Главная

Популярная публикация

Научная публикация

Случайная публикация

Обратная связь

ТОР 5 статей:

Методические подходы к анализу финансового состояния предприятия

Проблема периодизации русской литературы ХХ века. Краткая характеристика второй половины ХХ века

Ценовые и неценовые факторы

Характеристика шлифовальных кругов и ее маркировка

Служебные части речи. Предлог. Союз. Частицы

КАТЕГОРИИ:






Кәсіпорындағы менеджмент жүйесін жобалау




 

Кәсіпорынның ұйымдастыру-шаруашылық жағдайындағы мәселелерді анықтағаннан кейін, басқару жүйесін жетілдіру жолдарын ұсындым. Осыған байланысты, жобаланған іс-шараларды ұсына отырып, Кесте 3 толтырдым.


Кесте 3

Басқару жүйесін жобалау

 

Менеджмент жүйесі Талдау бағыттары Зерттеу тақырыбы бойынша нені талқылау қажет (студентке толтыру қажет) Нені жобалау (жоспарлау) қажет  
         
Ұйымдар (ұйымдық құрылымдар ұйымдық қамтама сыз ету) 1.Ұйымдастыру облысындағы стратегиясы «Қазагроқаржы» акционерлік қоғамының 2011-2020 жылдарға арналған Даму стратегиясы бар. Ол Елбасының 2012 жылғы 14 желтоқсанда Қазақстан халқына жолдаған «Қазақстан -2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында, Қазақстанды үдемелі индустриалдық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламада, «Қазагро» холдингі» акционерлік қоғамының 2011-2020 жылдарға арналған Даму стратегиясында белгіленген мақсаттар мен міндеттер ескеріле отырып әзірленген. Даму стратегиясы «ҚазАгро» холдингі» АҚ Басқармасының 2010 жылғы 20 мамырдағы № 25 шешімімен мақұлданған, акциялары «Қазагро» холдингі» акционерлік қоғамына табысталған акционерлік қоғамдардың 2011-2020 жылдарға арналған даму стратегиясын әзірлеу, бекіту және оның іске асырылу барысын бағалау жөніндегі әдістемелік ұсыныстарға сәйкес әзірленген.   Ауыл шаруашылығы Қазақстан экономикасының негізгі салаларының бірі болып табылатыны белгілі, сол себепті де аграрлық сектордың даму деңгейі қашан да болсын қазақстандық қоғамның экономикалық және қоғамдық саяси тұрақтылығының шешуші факторы болған және бола да бермек.  
2. Құрылым Құрылымның типі-сызықтық-функционалдық. Басқарма төрағасы - 1, оған 2 директор бағынады, оларға қарамағындағы бас мамандар, жетекші менеджерлер, менеджерлер бағынады.  
3.Басқару байланыстары Ішкі байланыстар –компанияның ішкі желісі арқылы; Сыртқы байланыстар – интернет желісі бойынша Басқару байланыстарын жобалау: - сыртқы – жарғы, директормен келісім шарт, коммерциялық контракт - ішкі –ішкі тәртіп ережелері, лауазымдық нұсқаулар, жұмыскерлермен еңбек келісім шарты,  
4. Ұйымның толықтай жалпыламалық сипаттамасы Ұйымның басқару тиімділігінің жылдамдығы - динамикалық, координациясын қамтамасыз ету. Басқару функцияларының құрылымына (жалпы қызметке) сәйкес.  
Коммуникациялар (байланыстар, байланыстар арналары) 1.Коммуникацилар саласындағы саясат Коммуникациялар саясаты жоқ    
2.Сыртқы коммуникациялар Ауызша – телефон, клиенттермен жеке байланыс. Құжаттық - сыртқы – коммерциялық келісім-шарттар, міндетті салықтық және статистикалық есеп. - ішкі – ұйымдастырушылық, белгілеушілік, анықтаушы – ақпараттық, кадрлық, жеке – ресми құжаттар. Электрондық: - сыртқы — Интернетті пайдалану; - ішкі — интражүйенің бар (локальдік есептеу жүйесі). 1.Ірі шарттар бойынша келіссөздер жүргізу сызбасы. 2. Жарнамалық компанияның графигі.    
3.Ішкі коммуникациялар Локалдық – есептеу жүйенің жобасы (бұл дипломдық жұмыс үшін ең ыңғайлы нұсқа).  
Менеджер тұлға 1. Нақты зерттеу объектісі ретінде сызықтық немесе функционал-дық басшыны таңдау Сызықтық: 1. Басқарма төрағасы басқарады. Қоғамның қызметін Басқарма төрағасының бірінші орынбасары, Басқарма төрағасының 2 орынбасары, 2 Басқарушы директор және Аппарат басшысы үйлестіреді. Функционалды: Қоғамның Орталық аппараты 11 департаменттен, 1 қызметтен, 33 бөлімнен, корпоративтік хатшыдан, кеңесшіден, бас менеджер - АӨК мәселелері жөнінде консультанттан, бас менеджер - баспасөз хатшысынан тұрады. Сейтқасымова Айнұр Ғабдығапарқызы - «ҚазАгроҚаржы» АҚ Басқарма Төрағасының Бірінші орынбасары, «ҚазАгроҚаржы» акционерлік қоғамының қаржы-экономикалық мәселелер, активтер мен пассивтерді басқару мәселелері, қаржыландыру тарту, бухгалтерлік есеп және есептілік мәселелері салаларындағы қызметін үйлестіреді, сондай-ақ филиалдардың қаржы мәселелері мен экономикалық мәселелер бөлігіндегі жұмысын үйлестіруді жүзеге асырады.    
2. Жеке қасиеттерін бағалау Өз ісіне жауапты, қарамағындағылармен қарым қатынаста талап қойғыш, әріптестері арасында беделді.  
3. Жетекші типін бағалау Авторитарлық  
4.Қарым-қатынас стилі Жоғары басшылықпен бағыныштылар арасындағы қарым-қатынас еркін-іскерлік стильде.  
Мотивация қызметкерлерді (бірінші кезекте басқару аппаратының) 1. Материалдық ынталандыру Кәсіпорындағы еңбек ақы штаттық кесте бойынша (мерзімді) төленеді    
2. Әкімшілік ынталандыру Жылдың соңында ең жақсы жұмыс істеген сатушыларға, жұмыскерлерге материалдық ынталандыру көрсетіліп, мадақтау грамоталары беріледі    
3. Моралдік – психологиялық ынталандыру Қатал, импульсивті Басқарма Төрағасының Бірінші орынбасары қатал, талап қойғыш, белсенді болу қажет, бағыныштыларының жағдайын байқап, оларды шеше алу керек  
Басқарудыңұйымдастыру-бөлу әдістері 1. Өкімдік типіндегі құжаттар Стандартқа сай Стандартқа сай  
2. Зерттеу объектісінде ұйымдастыруды реттеу құжаттары. Жарғы және жарғылық келісім-шарт. Бөлімшелер туралы ережелер. Қызметкерлермен келісім-шарттар, ұжымдық келісім және тәртіп бөлімі. Штаттық кесте және лауазымдық нұсқаулар бар    
3. Зерттеу объектісінде тәртіпті реттеу құжаттары мен тәртіпті бағалау. Тәртіп деңгейін бағалау көрсеткіштері кешігулер, жұмыс уақытын пайдаланбау.   Кәсіпорында тәртіп деңгейлерін бағалау көрсеткіштері ретінде түскі уақыт пен жұмыс уақытының нақты ұзақтығы белгіленуі ұсынылды  
Басқарудың психоло-гиялық әдістері 1. Басшы және шағын өндірістік (басқарушылық) топ нақты зерттеу объектісі ретінде Басқарушы директор және бас менеджер таңдалып алынды. Социометрия тәсілдерінің көмегімен шағын топ қызметкерлер құрамын оңтайландыру.  
2. Психологиялық ықпал және қызметкерлерді ынталандыру (мотивация) әдістері Кәсіпорында ресми түрде құжаттарда белгіленбеген, бірақ жүзеге асырылып отыр    
3.Кәсіби таңдау және оқыту әдістері. Зерттеу объектісінде олар қолданылады    
Басқарудың әлеуметтік әдістері 1. Басшылықтың осы саладағы саясаты. Басшылықтың осы саладағы саясаты жоқ Саясатты қалыптастыру.  
2.Әлеуметтік басқаруды ұйымдастыру Кім, қайда және қалай әлеуметтік басқарумен айналысады. Саясатты қалыптастыру  
3. Әлеуметтік зерттеулер Әлеуметтік сауалнамалар, зерттеулер жүргізілмейді Әлеуметтік жұмыстың белсенді бағыттарын анықтау мақсатында әлеуметтік сауалнама дайындау (ұйымдастыру).  
4. Әлеуметтік жоспарлау – болуы немесе жоқтығы. Әлеуметтік сипаттағы жоспарлар жоқ Ұжымды дамытудың әлеуметтік жоспарын қалыптастыру.  
5. Әлеуметтік реттеу мен нормалау Нормалау жүйесінде – еңбек тәртібі ережелері. Салтанатты жиналыстар, ардагерлерді құрметтеу, жарыстар, кештер, байқаулар сияқты әдістерді қолдану.  
Басқару (менеджмент) технологиясы 1.2.1. Басқару функциялары – жалпы және арнайы 2.1 пунктіне сай аналитикалық сипаттау төменде Таңдалған бағыт бойынша іс-шаралар жобалап, ұйымдастыру.    
1.2.2. Ақпараттық ағымдарды басқару 2.2 пунктіне сай аналитикалық сипаттау төменде  
Берілген ұйым үшін ең өзекті бағыт анықтау  
Басқару функциялары 1.Жалпы (объектілі немесе мақсаттық) функциялар 2. Арнайы (құрылымдық немесе операционды) функциялар Берілген бағыт бойынша стратегияның барын не жоғын көрсету. Басқарудың таңдаулы – ұйымдастырушылық функцияларын сипаттау (ол туралы ұйымдастырушылық құрылым айтады): жалпы немесе мақсатты – жалпы (генералдық), коммерциялық, өндірістік, қаржы - экономикалық, кадрлық, ақпараттық басқару; - арнайы немесе құрылымдық әр функция шеңберінде – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау, ыңталандыру, реттеу. Стратегияны жасап шығару. Берілген өндіріс үшін бүгінгі таңда ең қолайлы функционалдық басқарудың әдіснамасын жасап шығару: - жалпы (генералды) басқару, директор деңгейінде; - коммерциялық басқару (маркетинг, өткізуді ұйымдастыру, қамтамасыз ету); - өндірістік басқару (операциондық менеджмент); - қаржы – экономикалық басқару; - қызметкерлерді басқару; - ақпараттық ағымдарды басқару.    
Жалпы функциялар(мақсаттық, объективті) 1. Стратегия лық басқару Құрастырылған стратегия бар Генералды басқарудың операциондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу. Нақты бұл келесі дайындамалар болуы мүмкін: 1. басқару стратегиясын 3-5 жыл болашаққа қалыптастыру (корпоративтік, іскерлік және функционалдық). 2.Кәсіпорынның қайта құруын жүргізу (жаңа кәсіпорын, бөлімше құру) - 3. Инвестициялар қажет ететін таңдалған стратегияның, тетін бизнес-жоспарын құру 4. Компьютерлік технологияларды пайдалана отырып, ұйымның жағдайы мен қозғалысының негізгі көрсеткіштері ағымдық мониторингтік жүйесін құру, (күнделікті қарау)    
Жалпы (генералды) басқару директордеңгейінде  
2.Оперативті –тактикалық басқару Басқарушы директор тексерістерді әр айдың соңында жүргізіп отырады  
Экономикалық әдістербасқару (контроллинг) 1.Стратегия Шығындарды басқару саласында белгілі бір стратегия барын анықтау Стратегияны жасап шығару.  
2. Ресурстар шығыны Берілген кәсіпорында шығындарды бақылау қандай жүйесі (оның ішінде есеп) бар.   1. Контроллингтің опереациондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – шығындар саласы бойынша жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу. 2. Ресурстар шығындарын бақылауды жетілдіру іс-шаралары – іс-шараларды ұйымдастыру (контроллингке жауапты), бақылау құралдарын орнату, бақылау нормасы, қызметкерлерді ынталандыру әдістері. 3.Өндіріс тиімділігін көтеру Іс-шараларды ұйымдастыру жоспарын зірлеу.  
3.Өндіріс тиімділігі Ұйымда өндіріс тиімділігі қалай бағаланады – көрсеткіштер жүйесі, бағалау регламенті. Тиімділік бағалау көрсеткіштерінің жүйесі. Микроэкономика әдістерімен пайданы максимализациялау.  
Еңбек ресуртарынбасқару (жұмысшыларды) 1.Стратегия Жоқ 1.Стратегия қалыптастыру 2.Ұйымдастыру іс-шараларын жобалау – функционалдық міндеттеріне «еңбек ресурстарын басқару» функциясы кіретін лауазымды табу немесе құру (көбінесе бұл еңбек жіне еңбекақы бойынша маман, техника қауіпсіздігі инженері). 3.Еңбек ресурстарын басқарудың опреациондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу.    
2.Басқаруды ұйымдастыру Еңбек ресурстарын жоспарлау мен талдауды бас директор жүргізеді  
3.Еңбек ресурстарын барлығы Еңбек экономикасы саласынан іс жүзінденемесе стандартты талдау орынлау – 2013 жылы- 79 адам, 2014 жылы 84, 5 қызметкер жұмысқа алынған  
4. Еңбек ресурстарының қозғалысы Еңбек экономикасы саласынан іс жүзіндегі немесе стандартты талдау орындау – жұмыс күші айналымы, персонал айналымы, ағымдылық.  
5. Жұмыс уақытын пайдалану Жұмыс уақытын пайдалану жоспарланбаған  
6. Еңбек өнімділігі Іс жүзіндегі немесе стандартты талдау орындау еңбек экономикасы саласынан – еңбек өнімділігінің натуралды және құндық бағасы. Еңбек өнімділігі жоспарланады.  
7. Еңбекақы Жұмысшылар мен қызметкерлер еңбегін төлеудің дәстүрлі формасы мерзімдік және кезектен тыс сыйақы төленеді  
8.Еңбекті қорғау (ЕҚ) және техника қауіпсіздігі (ТҚ) Атқарушы директор  
Коммерция (коммерциялық менеджмент, маркетинг) 1.Өткізу (маркетинг, өткізуді ұйымдастыру) Сипаттау: - коммерциялық директор, өткізу бөлімінің менеджерлері айналысады; - іскерлік (бизнес) стратегия; - тауарлық саясат (сұраным бағасы, фирма үлесі); - бағалық саясат; - коммуникациялық саясат; - өткізуді ұйымдастыру (өткізу арналары, мәмілелер, заңгерлік қолдау) 1. Іскерлік стратегияны жасау. 2.Ұйымдастыру іс-шараларын жобалау – маркетингпен кім айналысатын болады (қызмет, жеке қызметкер), егер жалпы бұл жұмыспен біреу айналыспаса. 3 Бір тауар түрі үшін маркетинг бағдарламасын жасау немесе ондай бағдарламаны жасау үшін әдіснама әзірлеу. 4.Іс жүзіндегі өткізуді ұйымдастырудың жетілдіру шараларын әзірлеу.  
2.Қамтамасыз ету (материалдық – техникалық ресурстармен қамтамасыз ету) Сипаттау: - атқарушы директор; - ресурстарға қажеттілік қалай жоспарланады - жеткізілімдерді ұйымдастыру (кім, қайда, қашан және қалай); - қоймалық шаруашылық; - запастарды кәсіби басқару бар Қамтамасыз ету опреациондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу.    
3.Сыртқы эко-номикалық қызмет (СЭҚ) Сипаттау: -бас директор; - шетелдік серіктестер (іздеу, байланыстар); - импорт пен экспорттың жылдық көлемі (мың а.б. және %) - бірлескен жобалар;   1.Егер бұл жұмыс нақты ұйымдастырушылық рәсімдеу алмаса, осы ұйымдағы СЭҚ-пен арнайы айналысатын, қызметті (маманды) жобалау. 2. СЭҚ опреациондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу.  
Қаржылық менеджмент (оның ішінде бухгалтерлік және басқару есебі) 1. Балансты талдау – активтер және несие қабілеттілік «Жоспарлау» курсы бойынша №5 бақылау жұмысында қолданылған әдістеме бойынша талдау жасау 1.Егер қажеттілік болса, ұйымдастыру шараларын жобалау – қаржылық менеджментпен қаржы саласы бойынша директор орынбасары айналысады. 2.Қаржылық менеджменттің опреациондық функциялары бойынша негізгі реттеуді қалыптастыру – жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және реттеу    
2.Бюджеттеу ағымдық жоспарлау формасы ретінде Жоспарлық және есептік бюджеттер бар ма - БДР, БДДС, ББЛ. Егер бар болса, мысал келтіру.  
3.Инвестициялық жоспарлау Олар бар ма - бұл фирмада бизнес-жоспар әзірленген бе және оның құрылымы қандай, инвестициялардың қайтарылымы.  
4. Бухгалтерлік және басқару есебі Бухгалтерлік есеп жағдайы бас бухгалтер және бухгалтерия. Басқару есебі бар.  
Арнайы (опера-циондық функциялар)   1. «Жоспарлау» операциясы қарастырыла тын жалпы функцияны тандау, оның шеңберінде «Жоспарлауды» талдау үшін қолданылатын жалпы функцияны тандау және өз таңдауын дәлелдеу. 1. Коммерциялық жоспарлау шеңберінде - жаңа немесе модернизацияланған өнімнің маркетинг-бағдарламасын жасау 2.Өндірістік жоспарлау шеңберінде – өндіріс тиімділігін көтерудің ұйымдастыру шараларының жоспарын әзірлеу 3.Қаржылық-экономикалық жоспарлау шеңберінде –бюджеттеу жүйесін әзірлеу 4. Кадрлық жоспарлау шеңберінде – кәсіпорынның кадрлық әлеуетін жетілдіру бағдарламасын әзірлеу 5.Ақпараттық ағымдарды жоспарлау шеңберінде – электронды құжат айналымы жүйесін енгізуге әзірлеу немесе ұсыну.  
Жоспарлау функциясы    
1. Жоспарлық жұмысты ұйымдастыру Фирма басшылығы жоспарлық жұмыспен айналысады.  
2. Жоспарлық жұмыс технологиясы Жоспарлау әдістемесі –логикалық - құрылымдық сызба, кестелер. Соңғы шешімді бас директор қабылдайды.  
Шешімқабылдау 1. Жедел басқару шектеуінде жеке шешім қабылдау Шешім қабылдау директордың тарапынан қабылданады Осы ұйымдағы күнделікті (апталық) өндірістік жиналыс (планерка) өткізу бойынша нұсқау әзірлеу.  
  2. Перспективалық басқарудың шеңберінде ұжымдық шешім қабылдау Сейтқасымова Айнұр Ғабдығапарқызы жасы 39-да. Іскерілік жиналысты әр аптаның басында, сағат 10:00 өткізеді. Ақпараттық негіз - құжаттар және ауызша есеп. Ұйымда мәселелік жиналыс өткізу бойынша нұсқау бар  
3.Жиналыс тиімділігі Жиналыстың тиімділігі – ол кәсіпорында қалыптасқан мәселені шешуге ықпал етеді Жиналыс өткізу тиімділігін көтеру шараларының жүйесін әзірлеу.  
Қызметті ұйымдастыру функциясы (үрдіс)   1. Жалпы функцияны тандау, оның шеңберінде «ұйымдастыру» операциясы қарастырыла Ды Жалпы функциялар қатарын атап айту (басқару: коммерциямен, өндіріспен, персоналмен, қаржылық-экономикалық, стратегиялық, жобалық). «Ұйымдастыруды» талдау үшін қолданылатын жалпы функцияны тандау және өз таңдауын дәлелдеу. Ұйымдастыру типі – қалыптасқан, белгілеу қайталанатын, реттелетін. Сәйкесті басқару шеңберінде (коммерциялық, өндірістік, қаржылық, кадрлық немесе ақпараттық) –күнтізбелік немесе желілік жоспар, жоспар-график, құрылымды-логикалық сызба формасында басқару аппаратында сәйкесті бөлім жұмысын ұйымдастыру бойынша нұсқау әзірлеу.    
2. Ұйымдастыру үрдісіне дайындық Ұйымдастырумен бас директор айналысады.  
3.Ұйымдастыру технологиясы Әдістеме – үрдіс графигі (күнтізбелік, желілік, құрылымды-логикалық).  
Бөлімше лердің өзара байланысуын ұйымдастыру 1. Өзара әрекеттесудің ұйымдастырушылық жағы Әзірленген жоспар бойынша соңғы шешімді бас директор қабылдайды. Бөлімшелердің өзара әрекеттесуі бойынша нұсқау әзірлеу (қызметтер, ұйым бөлімшелері) келесі формада: - өзара байланысудың ұйымдастыру құрылымы; - өзара байланысу жоспар-графигі немесе басқа формада – мысалы, өзара әрекеттесу оперограммалары; - Әрекеттесуші тараптардың өнімділігін көтеру немесе сақтау жағдайында әрекеттесу уақытын азайту; - әрекеттесуді жақсартудың экономикалық тиімділігі.    
2. Әрекеттесу технологиясы Әрбір өзара әрекеттесуші тараптардың құрылымдық-логикалық сызбасын бейнелеу (бөлімше немесе қызмет).  
3.Өзара байланысқан операциялар үрдісінде қиылысу нүктелері Қилысу нүктесін өзара байланысу мақсаты, орны, уақыты бойынша көрсету. Өзара байланысқан үрдісті тиімсіз немесе нашар тиімділік ететін, әлсіз нүктелері.  
4. Әрекеттесу үрдісінің формализациясы Әрекеттесу үрдісінің нұсқауы, графигі, жоспары, сызбасы жоқ  
Бақылау функциясы 1. Кіру үрдісіндегі бақылау Берілген кезеңде кім, қалай, қашан бақылауды жүзеге асырады. Нормалар, нормативтер, үрдістер, нәтижелер жинағы. Жұмыскерлердің өзін – өзі бақылау жүйесі бар ма, ол қалай жұмыс жасайды.   1.Бақылау технологиясын жобалау (кіру, операциондық немесе шығу) белгілі бір өндірістік үрдістің немесе коммерцияның нұсқау, карта-сызба формасындағы. 2. Бизнес-жоспар құру жаңа (капитал сыйымды) бақылау құралдарын енгізу сәйкесті өндіріс үрдістерінде (ауыстыру).  
2. Операцион дық бақылау (ағымдық)  
3. Шығу үрдісіндегі бақылау  
4.Стратегия Зерттеу объектісінде осы салада қалыптасқан стратегия (саясат) бар ма, (ереже, нұсқау, графиктер).  
Ақпараттық ағымдардыбасқару (іс-қағаз жүргізу басқарудың ақпараттық қамтамасыздандырылуы, бақылауы 1. Өнделетін және құрылатын құжаттар топтарын құрастыру. Құжаттардың стандарттық жіктелуін алу және оны осы ұйымның практикалік жұмысына сәйкестіру қосу – қайсы бар және қайсы жоқ екенін жазу 1. Берілген ұйымның ұйымдастыру-өкім құжаттарының стандарттарын әзірлеу. 2.З Құжаттардың орындалуын бақылау схемасын жобалау. 3. Істер номенклатурасын электрондық (мәліметтер базасын) және дәстүрлі нұсқасын қалыптастыру және құжаттарды өткізу, сақтау мен іздестіру бойынша нұсқау дайындау. 4. Электрондық құжат айналымы жүйесін енгізу жобасын жасау.  
2. Құжаттық айналым – құжаттардың орындалуы мен қозғалысы. Бір құжаттың құрылымдық қозғалысын бейнелеу және құжаттың орындалуын бақылаудың құрылымдық-логикалық сызбасын бейнелеу.  
3. Мұрағаттан дыру (істер номенклатурасы). Осы ұйымдағы істер номенклатурасының кестелік түрін сипаттау.  
4. Электрондық құжат айналымы жүйесін бар болуы және оны пайдалану. Ішкі, сыртқы электрондық құжат айналымы бар  

 

 

 

 






Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском:

vikidalka.ru - 2015-2024 год. Все права принадлежат их авторам! Нарушение авторских прав | Нарушение персональных данных