Сұрақ Тілдің шығуы туралы дыбысқа еліктеу теориясы Бұл теорияның өзіндік ерекшелігі

Материалдық өндірісті тудыратын тіл емес, керісінше, өндіріс қажеттері бір ұжымдағы адамдардың бәріне түсінікті ортақ тілдің болуын қажетті түрде талап етті. Адамзат тілінің пайда болу теориясының негізін салған К.Маркс пен Ф.Энгельс бұл жөнінде былай деп жазды: "Тіл де, сана сияқты, ертеден келе жатқан нәрсе; тіл, дәл айтқанда, (іс жүзінде) алдымен басқалар үшін және тек осының арқасында ғана мен өзім үшін де өмір сүретін шын практикалық сана болып табылады, сөйтіп, сана сияқты тіл де басқа адамдармен қатынас жасау қажеттігінен және мұқтаждығьнан туады". Тілдің шығуы туралы Маркстік көзқарасқа дейін де бір қатар ой-пікірлер мен жорамал теориялар болды және олар қазірде де бар. Енді солардың кейбіреулерін қарастырып көрейік.

Тіл білімінде оларды 2-ге бөліп қарастырады:

1.Биологиялық теориялар тілдің пайда болу себебін адам организмі мен психикасының ерекшеліктерінен іздейді.Еліктеу теориясы,оның ішінде кең тараған «дыбысқа еліктеу қағидасы» бойынша алғашқа адамдар қоршаған ортадағы дыбыстарға,көрініс,бейнелерге еліктеп,оларды белгілеу үшін әртүрлі дыбыс шығарудан бастайды.Ымдау теориясы бойынша алғашқы кезде тілде сөздермен бірге мимика мен жестілер көп болған. Жалпы тілдің қажеттігі адамдардың рухани әрекетімен,әрекет құралы болуымен байланыстыралады. Бұл көзқарастардың қалыптасуына Гегель мен Гумбольдтың пікірлерінің ықпалы зор.Одағай теориясы бойынша адамдардың өздеріндегі көңіл-күй әсері бойынша еріксіз,оқыс дыбыстар шығару.Енді 18-19 ғасырда пайда болған «дыбысқа еліктеу» теориясына келсек,бұл теория тілдің шығуын табиғатта болатын түрліше дыбыстарға еліктеу нәтижесі деп түсіндіреді. Бұл теорияны неміс философы Лейбниц алғашқы адамдар жануарлар мен табиғат құбылыстарының дыбыстарын,мысалы,құстың сайрауы,қасқырдың ұлуын естіп,соларға еліктеуден әртүрлі дыбыстар шығарды. Түрлі тілдерде қарк-қарк, мияу-мияу, шиқ-шиқ, гу-гу, тарс-тарс тәрізді еліктеуіш сөздер бар екені рас. Бірақ бұған қарап тіл тек кана дыбысқа еліктеуден шықты деуге болмайды. Өйткені табиғатта дыбыс шығармайтын заттар да көп екені, олардың да атаулары бар екендігі даусыз.Бұл теория тілдің пайда болуының әлеуметтік себебін ескермеді. Дыбысқа еліктеу теориясын жақтаушылар тілді "табиғат сыйы" деп қарайды. Ал шындығында тіл қоғамның жемісі. Ол қатынас жасау қажеттілігінен туға

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: