VI. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ

Экономика – бұл тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіру, бөлу, сату және пайдалану жөніндегі қоғамдық ғылым, яғни адам қызметінің саласы болып, адамдардың қажеттілігін қанағаттандыруға қызмет етеді және барлық экономикалық ғылымдардың жалпы объектісі болып табылады. Шаруашылық өміріндегі көкейтесті, ең маңызды процестерді танып білу және реттеу бағытында көптеген экономикалық ғылымдардың ішінде теориялық және қолданбалы экономиканы бөлуге болады. Осылардың жиынтығын қысқаша Қазақстандағы экономика, ал батыста Экономикс деп атайды.

Ал басқа деректер бойынша экономика сөзі - латын тілінен аударғанда үй, шаруашылық деген мағына білдіреді. Экономика – бұл қызмет түрі, айырбас және адамдар арасындағы ақшалай іс – әрекетке байланысты. Адамдар сирек немесе шектеулі өндіргіш ресурстарын (өндірістік мақсатқа бағытталған жер, еңбек, тауарлар: мысалы, машина мен техникалық білімдер) қолдану арқылы және әр түрлі тауарды өндіру мен тұтыну мақсатында, оларды қоғам мүшелері арасында бөлу туралы ұғым.

Экономика – адамдардың өмірлік қызметінің күнделікті іскерлігін және өздеріне өмір сүру мүмкіндігін таба отырып және осы жолды қолдануды ұсынады.

Теориялық және қолданбалы экономиканың негізгі болып саналатындар:

-экономикалық дамытуды зерттеу;

-жалпы халық шаруашылығы саласының жұмыс істеуін және жекелеген кәсіпорындарды зерттеу;

-экономикалық саясаттың негізгі принциптерін алдын ала әзірлеу.

Әрбір экономикалық жүйеде экономиканың басты үш мәселесі шаруашылық жүргүзу процесінде түрліше шешіледі. Шаруашылық жүргізу шығындар мен нәтижелер мөлшерінің сәйкес болуын көздейді.

Экономикалық өмірдегі шығындар мен нәтижелер әр түрлі. Тиімділіктін мынадый түрлері ажыратылып жүр:

а) ресурстық (факторлық) тиімділік, бұнда нәтиже өндіріс факторларының бірімен, еңбек, капитал, материалдармен (еңбектің өнімділігі, қор қайтымы, материал қайтымы) қатынасады;

ә) жалпы тиімділік, бұнда нәтиже жалпы ағымдағы шығындармен қатынасады (рентабельділік)

Әрбір экономикалық жүйеде экономиканың басты үш мәселесі шаруашылық жүргүзу процесінде түрліше шешіледі. Шаруашылық жүргізу шығындар мен нәтижелер мөлшерінің сәйкес болуын көздейді.

Жобалауды экономиялық тиімділікке және ол жобалауды пайдалануға тиімді екенін білу үшін техника экономикалық баға жүргізіледі.

Бұл үшін жобадағы қажетті экономикалық көрсеткіштер есептеледі, олар рентабелдігі өнім бірлігіне еңбек шығыны, өтелу мерзімі және тағы басқалары.

Кәсіпорынның бухгалтериясы қаржы жұмыстарының атқарады. Ол қызметтер еңбек ақысын төлеу, салықтық аударымдар жасау, зейнетақы аударылымдарын жасау және тағы басқа жұмыстарды атқарады.

Диплом жобасының тапсырмасы бойынша көлік құралдарының қозғалтқыш жөндеу бөлімшесін жетілдіру мақсатында экономикалық тиімділік жағынан есептелерді қарастырып өтейік.

Рентабельдік – бұл кәсіпорындарда өндірістің экономикалық тиімділішінің маңызды көрсеткіші, экономиканың салаларының және халықтың шаруашылығында арада бүтіндікте.

Техникалық-экономикалық көрсеткіштер есебіне негізгі өндірістік қорлар, жөндеу бағасы мен кәсіпорының жұмыс тиімділігінің көрсеткіштері кіреді.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: