Еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігі 2 страница

Кесте 14

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының көрсеткіштері

14-кестенің жалғасы

Жоғарыда келтірілген кесте мәліметтері негізінде кәсіпорынның қаржылық жағдайы тұрақты екенін көреміз. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы қалыпты деп бағаланады.

3 Агрофирма «Ақтық» акционерлік қоғамы қызметінің нәтижелігін жоғарылату жолдары

3.1Кәсіпорын қызметінде жаңа өндіріс технологиясын енгізу бизнес-жоспары

Агроөнеркәсіп кешені - Қазақстан экономикасының ең негізгі саласы болып табылады. Аграрлық сектордың даму деңгейі қазақстандық қоғамның әрқашанда экономикалық және саяси тұрақтылығының айқындаушы факторы болып табылады.

Қазақстанның ауылшаруашылығы саласы оның құрылымдағы рөлі мен экономикалық тұтастығы, ұдайы өндірістік іс жүргізуі бойынша негізгі тірегі болып табылады. 2020 жылға дейінгі даму стратегиясына сәйкес агроөнеркәсіптік кешен жеті басым секторлардың қатарында өзінің салалық артықшылығын және ауқымды әлеуетін толық жүзеге асыруы тиіс.

Агроөнеркәсіп кешенінің дамуына қажетті шарттардың бірі – ғылыми-техникалық прогресс. Аталмыш процесс ғылым мен техника жетіктістерін игеру арқылы кеңейтілген ұдайы өндірісті жүргізуге мүмкіндік беретін инвестициялық-инновациялық процестерге негізделеді. Кәсіпкерлер ғылыми техникалық прогресстерден тыс қалмау үшін мемлекет өзінің ұлттықкәсіпорындары арқылы барынша қолдау жасауда. Ұлттық компаниялар өз кезегінде алдыңғы қатарлы шетелдің жабдықтаушы кәсіпорындарымен байланыс жасап, олардың технологияларын өз елімізде де енгізуде. Соның нәтижесінде кәсіпкерлер шетелден ғана технологияларды ала бермей, өзіміздің елімізден де қазіргі таңда алуда. Бұл технологияларға қол жеткізудің бірден-бір жолы – лизинг болып табылады. Ал лизингті кәсіпорын өтей ала ма, 10 жылға алынатын лизингтің өнімділігі қаншалықты өзгеретінін анықтау үшін бұл технологияны енгізудің бизнес-жоспарын құру керек.

1-кезең: жаңа технологияның құрылымын анықтау. Бизнес-жоспардың 1-кезеңінде жаңа технологияның күшті жақтары сараланып, өндірістегі құаттылығы анықталады.

Агрофирма «Ақтық» акционерлік қоғамыастық өнімділігін арттыру мақсатында «ҚазАгроҚаржы» АҚ-нан лизинге мынадай ауылшаруашылығы техникасын алуға болады:

1) Өздігінен жүретін сепкіш 4730 – 1 бірлік (Самоходный опрыскиватель 4730);

2) Пневматикалық сепкіш 1830-12,5 м, 3 секциялы – 2 бірлік (Пневматическая сеялка точного высева 1830 12,5м, 3 секции).

Егін шаруашылығынан 2015 жылы түсім 1 123 573 мың теңгені құрған болса, 2016 жылдың тамыз айында лизингке техника алып, жыл соңында түсімді 1 123 573,5 мың теңгеге жеткізуге болады.

Өздігінен жүретін сепкіш 4730 моделі –ыңғайлылық пен басқарудың жеңілдігімен ерекшеленетін жаңа технология. Стандартт комлектациясынсында 1,52м клиренсы химикаттар мен сұйық тыңайтқыштарды дақылдардың әр өмірлік кезеңінде себуге мүмкіндігі бар (Қосымша А).

Пневматикалық сепкіш 1830 – жоғары өнімділік беретін, 12,5 м енін қамтитын модель, сонымен қатар себуден кейінгі егістіктің түзулігін қамтамасыз етеді (Қосымша Ә).

2-кезең: Қаржыландыру құрылымын анықтау. Бизнес-жоспардың 2-кезеңі қаржыландырудың тапсырыс құрылымын анықтаудан тұрады. Бұл кезеңде кәсіпорын техника жабдықтаушыларын, бағасы, қаржылылық басқару сатылары жүреді.

Кесте 15

Қаржыландыруға тапсырыс құрылымы

15-кестеде тапсырыс беруші Агрофирма «Ақтық» АҚ мен «ҚазАгроҚаржы» АҚ жобаны қаржыландыру бойынша үлесі көрсетілген. Жалпы жобаның 15%-ын, яғни 232 000 мың теңгенің 34 800 мың теңгесін «Ақтық» АҚ қаржыландырса, «ҚазАгроҚаржы» АҚ 85%-ын, яғни 232 000 мың теңгенің 197 200 мың теңгесін қаржыландырады.

Өздігінен жүретін сепкіш 4730Германияның Нойхаузен қаласының «Eurasia Group AG» жабдықтаушы компаниясынан алынса, пневматикалық сепкіш 1830 өзіміздің Көкшетау қаласындағы «Евразия Групп Қазақстан» ЖШС-нен алынады.

3-кезең: Лизингтің өтелуін есептеу. 10 жылға алынатын жаңа технологияның лизинг мөлшерлемесі бойынша, 2016-2026 жыл аралығындағы өтелуін есептейміз.

Кесте 16

Лизинг мөлшерлемелері

232 000 мың теңгелік жобаның лизингтік мөлшерлемесі 14%, аванстық пайыз («Ақтық» АҚ үлесі) 15%, сақтандыру 0,3%, жобаны қаржыландыру мерзімі 10 жыл.

Кесте 17

Лизингті өтеу графигі

17-кестеде «Ақтық» АҚ-нің лизингті өтеуі есептелінген. 2026 жылдың тамызында кәсіпорын 197 200 000 теңгемен негізгі қарызды толығымен өтеп шығады. Қосылған пайыздар сомасы 10 жыл ішінде 151 844 000 теңгені құрайды. Сақтандыру сомасы 2026 жылға дейін 3 253 800 теңгені құрайды.

Кәсіпорын кірісі ретінде лизингтің әр тоқсаны бойынша өтелетін пайыздар сомасына 7 пайызбен субсидия беріледі. Лизингке алынған техникаға әр тоқсан сайын берілетін субсидия былайша есептеледі:

2016 жылғы субсидия = Пайыздарды өтеу сомасы * Субсидия мөлшерлемесі / Сыйақы мөлшерлемесі = 9 202 667* 7/14 = 4 611 133 теңге.

Осыдан 10 жылдық субсидия көлемі = 151 844 000* 7/14 = 75 922 000 теңге.

4-кезең: Ауылшаруашылық дақылдары өнімділігінің 2016 жылға болжамы. Бұл кезеңде 2013-2015 жылғы дәнді-дақылдардың нақты өнімділік көрсеткіштері бойынша 2026 жылға болжам жасалынады.

Кесте 18

Ауылшаруашылық дақылдары өнімділігінің 2016 жылға болжамы

Болашақта жоба талдауының соңғы кезеңі Cash анализін жасау үшін кәсіпорынның барлық мәліметтері қажет болады. Талдау жасау үшін «Ақтық» АҚ-ның ауылшаруашылық алқаптары қажет болды. Оның ішіндегі негізгі талдауға қажет егістік алқабы.

«Ауылшаруашылық дақылдарын жинау мәліметтері» кәсіпорынның 2016 жылдың аяғына дейін егістік шығымдылығы мен жиналымын болжауға мүмкіндік береді. Әр дақылдың әр жыл бойынша көрсеткіштерінің орташа арифметикалық мәнін анықтау арқылы 2016 жылға болжам жасалынды. 2016 жылы болжам бойынша бидай шығымдылығы 14,1ц/га, сұлы 5,2ц/га, арпа 10,2ц/га, жасымық 5 ц/га, зығыр 7ц/на-ны құрайды. Ал бидай жиналымы 2016 жылы 22 842 тонна құраса, сұлы 240,8тонна, арпа 4 509,5 тонна, жасымық 266,8, зығыр 3 732,4тоннаны құрайды.

4-кезең: Шығындарды анықтау. Өнімнің өзіндік құнын анықтау үшін шығындар құрылымын анықтау керек.

Олай болса, келесі кезекте кәсіпорын дақылдарының тұқым шығындарына болжам жасайық. Болжам үшін бізге келесідей тұқым құрылымдары қажет болады:

Тұқымының қажеттілігі, тонна = Егіс көлемі * Себу нормасы (кг/га) / 1000кг

Жылдық тұқым қоры (75%), тонна = Себу нормасы (кг/га) * Егіс көлемі / 1000 кг *0,75

Жылдық тұқыммен толықтырылуы (25%), тонна = Себу нормасы (кг/га) * Егіс көлемі / 1000 кг *0,25

Тұқым шығындары, теңге = Жылдық тұқыммен толықтырылуы (25%), тонна * Тұқым бағасы

Кесте 19

Тұқым себу нормасы және бағасы

19-кестеде берілген тұқымды себу нормалары мен бағасы арқылы тұқымға кеткен шығындарды талдаймыз.

Кесте 20

Дақылдар құрылымы бойынша шығындарды анықтау

20-кестедегі талдау негізінде бидай тұқымының шығындары әр жыл сайын 28 957 500 теңгені, сұлы тұқымының шығындары 5145 теңгені, арпа тұқымының шығындары 15597 теңгені, зығыр тұқымының шығындары 89100 теңгені, ал жасымық бойынша тұқым шығындары 9272 теңгені құрады.

Жалпы шоғырланған тұқым шығындары 29 095,5 мың теңгені құрады.

Тұқым шығындарының негізінде химикаттарға жалпы шығын шамамен 54 985,7 теңгені құрайды. Ал дақылдарға субсидия шамамен 40 828,5 мың теңгеге жуық болатындығы болжануда.

Кесте 21

Жанар-жағармай шығындарын болжау

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: