ТОР 5 статей:
Методические подходы к анализу финансового состояния предприятия
Проблема периодизации русской литературы ХХ века. Краткая характеристика второй половины ХХ века
Характеристика шлифовальных кругов и ее маркировка
Служебные части речи. Предлог. Союз. Частицы
КАТЕГОРИИ:
- Археология
- Архитектура
- Астрономия
- Аудит
- Биология
- Ботаника
- Бухгалтерский учёт
- Войное дело
- Генетика
- География
- Геология
- Дизайн
- Искусство
- История
- Кино
- Кулинария
- Культура
- Литература
- Математика
- Медицина
- Металлургия
- Мифология
- Музыка
- Психология
- Религия
- Спорт
- Строительство
- Техника
- Транспорт
- Туризм
- Усадьба
- Физика
- Фотография
- Химия
- Экология
- Электричество
- Электроника
- Энергетика
Жалғаулық шылау
| № | Ереже | Септеулік | Мысал |
| Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар | мен, бен, пен, менен, бенен, пенен, да, де, та, те, және, әрі. | Әсет пен Мұса келді | |
| Қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтар | бірақ, алайда, дегенмен, әйткенмен, сонда да, әйтпесе, сөйтсе де, сөйткенмен | Көктем келді, бірақкүн жылынбады. | |
| Талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтар | әлде, біресе, кейде, яки, бірде, я, не, немесе, болмаса, не болмаса, я болмаса | Мақсат үлкен,сондықтан әрекет ету керек. | |
| Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтар | себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті. | Оны немен, не сен істейсің. |
Демеулік шылау
| № | Ереже | Септеулік | Мысал |
| Сұраулық демеуліктер | ма, ме, ба, бе, па, пе (мы, мі, бы, бі, пы, пі) | барасыңба? – барамысың? келесің бе? – келемісің? | |
| Күшейткіш демеуліктер | -ақ, -ау, -ай, әсіресе, -да, -де, -та, -те | Осы-ақ, досым-ай, қарағым-ау, Тілек те келді | |
| Болжалдық демеуліктер | -мыс, -міс, -ау, екйде | болыпты-мыс, өмір сүріпті-міс. | |
| Болымсыздық немесе қарсы мәнді салыстыру демеуліктері | түгіл, тұрсын, тұрмақ. | Ол түгіл, сен тұрмақ. | |
| Шектік (тежеу) демеуліктері | ғана, қана, тек, -ақ | тек қана, сен ғана. | |
| Нақтылау мәнді демеуліктер | қой (ғой), -ды, -ді, -ты, -ті | сол ғой, айтқан-ды, көрген-ді. |
-ақ, -ау, -ай, -мыс, -міс, -ді, -ды демеуліктері дефис арқылы жазылады.
Кейде бұл шылау – мы, -мі, -бы, -бі, -пы, -пі түрінде өзгеріп, сөзге қосылып бірге жазылады.
Синтаксис (грекше «syntaxis») сөз тіркесі, сөйлем, олардың құрылымы мен түрлері, сөйлем мүшелері туралы қарастырады. Яғни синтаксис – сөз тіркесін, сөйлемнің грамматикалық сыр-сипатын зерттейтін ілім.
Толық мағыналы кемінде екі сөздің тұлғалық және мағыналық жағынан байланысқан тобы сөз тіркесі деп аталады. Сөз тіркесінің негізгі белгілері:
● сөздердің байланысуы сөйлем ішінде анықталатындықтан, сөз тіркесі сөйлем ішінде танылады;
● толық мағыналы кем дегенде екі сөзден тұрады;
● сөз тіркесінің құрамындағы сөздер бір-бірімен белгілі бір грамматикалық тәсілдер арқылы байланысады;
● сөз тіркесі қандай да бір синтаксистік қатынасты білдіреді.
| № | Ереже |
| Ең кемі толық мағыналы екі сөзден тұрады және екеуі екі түрлі сұраққа жауап береді | |
| Өзара граматикалық тәсілдер арқылы бірі екіншісіне бағына (сабақтаса) байланысады. | |
| Зат, құбылыс жайында кеңірек, нақтылы түсінік береді. |
| Сөз тіркесінің құрлысы | |
| Бағыныңқы сөз | Басыңқы сөз |
| Тірек сөздің мағынасын нақтылап, даралап сипат беретін Бірінші сөз | Сөз тіркесін жасауға тірек болатын екінші сөз |
| Жаңа киім ,айтуға құмар, оның екеуі | Жаңа киім, айтуға құмар, оның екеуі |
| Сөз тіркесінің түрлері | |
| Есімді сөз тіркесі | Етістікті сөз тіркесі |
| Басыңқы сыңары есім сөзден болған сөз тіркесі | Басыңқы сыңары етістіктен болған сөз тіркесі |
| Жаңа киім, айтуға құмар, оның екеуі, менің бұным Тұрғын үй, орындалған арман, балаға мейірімді, көп қабатты үй, жүгіріп келген бала, өнегелі өмір. | Жел соқты, соғыс аяқталды Үйге келу, жиналысқа қатысу, телефон арқылы сөйлесу, ерінбей еңбектену, ауланы тазалау, т.б. |
Тұрақтысөз тіркесі – екінемесе одан да көп сөздің бастапқы мағынасы ескерілмей, бір ұғым ретінде қолданылып, бір сөйлем мүшесінің қызметін атқаруы.
Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: