Тақырып.Металдарды қысыммен өңдеудің технологиясы

Металдарды қысым арқылы өңдеудің маңызы зор. Еліміздің барлық металлургиялық заводтарында өндірілген болаттар қысым арқылы өңдеуден өтеді деуге болады.

Соңғы кезде темірді шыңдау, прокттау, штамптау, соғып штамптау, престеу т,б, процестер бойынша бұйымдар жасайтын цехтарға Отанымыз бен шатал ғылымы мен техникасының соңғы жаңалықтары ендірілген. Бұл жаңалықтар мыналар:

прокаттау арқылы формасы қарапайым бұйымдар жасау;

иілген формалы бұйымдар жасау;

периодты прокат өндіру;

бірқатар детальдарды дәл штамптау арқылы жасау.

Мысалы, тістері мен тесігін шлифтеуден басқасы штамптау арқылы жасалатын тісті дөңгелекшелерді жасау:

қыздырып, тісті дөңгелекшелердің тісін жасау:

темірді токпен қыздыру арқылы штамптау;

шыңдалған темірдің қағын сумен тазарту;

өндіріс процестерін комплексті механизациялау және автоматтандыру.

Металдарды қысым арқылы өңдеудің мынадай негізгі түрлері бар: прокаттау, созу (волочение), престеу, еркін соғу (свободная ковка), суық және ыстық күйде штамптау.

Қысым арқылы өңдеуде металдың беріктік, пластикалық қасиеттерін пайдаланады. Беріктік дегеніміз метелдің бүлінбестен, түсірілген күшке қарсы әсер ете білуі, ал пластикалық қасиеті дегеніміз түсірілген күштің әсерінен металдың суық немесе ыстық күйінде формасын өзгертіп, күштің әсері жойылғаннан кейін өзгерген формасын сақтап қалуы. Температура жоғарылаған сайын металдардың беріктік қасиеті төмендеп, пластикалық қасиеті артады.

Металдың жоғары темпераурадағы пластикалық қасиетін оның соғылғыштығы деп атайды. Кейбір металдардың пластикалық қасиеттері төмен температурада қанағаттанарлық болғандықтан, ондай металдарды суық күйінде өңдейді.

Металдарды қысым арқылы өңдеу, олардың пластикалық қасиеттерін температураға байлагнысты өзгеруіне қарай, ыстық күйінде және суық күйінде өңдеу болып екіге бөлінеді. Суық күйде өңделеген металдың беткі қабаты нығайып (упрочнение), беріктік, қаттылық, аққыштық шектері артып, тұтқырлығы, салыстырмалы ұзаруы және көлденең қимасының жіңішкеруі кемиді.

Ыстық күйде өңделген металдың структурасы майдаланып, кристалдық тордағы атомдардың өзара тартылыс күштері артады да, қайта кристалданады. Егер металл қайта кристалданбай, нығайып, деформация күші жойылғаннан кейін оның структурасы нығайған металдың структурасындай болса, онда металл суық деформациямен өңделген болып есептеледі.

Егер металл қысым арқылы өңдеу процесінде толық қайта кристалданып, онда нығаю белгісі қалмаса, металл ыстық деформациямен өңделген болып есептеледі.

Металдың беріктік, қаттылық қасиеттерін нашарлатып, дефоромациялық қасиетін жақсарту үшін оларды қысым арқылы өңдеуден бұрын қыздырады.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: