Дәріс 9. Атмосферадағы ауаның ластануы және оны қорғау.

Батыс елдері ауа бассейнінің ластануымен 70-ші жылдарыдың (20.ғ) басында айналыса бастады, ал қалғандары оны енді ғана сезді.

Адамдардың, тірі организмдердің ауыруы, денсаулығының нашарлауы ауаның ластануына байланысты.

Ауадағы бөлшектердің екі түрі бар: майдадисперсті, күрделі дисперсті. Майдадисперсті аэрозольды бөлшектерге кқміртегі, қорғасын, күкірт және азот қосылыстары жатады адам тіршілік әсерінен ауаға түседі.

Күрделідисперсті бөлшектерге мыс, әк, мрамор, бор кальции карбонаты, кремний, (карбид кремния) жатады.

Азот қосылыстары тамыр – сосуд ауыруларына шалдықтырады.

Қорғасын нерв жүйелеріне, миға, балалар психологиясына әсер етеді.

Асбест өкпе рагына шалдықтырады. Хром, никель, мышьяк рак ісіктеріне шалдықтырады.

Ауаны кқп түрде ластайтын химиялық заттар және олардың адамдарға әсерлері. Ag, C₆H_6, Cd, Cl₂,CO(угарлы газ),F(нон), H_xC_x сутектікөміртектер, пено (формальдегид), HCl, HF, Hg, HNO_3, HONO(азотты қышқыл), H₂S, H₂SO₄, Mn, Ni, NO₂OH^-, O₃, SO₂.

Дамыған елдердегі үлкен қалаларда автокөліктерден (әсіресе дизельді) ауа көп ластанады.

Угарлы газдың () құрамында 200-ден астам зиянды заттар бар, олар, демалу органдары және өкпе ауыруларына ұшырайды.

Угарлы газдың адам денсаулығына әсері.

СО адамның ойлау қабілетін, рефлексін, ұйықтау және есінен айырып өлтіруі мүмкін. Екі қабат әйелдерге баланың өсуіне әсер етеді.

Рв – қанайналымына, нервқа, зәр шығару жүйесіне әсер етеді. Адам сүйегіне және басқа организмдерде жиналады, сондықтан өте зиян.

NО₂ – грипті, өкпенің қабынуын арттырып бронхит және пневмония ауыруына шалдықтырады.

Озон (О₃) – демалу органдарына, жөтелдіреді, өкпе жұмысын нашарлатады, неше түрлі тұмауға шалдықтырады. Жөрек, астма, бронхит ауыруларына ұшыратады.

Басқа улы қосылыстар – рак, тұқым сферасына және жаңа туылған балдарда неше түрлі дефектілер болады.

Жербетінде озонның көбейуі медицинада үлкен проблема болды, көптеген елдерде: АҚШ, Европа, Мексика т.б.

Осымен бірге қышқылды жаңбырдың да зияны мол. Оған барлық жауынның түрі жатады: қар, жаңбыр бұршақ, бұршақ және қар аралас жаңбыр т.б. Номада жауған (таза) жаңбыр сутек рН= 5,6.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: