Абайдың ақындық мектебі

М. Ауезов:«Абай өзі үшін, елі үшін ізденді, ізденді де тапты және бар тапқаны мен тудырғанын ұстаздыққа салды. Ақын болып өсер ақынды тәрбиеледі»- деп жазғандай, Абай өзі нәр алған рухани бұлақ көздерін игеріп қана қоймай, өзінің сана сарабында, қайнар жүрегінде қорытып, ұрпаққа үлгі етіп ұсынуда дарынды шәкірттер даярлап, жаңа, тың әдеби дәстүрлі жол салды. Яғни ұстаз Абай қазақ әдебиеті тарихында ақындық мектептің іргетасын қалады.

Абайдың ақындық мектебі мәселесін ең алғаш М. Әуезов «Абай ақындығының айналасы» атты зерттеу еңбегінде саралап жазды. Онда ғылым Абайдың ақындық мектебі аясында Абайдың нағыз толық мағынадағы шәкірттері деп Ақылбай, Мағауия, Көкбай, Шәкәрімдерді атаса, «Абай ақынның төңкіріс алдында, не төңкірестен бергі қазақ ақындарына еткен әсері» деген тезисінде Абай дәстүрін жалғастырушылар ретінде XX ғасыр басындағы ояну дәуіріндегі әдебиет өкілдеріне сілтеме жасаған.

Абайдың ақындық мектебіндегі Абайдың ұстаздық еңбектеріне, үлгі-өнегелеріне мыналарды жатқызамыз: әдебиет тарихында жаңа, тың идеялық-көркемдік бағыт қалыптастыру, рухани бұлақ көздерінен алынған сюжеттер негізінде шәкірттеріне тарихи, реалистік және романтикалық эпикалық шығармалар жаздыру, мораль философиясын, толық адам ілімін адам тәрбиелеудің рухани құралы ретінде ұсыну, сөз өнерін ұлт, адамзат мүддесі жолындағы әділеттің күрес құралы ету.

Абайдың ақындық мектебінен тәлім алған Абай шәкірттері мен Абай дәстүрін жалғастырушылардың бұл бағыттағы шағармашылық еңбектеріне талдау жүргізу қажет. Оларға Ақылбай мен Мағауияның Абай тапсырмасы негізінде романтикалық поэмалар жазуы, Көкбай мен Шәкәрімнің тарихи жырлар тудыруы, Шәкәрімнің Абайдың «Толық адам» ілімін «Ар ғылымына» ұштастыра дамытуы, Абайдың азаттық танымдарының Алаш арыстары ұстанымдарының темірқазығы, өзекті идеялық негізі болғандығы, Қасым Аманжоловтан бастап, қазірге дейінгі қазақ әдебиеті тарихының ең таңдаулы өкілдерінің шығармашылықтарындағы Абай тағылымының көріністері, т. б. жатады.

Абайдың ақындық мектебі мәселесінің зерттелу тарихы және Қайым Мұхамедхановтың, т. б. еңбектері.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: