Тұрақты тіркес

а) Құрамын өзгертіп айтуға болмайтын сөздер тіркесі

ә) Құрамындағы сөздердің жеке дара лексикалық мағыналары емес, тек тұтас күйіндегі мағыналары түсінілетін сөздер тіркесі

б) Екі немесе біреше сөздің тіркесуі арқылы бір ғана мағына беретін сөз тіркесі.

Тұрақты тіркес (мысал)

Төбе шашы тік тұру, үмітін үзу, жүрек жұту.

Идиомалық тіркес

Сөздердің байланысы берік болып, олардың тұтас топ болып тұрғандағы мағынасы жеке тұрғандағы мағынасына қатысты болмай, мүлде бөтен мағынаны білдіреді.

Идиомалық тіркес(мысал)

Қой аузынан шөп алмайтын, салы суға кетіп отыр, тісін қайрап жүр.

Фразалық тіркес

Тұрақты тіркестерінің бірқатарының мағынасы оларға қатысып тұрған сөздердің бірі болмаса, бірінің лексикалық мағынасымен байланысты болады.

Фразалық тіркес (мысал)

Таяқ жеу, жаны ашу, үрейін ұшыру.

Еркін тіркес

Құрамындағы сөздердің орнын алмастырып қолдану әрқайсысының дербес лексикалық мағынасымен байланысты болады.

Еркін тіркес (мысал)

Жақсы кісі, жақсы әдет, жақсы ниет

Мақал

а) Аз сөзбен көп мағына беру жолы

ә)Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні

Мақал (мысал)

Кең болсаң, кем болмайсың.

Бидайдың кеудесін көтергені - дақылы жоқтығы,

Жігіттің кеудесін көтергені – ақылы жоқтығы.

Мәтел

Ой-пікірдің бейнелі, әрі тұспалдап айтылуы.

Мәтел (мысал)

Біреу тойып секіреді, біреу тоңып секіреді.

Жақсы адамға жау жоқ.

Морфология

Сөз және оның формалары туралы ілім

Морфема

Сөздің лексикалық я грамматикалық мағыналарын білдіретін бөлшек.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: