Абай шығармаларының 1890 жылдан өмірінің соңына дейінгі кезеңі

Абайдың 1890 жылдан өмірінің соңына дейін ұласқан шығармашылық мұрасы дана қаламгердің лирикалық поэзиясынан өзге «Қара сөздері» мен эпикалық поэмаларын, сондай-ақ «Тарихи сөзін» де қамтиды. Бұл орайда М. Әуезов: «1890 жылдан бастап, Абай ақындық шығармаларымен қатар, өзінің жазушылық еңбегіне жаңа бір түр – «Қара сөз» деп аталған жанрды қосады»- дей келіп, Абайдың осы жылдардағы поэзиясында бұрын қазақ әдебиеті тарихында болмаған жаңа түр, тың өлең құрылымдарын тудырғанын атап өткен.

Бұл кездегі Абай лирикалары «Бай сейілді» өлеңінен басталып, өзінің ақындық жолға түскендегі алғашқы қадамында-ақ алға қойған мақсаты сөз өнерін халық тәрбиешісі ету жолындағы арпалысты өмірінің соңғы сөзін де «Жалын мен оттан жаралған» найзағайдай жалынды, отты сөзімен ызалы жүрек, ащы тілінен шыққан аяусыз сын, мұңлы күйікпен аяқтайды.

Абайдың осы кездегі лирикаларының ішінде кемеңгердің Шығысқа, исламиятқа, төл танымдағы толық адам іліміне қатысты «Лай суға май бітпес қой өткенге», «Өлсе өлер табиғат, адам өлмес», «Алла деген сөз жеңіл», «Әсемпаз болма әр неге», «Алланың өзі де рас, сөзі де рас» өлеңдеріндегі ой-танымдарды М. Мырзахметұлы зерттеулері негізінде талдау.

Абайдың поэмалары, олардың жазылу тарихы мен көтерген мәселелері, тағылымдық сипаттары. Абайдың ақын шәкірттерінің сюжеттік, романтикалық поэма жазудағы Абайдың ұстаздық еңбектері, оның тарихи-әдеби дерек-дәйектері.

Абай қара сөздері, олардағы көтерілген тақырыптар мен қара сөздердің Абай лирикасымен байланыстылығы. Қара сөздердің Шығыстық «намалық» жанрмен өзара сабақтастығы. Абайдың 7-ші, 14-ші, 17-ші, 27-ші, 37-ші, 38-ші, 43-ші, 45-ші қара сөздері, олардың өзекті желісі.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: