ТОР 5 статей:
Методические подходы к анализу финансового состояния предприятия
Проблема периодизации русской литературы ХХ века. Краткая характеристика второй половины ХХ века
Характеристика шлифовальных кругов и ее маркировка
Служебные части речи. Предлог. Союз. Частицы
КАТЕГОРИИ:
- Археология
- Архитектура
- Астрономия
- Аудит
- Биология
- Ботаника
- Бухгалтерский учёт
- Войное дело
- Генетика
- География
- Геология
- Дизайн
- Искусство
- История
- Кино
- Кулинария
- Культура
- Литература
- Математика
- Медицина
- Металлургия
- Мифология
- Музыка
- Психология
- Религия
- Спорт
- Строительство
- Техника
- Транспорт
- Туризм
- Усадьба
- Физика
- Фотография
- Химия
- Экология
- Электричество
- Электроника
- Энергетика
Еліктеу сөздің сөйлемдегі қызметі
| № | Ереже | Мысал |
| Көмекші етістікпен тіркесіп келген еліктеу сөз заттанып, бастауыш болады. | Тарс -тұрс еткендер жақандағандай болды. | |
| Еліктеу сөздер көмекші етістікпен тіркескенде, күрделі баяндауышқызметін атқарады. | Аспанда самсаған жұлдыздар дір-дір етеді. Кенет артына жалт қарады. | |
| Еліктеу сөз көмекші етістікпен тіркесіп келіп, сондай-ақ заттанып, толықтауышболады. | Жарқ-жұрқтан көзің талып, даң-дұңнан құлақ тұнады. | |
| Еліктеу сөз етістікпен тіркесіп, пысықтауыш болады. | Тарс-тұрс еткен дыбысқа барлығы елеңдей қалды .. Жүгірген бойы өзенге күмп беріп қойып кетті. | |
| Еліктеу сөз көмекші етістікпен тіркесіп, зат есім алдынды тұрып, ол анықтауышболады. | Сол кезде алдынан бұрқ еткен шаң шықты |
| Одағай толық мағынасы болмайтын, адамның түрлі көңіл күйін білдіретінжәне жан-жануарларғақаратылып айтылатын сөздер. | ||
| Мағынасына қарай | ||
| Көңіл күйодағайлары | Жекіруодағайлары | Шақыруодағайлары. |
| Адамның түрлі көңіл-күйін білдіреді | тыйым салу, жекіру мәнінде айтылады | хайуанаттарды, жан-жануарларды шақыруға не қууға байланысты айтылатын сөздер |
| пәлі, алақай, пай-пай, уһ, әттеген-ай, қап. | тәйт, тек, жә. | құрау-құрау, моһ-моһ шөре-шөре; |
Одағайға тән негізгі белгілер:
| № | Ереже | Мысал |
| Лексикалық мағынасы болмайды | Әттең, япыр-ай | |
| Сөйлемдегі басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспейді | Қап, алып тастау керек еді | |
| Сөйлем мүшесінің қызметін атқара алмайды | Әттең,қазір жанымда әкем болғанда ғой |
| Шылау толық лексикалық мағынасы жоқ, сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстыратын, сөзге қосымша мән үстейтін көмекші сөздер. | ||
| Мағынасына қарай | ||
| Септеулік шылау | Жалғаулық шылау | Демеулік шылау |
| Септеулік шылаулар белгілі бір септік тұлғадағы толық мағыналы сөздермен тіркесіп келіп, оған мезгілдік, мекендік, амалдық, себептік, мақсаттық сияқты үстеме мән береді. | Сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді салыстыра байланыстырады. | Сөзге немесе сөйлемге күшейту, тежеу, шектеу, сұрау, болжалдық, күмән, нақтылау мәнін үстейді. |
| № | Ереже |
| Толық лексикалық мағынасы болмайды | |
| Сөйлем мүшесі бола алмайды | |
| Түрленбейді (жалғаулар жалғанбайды) | |
| Сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырады және басқа сөздің жетегінде келіп, оған қосымша мән үстейді |
Септеулік шылаулар екі түрлі қызмет атқарады:
1.Өзі шылауында жұмсалған сөзге қосымша мән үстеп, оны екінші сөзбен байланыстырып, сөз тіркесін құрайды. Мысалы: ел үшін тер төгу; үйге қарай аяңдау; туған жер жайлы толғану, Бауыржан сынды батыр, жүз қаралы жылқы, сабақтан соң келу, т. б.
Екі сөйлемді сабақтастыра байланыстырады. Мысалы: Күн бұлттанған с айын, Тілек жас төлдерін ойлай бастады.
2.
Септеулік шылау
Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: