тиімді.

Сур.2.2. Ортадағы қатарлардың бағандарының үлкен қадамы кезіндегі қаңқалардың конструктивтік сызбасы.

а)– итарқаастылық фермаға сүйенумен; б– кранастылық итарқаастылық ферманы пайдаланумен; 1–бағана; 2–итарқалы ферма; 3–итарқаастылық ферма.

Көп аралықты цехтарда бір рамаға горизонталь жүктемелер бірнеше (бір аралықтағы сияқты, екеумен емес) бағандармен қабылданады. Сондықтан үлкен биіктікті цехтардың өзінде жиі шарнирлі ілінуі пайдалану мүмкін болып шығады.

Түрлі биіктіктегі аралықтармен көп аралықты цехтарда, тетіктердің бір бөлігі қатты, екіншісі шарнирлі болып жобалануы мүмкін (2.3, в сур.).

Сур 2.3. Ригельдер мен бағаналардың байланысу түрлері және көлденең рамалардың есепті сұлбалары

а– ригель мен бағананың мықты байланысқанда; б– дәл сол, шарнирмен байланысқанда; в– аралас байланыстар; г– арасында мықты бағаналар болғанда.

Рамалар жазығында іргетастарға бағандардың сүйенуі әдетте қатты болып құрастырылады (1, 2, 3, а–в), бірақ бағандардың бір бөлігі іргетаспен қатты, екінші бөлігі шарнирлі (сур 2.3,г) байланыстырылатын шешім де мүмкін. Мұндай шешімдер ғимараттарды пайдалану кезінде үлкен жылу бөліп шығаруда экономикалық жағынан тиімді болып шығады.

Кран астылық құрылымдар көптеген жағдайда қаңқа бағаналарына сүйенеді, бірақ цех ішінде бағаналардан, олардың арасындағы байланыстардан, кран астылық және тежегіш арқалықтардан тұратын, арнайы кран эстакадасы жобаланатын конструктивті шешімдер мүмкін. Вертикаль жүктемелерге эстакада қаңқадан бөлек жұмыс істейді, әрі мұндай шешім, аспалы крандардың жүк көтергіштігін ұлғайту күтілетін кездегі (пайдаланудың кейбір мерзімінен кейін) жағдайларда тиімді болып шығуы мүмкін.

Өнеркәсіптік ғимараттардың қаңқасын жиі аспалы құрылымдарды, қатпарларды, қабықшаларды, құрылымдарды пайдаланумен жобаланады.

Негізгі әдебиеттер: 3 [306-309]

Бақылау сұрақтары:

1. Қаңқаның көлденең рамалары неден тұрады?

2. Қаңқаның бойлық элементтерін ата.

3. Үлкен өткін мен үлкен ұстын адамы кезінде қандай қаңқаны пайдаланған 4. тиімді?

4. Қаңқаның конструктивті сұлбасы қалай ажыратылады?

5. Үлкен қаттылықты қандай цехтарда пайдаланылады?

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: