Дәріс 13. Экологиялық дағдарыс жаңа сипатамалары

Экологиялық кризис қоғам мен табиғаттың бір-бірімен әсерлесуі, онда шектен тыс экологиямен экономика қайшыласады. Бұл қоғам мен табиғаттың арасындағы тепе-теңдік құбылыстың тұрақты түрде бұзылуы, бір жағынан оны мемлекеттің қамына келтіруге мүмкіндігі жоқтығы, екінші жағынан қоғаммен табиғаттың тепе –теңдігін қалпына келтіре алмауы. Сондықтан анықтама беру үшін «ғаламдық экономикалық дағдарыс»деген ұғымды енгізу керек. Бұл биосферанының тұрақтылығының бұзылуы, оның салдарынан характеристиканың тез өзгеруі.

«Экологиялық дағдарыс» ең алғашқы рет 20-шы ғасырдың 70-ші жылдары қолданылды, себебі сол кезеңде өндірістік күш пен қоғамдық ортаны қорғаудың қайшыласының басталуы еді.

Қоршаған табиғи ортаның дегридациялануы көбіне адамның денсаулығына және оның тұқым қуалауына зиян. Қазақстанның 20%-дан астам териториясы эклогиялық дағдарыста, экологиялық құрыған (зона) аймақ. Осы кезеңде адамдар денсаулыққа зиянды заттардың 5 және оданда көп асқан төрімен демалады. Сондықтан туу азайып, өлім көбейіп келеді. Елімізде орташа өмір сүру 69,5 жыл, ол батыс елдерге (44 ел) қарағанда 8-10 жыл төмен. Әрбір 10 бала генетикалық жетілмеген болып тууады. Армия қатарына алынатын балалардың 45%-ң психологиясы дұрыс емес.

Әрбір 4-ші әйел баланың генетикалық денсаулығына байланысты туа алмайды, әрбір 4-ші ер адам импотент.

Қоршаған ортаның деградациясы және оның салдары- бұл экологиялық дағдарыстың бір ғана жағы, екінші жағы экологиялық дағдарысты экологиялық дағдарысты қалпына келтіре алмайтын мемлекеттік және қоғамдық құрылыстар. Мемлекет ішінде бұл біріншіден қоршаған ортаны қорғайтын мекемелердің жеткілікті жұмыс істемуінде, екішші жағынан қоршаған ортаны қорғау туралы заңдардың жұмыс істемеуі, үшінші жағынан экологияға жеткілікті көңіл бөлмеу, қойылған тапсырмаларды орындамау.

Экологиялық дағдарыстың әртүрлі себептері бар. Қоршаған ортаның азуы, ластануы, табиғаттың бұзылуы адам тіршілігінің салдарынан және объективті жолдары бар.

Объективті себептеріне жататындар:

- табиғат өзін- өзі адам тіршілігінің салдарынан тазарту және реттеу мүмкіншілігінің шегі.

- табиғат ресурстарының адам пайдалануы нәтижемінде азаюы және таусылуы.

- өндірістің қалдықсыз жұмыс істеуі табиғатқа және өндірісінің қалдықтары.

- адамның табиғаттың өсу заңдарын қолдану және мойындау.

Субъективті себептер:

- мемлекеттік қошаған ортаны қорғау заңдарымен экономикалық әрекеттерін жеткілікті пайдаланбау;

- экологиялық білімнің және тәрбиенәң жетіспеушілігі;

Адам тарихында экологиялық дағдарыстың бірнеше түрі бар.

1. Тірі жәндіктердің қоршаған және өмір сүретін ортасының біздің тарихымызға өзгеруі, соның нәтижесінде тік жүретін антропидтердің пайда болуы.

2. Табиғи ресурстардың және тірі организмдердің салыстырмалы түрде бірігуі.

3. Бірінші антропогенді экологиялық дағдарыс соңғы мұзы периодта ірі жануарларды құрту және консументтер дағдарысы ауыл-шаруашылық революциясына жалғасқан.

4. Топырақтың тұздану экологиялық дағдарысы және осыдан 3-4 мың жыл бұрын суғарылатын жердің деградациялануы соның нәтижесінде су шықпайтын жерлердің көбеюі. Ауыл шаруашылығының өсуімен ағаштарды пайдалану.

5. Жаппай жоюға (экологиялық дағдарысқа) әкеліп соқты және өсімдіктер, ресурстары азайды(продуценттер дағдарысы).

6. Жаңа экологиялық дағдарыс ғаламды ластануға антропогендік тіршіліктердің әсерінен болды.

7. Келешекте біздің 2-ші экологиялық жағдай күтеді- термодинамикалық және күрделі экологиялық жүйенің кепілдігінің ……?

Дәріс 14 -15. Тамақ және жеңіл өнеркәсіптерінің (экономикалық) ерекшеліктері актуалды проблемалары.Әлуметті – экономикалық дағдарыс және тұрақты өсу. Тамақ өнеркісібі.

Тамақ өнеркәсібінде негізгі орын алатынекі проблема бар: өнеркәсіпті сумен қамтамасыз ету және олардың аймағында аіын суларды болдырмау. Қоршаған ортаны қорғаудың негізгі шешімі процестерді ағын сусыз жасау, яғни судың тұйық айналымын қамтамасыз ету және оларды тазалаудың бағыттарын ұйымдастыру. Тамақ өнеркәсібіне қалдықсыз жұмыс жасайтын және суды аз мөлшерде қолданатын технологиялық процесстерді табу.

Өнеркәсіптен бқлінген ағын суларды, механикалық, биологиялық жолдармен тазарту. Биологиялық тазартудан өткен өнеркәсіптің ағын сулары белгілі жерде тұндырылып, хлорлы су қосады, оны 30 мин ұстап табиғи су қоймасына ағызып жібереді. Тазартылған судың көрсеткіштері: рН~7,8-8,1; мөлдірлігі –30 см; иісі жоқ; заттардың конц 5-20мг/л О₂/л-8-40 мг.

Тамақөнеркәсібінде атмосферадағы ауаға шығарылатын зиянды заттарды және шаң тозаңды болдырмау үшін циклондарды батареялық циклондарды, гидроциклондарды, шаң ұстайтын камераларды, мата және электірлік фильтрлерді қолданады.

Циклондар ауаны бидай өнімдерінің шаңдарынан тазарту үшін көп қолданады. Ұнның шаң-тозаңын ұстап қалу үшін мата фильтрлерді көп қолданады. Олардың барлығын вентиляторларға орналастырады.

Технологиялық және вентиляциондық қалдықтардың зиянды газдармен буларын тазарту үшін адсорберлер адсорберлер мен абсорберлер қолданады.

Жаңа технологиямен қондырғыларды пайдалану тамақ өнеркәсіөнеркәсібінде утилизирленген зиянды заттармен қатты тұрмыстық қалдықтарды болдырмайды.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: