Еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігі 3 страница

21-кесте бойынша жанар-жағармай шығындардың әр жылғы болжамалы сомасы 125 812 мың теңгені құрап отыр.

5-кезең: бизнес жоспарындың 5-кезеңінде 2016-2016 жылдар аралығындағы астық балансының болжамы жасалынады. Бұл кезеңде алдыңғы кезеңдегі астық өнімділігінің болжамды көрсеткіштері мен сату бағасы бекітіліп, жыл соңындағы түсім анықталады.

Кесте 22

Болжанған 2016-2026 жылдарға кәсіпорынның астық балансы

2016 жылдың басындағы өнім саны 2015 жылдың соңындағы қорлар көрсеткішімен қойылады. 2017 жылдың басындағы өнім саны 2975 тоннаны құрады.

Рефакция = Жоспарланған жиналым * 7% формуласы арқылы есептеледі. 2016 жылғы рефакция көлемі 2211 тоннаны құрайды.Өңделгеннен кейінгі астықтың салмағы = Жоспарланған жиналым - Рефакция. 2016 жылғы өңделгеннен кейінгі астықтың салмағы 29380 тоннаны құрайды.

Келесі жылға тұқым қоры = Тұқым құю, Тауар өнімі = Жыл басындағы өнім саны + Өңделгеннен кейінгі астықтың салмағы - Тұқым құю - Келесі жылға тұқым қоры. 2016 жылғы тауар өнімі 23303 тоннаны құрайды.

Астық өнімінің рефакциядан кейінгі және кредиторлармен есеп айырысудан кейінгі қалдығы = Тауар өнімі.

Тауарды өткізу = Тауар өнімі. Қалған тауар өндіруден түскен түсім = Тауарды өткізу * 1 тонна өткізудің болжанған бағасы = 2016 жылғы түскен түсім 1 333 248мың теңгені құрайды.

Қорларға кететін өнімнің қалдығы 2016 жылдың соңында 3039 тоннаны құрайды.

6-кезең: бұл кезең кәсіпорын бизнес-жоспарының соңғы кезеңі. Жиналған болжамды көрсеткіштер негізінде кәсіпорын қызметінің тиімділігі анықталады.

Кесте 23

Кәсіпорынның лизингтік қаржыландырылғаннан кейінгі табыстары мен шығыстарына болжау

23-кесте бойынша кәсіпорынның пайдасы 2016 жылы 823 397 мың теңгені құрап отыр. Кәсіпорынның таза пайдасы 728 648 мың теңгені құрады. 2017 жылы таза пайда көлемі 924 142 мың теңгені құрайды.

Осылайша кешенді бизнес-жоспары нәтижесінде кәсіпорын лизингке техника ала отырып, өзінің экономикалың нәтижелігін жақсартуына болады деген қорытынды жасауға болады.

3.2 Кәсіпорын қызметін қаржыландыруды басқаруды жетілдіру

Зерттеу барысында нарықтық экономика жағдайында ауыл шаруашылық өндірістік инфрақұрылымдық кәсіпорынның дамуының стратегиялық бағыттаржүйесі және экономикалық негіздері төмендегідей ретте болу керектігі анықталды:

а) нарыққа ену немесе қызметті толық жетілдіруі. Тап осы стратегиялық бағытты таңдауы сәйкес қызметтер нарығында үлес салмағын ұлғайту мақсатында қажетті инфрақұрылымдық кәсіпорынға маркетингтік іс-әрекеттерді жүргізу, атап айтқанда:

- қызметтердің жаңа пайдаланушыларды тартуы, жарнама, сапалық қызметтерді жоғарылату, тиімді шарттарды ұсыну, сауда жеңілдіктерін беру, бәсекеслестердің қызметіндегі кемшілктерді ескеруі. Мұндай бағыт үлкен қаржылық шығындарды талап етеді, себебі, «технологияға салымдар бәсекелестердің бағаларына қарағанда салыстырмалы түрде көп шығындарды қосады»;

- бәсекелес кәсіпорындармен бірігу немесе жойылуы.

ә) қызметтер нарығының дамуы. Бұл стратегия қызмет көрсету нарығындағы жаңа сегменттерді іздеуіне бағытталған шағын өндірістік қызмет ету түрлерін игеру. Егер қызмет көрсететін кәсіпорын негізгі өндірісінде қызметтер көрсетсе, осы стратегия арқылы ол олардың қосымша көрсететін қызметтердің әртараптығын кеңейте алады. Сонымен қатар, шаруашылықтарға өз ұсыныстарымен кәсіпорындар шығуы мүмкін, басқа аудандар және аймақтарда қызмет көрсететін кәсіпорындар үшін қызметтің басымды бағытытары болып шаруашылықтарың тозған ауыл шаруашылық техникасын сатып алып, оны қалпына келтіріп және ауылдық тауар өндірушілерге жоғары бағалармен қайтадан сату болып табылады. Осы жағдайда қызмет көрсететін кәсіпорын өндіруші-зауыттармен шығарылатын жаңа ауыл шаруашылық құралдар нарығының бір бөлігін қамтиды және шаруашылықтардың өздері салыстырмалы техникалық деңгейде жөндеп және қалпына келтіріп ауыл шаруашылығы саласындағы техникалық қызметтер көлемінің тез орындалуына ықпал етеді.

б) жаңа өнімдерді (қызметтерді) таңдау. Осы стратегия қызметтердің жаңа түрлерін құрып, атқарылып жүрген қызметтерді жетілдіріп, олардың көлемін ұлғайтуды мақсат етеді. Осы жағдайда кәсіпорындар қызметтер нарығындағы бар және белгілі тұтынушылардың бар қажеттіліктерін ескере отырып қосымша нарықты іздейді. Мысалы, Машина технологиялық бекеттер (МТБ) өсімдік шаруашылығына қызметтерді көрсетуде, жерді өңдеуде, ауыл шаруашылық дақылдарын жинауда, жаңа өнімділігі жоғары технологияларды бір мезетте енгізе алады.

в) маңызды стратегиялық басымды бағыт - жаңа өнім түрлерін әзірлеумен байланысты әртараптандыру, қызметтердің жаңа нарықтың бөлімшелерін игеруімен бірге байланысты. «... әртараптандыру – бұл жаңа салаларға шаруашылық қызметтерін таратуы (пайдалануға берілетін қызметтердің түрлерін кеңейту, қызметтің аумақтық салалары және т.б.). Тар мағынада әртараптандыру деп негізгі қызметке функционалды тәуелді немесе тауар өндірістік байланысы жоқ сала кәсіпорындарының нарыққа енуі деп түсініледі» [2]. Кәсіпорындар қызметтер нарығының шамадан тыс толуы жағдайында және сұраныс азайып, бәсеке күшейген жағдайда, сонымен қатар ағымдағы қызметке қарағанда жоғары жұмылдырылатын салаларға инвестициялауға тиімді жинақталған еркін қаржы ресурстары болған жағдайда әртараптандыруды жүргізу туралы шешім қабылдау қажет.

Қызметтердің әртараптандыру стратегиясы қызметтердің маңызды ерекшеліктерінің тізбегін бәсекелестердің қызметінен ерекше қызметтерге байланысты. Осы стратегияны табысты жүзеге асыру үшін кәсіпорын тұтынушылардың мүмкін болатын қажеттіліктерін анықтауда қызметтердің бар болуы және қандай өзгертулер тұтынушылардың тұтыну шегі қанағаттануы үшін қандай өзгерістерді кіргізу қажет екенін анықтайды. Осындай әртараптандыру кәсіпорынға пайданы ұлғайтуға мүмкіндік береді, сондықтан мұндай жағдайда тұтынушылар үшін анықтаушы фактор қызмет бағасы емес, олардың ерекшеліктері және бәсекелестердің қызметіндегі айырмашылықтар болып табылады. Осы айырмашылықтардың көздері келесідегідей:

- ұсынылып отырған қызметтердің жоғары сапасы және кең қызмет түрлері, соның ішінде күрделі жоғары өнімді жабдықтау және қажетті мамандардың талап етілуі;

- қызмет көрсететін кәсіпорындармен, әсіресе ауыл шаруашылығы жұмыстарын орындау және ауыл шаруашылық өнімді өңдеу барысында жаңа және аса тиімді технологиялардың қолданылуы;

- қызмет көрсететін кәсіпорынның қызмет көрсетуге қатысты пайдалы орналастырылуы, дамыған көліктік коммуникациялар, техника мен қызмет көрсетуші мамандардың жылдам орын ауыстыру мүмкіншілігі;

- басқару және техникалық қызметкерлердің білімі, тәжірибесі және іскерлігі, тұтынушылардың өтініштері мен ескертулеріне дер кезінде жауап беруі;

- тұтынушыларға кепілдемелік міндеттемелерді, түрлі жеңілдіктерді беру және атқарылған жұмыстар үшін ақы төлеуді несие түрінде кейінге қалдыруы.
Қызметтердің нарығына өзіндік ұсыныстармен ерте шығуды жүзеге асыру барысында қызмет көрсететін кәсіпорын өзінің пайдасының артуына, жылдам экономикалық өсу шегіне жетуге мүмкіндік беретін бәсеке артықшылығымен қамсыздандыра алады.

Тауарлардың ерекшеліктеріне байланысты қызметтер нарығында инновациялық жаңалықтар негізінде жаңа тауарлар нарығына кіру қажет. Бәсеке артықшылығы ұзақ мерзімге әрекет ететін көш бастаушы кәсіпорынға айналуға мүмкіндік жаратылады.

Нарықтық экономикаға өту және оған үйрену жағдайында қызмет көрсететін және ауыл шаруашылығы кәсіпорындары маркетинг негізінде басқаруды жедел жүргізуге мұқтаж. Атап айтқанда, аграрлық маркетингте жалпы сипаттамалар көрініс тапқан оны арнайы қызметтік сала ретінде қарастыруға болады. Бұл табиғат ортасымен ауыл шаруашылығы өндірісінің маусымдылығына қалыптасқан жағдайына және жер телімдерінің орналасуына, жер және аграрлық қатынастарға тәуелді шаруашылықтарға қызмет көрсетумен байланысты. Мысалы, ауыл шаруашылығында өнеркәсіптік және басқа да кәсіпорындарда орын алатын өндірістік шаруашылық қызметтің салыстырмалы түрде тез ауысуы нысаналы жағдайға айналып отыр. Мұндай жағдай ауыл шаруашылығы саласының дамып жатқан ауылдық индустрияның өмірлік қамтамасыз етудегі маңызды саласы, азық-түлікті өндіру және басқа да кезектегі қажеттіліктерді өндірумен сипатталады. Сонымен қатар, нарық талаптары кейбір ауыл шаруашылығы өнімдері бойынша белгіленген өнімдер мен олардың түрлерінің тұрақты болу талаптарына байланысты.
Ауыл шаруашылығы өндірістік инфрақұрылым жүйесіндегі маркетинг қызметінің ерекшеліктері туралы айта келе қызмет көрсету жүйесіндегі маркетингтік қызметті еске алған жөн.

Жаңа МТБ-лар пайда болып және қызмет көрсетуші кәсіпорындар арасындағы өндірістік қызметті жоюды төмендету, бәсекені күшейту және тауарларды сұраныспен ұсыныс заңы талаптарына сәйкес жүзеге асыру қажет. Осы жағдайда ауыл шаруашылығы құрылымдары өзінің қаржы ресурстарының шектілігінен қажетті жаңа ауыл шаруашылығы машиналарды сатып алуына жағдайы болмаған себебінен олар қаржыларын пайдаланып жүрген техниканы жөндеуге яғни оларды пайдалану мерзімін ұзартуға жұмсайды, уақытылы және сапалы техникалық қызмет көрсетуге қаржы жұмсайды. Сонымен бұл жағдайда ауыл үшін өндіріс құралдарын және өндірістік қызметтерге техниканы оның нормаланған амортизациялық мерзімінен жоғары уақытта жұмыс жүргізуге дайын жағдайда ұстау үшін қисық сұраныс икемділігі орын алады. Бұл әр кездерде экономикалық жағынан ақталмайды. Себебі, ауыл шаруашылығы машинасы немесе комбайнның қайта күрделі жөндеуден өткізу құны оларды пайдалану шығындарымен бірге, көп жағдайда, жаңа техниканың құнынан жоғарылап кетеді.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: