Аныққан булар және сұйықтар 8 страница

11.66. 57 – суреттегі A- жазықтығы магнит өрісінің бағытына перпендикуляр болып келген радиусы мыс дискісі. Магнит өрісінің индукциясы . Дискінің радиусы ав арқылы ток өтеді (а және в сырғымалы контактілер). Дискінің айналу жиілігі . Мыналарды: 1) осындай Двигательдің қуатын, 2) магнит өрісі чертежден бізге қарай бағытталған жағдайдағы дискінің айналу бағыты, 3) дискіге әсер ететін айналдырушы моментті табу керек.

57 - сурет

11.67. Массасы біртекті мыстан жасалған А дискіні индукциясы - ға тең магнит өрісінде, осы дискінің жазықтығы өрісінің күш сызықтарына перпендикуляр болатындай етіп орналастырылған. Тізбекті ава тұйықтағанда дискі айнала бастайды да, айналу басынан өткеннен кейін оның жылдамдығы -ке жетеді. Тізбектегі ток күшін табу керек.

11.68. А дискінің бір минутта айналғандағы ав радиусымен қиылысатын магнит индукциясының ағынын табу керек (57-суретті қараңыздар). Дискінің радиусы -ге тең. Магнит өрісінің индукциясы . Дискі жасайды.

11.69. в потенциал айырмасымен үдетілген электрон, өзінің қозғалысына перпендикуляр бағытпен біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Магнит өрісінің индукциясы -ға тең. Мыналарды: 1) электронның траекториясының қисықтық радиусын, 2) оның шеңбер бойымен айналу периодын, 3) электронның қозғалыс мөлшерінің моментін табу керек.

11.70. в потенциал айырмасымен үдетілген электрон, одан қашықтықта тұрған түзу сызықты ұзын сымға параллель бағытта қозғалады. Егер өткізгіш арқылы ток өтетін болса, электронға қандай күш әсер етеді?

11.71. 1 Mв потенциал айырмасымен үдетілген - бөлшектің (гелий атомының ядросы) ағыны, кернеулігі э. біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Әрбір бөлшектің жылдамдығының баыты магнит өрісінің бағытымен тік бұрыш жаайды. Әрбір бөлшекке әсер ететін күшті табу керек.

11.72. Электрон күш сызықтарына перпендикуляр бағытта біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Электронның жылдамдығы . Магнит өрісінің индукциясы ға тең Магнит өрісіндегі электронның генциаль және нормаль үдеулері неге тең болады?

11.73. Индукциясы магнит өрісінде радиусы шеңбер доғасының бойымен қозғалатын протонның кинетикалық энергиясын табу керек.

11.74. Бірдей жылдамдықпен қозғалған протон мен электрон біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Протон траекториясының қисықтық радиусы электрон траекториясының қисықтық радиусынан неше есе үлкен болады?

11.75. Бірдей потенциал айырмасымен үдетілген протон мен электрон біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Протон траекториясының қисықтық радиусы электрон траекториясының қисықтық радиусынан неше есе үлкен болады?

11.76. Магнит өрісінде қойылған Вильсон камерасында алынған фотографиядағы электронның траекториясы радиусы шеңбердің доғасы сияқты болып келген. Магнит өрісінің индукциясы . Электрон – вольтпен берілген электронның энергиясын табу керек.

жылдамдықпен қозғалады. Магнит өрісінің индукциясы –ға тең. Шеңбердің радиусы . Бөлшектің энергиясын -ке тең деп алып, оның зарядын табу керек.

11.77. Магнит өрісіндешеңбер бойымен зарядталған бөлшек 10 м/сек жылдамдықпен қозғалады. Магнит өрісінің индукциясы 0,3 mл-ға тең. Шеңбердің радиусы 4см. Бөлшектің энергиясы 12 кэв –ке тең деп алып, оның зарядын табу керек.

11.78. Протон мен бөлшегі біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Бөлшектің жылдамдығы өрістің күш сызықтарына перпендикуляр болып бағытталған. Протонның магнит өрісіндегі айналу периоды бөлшектің айналу периодынан неше есе үлкен болады?

11.79. Кинетикалық энергиясы ке тең бөлшегі, оның қозғалысының жылдамдығына перпендикуляр бағытта келген біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Магнит өрісінің индукциясы Мыналарды: 1) бөлшекке әсер ететін күшті, 2) бөлшектің бойымен қозғалған шеңбердің радиусын, 3) бөлшектің айналу периодын табу керек.

11.80. Қозғалыс мөлшерінің моменті ке тең бөлшегі, оның қозғалысының жылдамдығына перпендикуляр болып келген біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді. Магнит өрісінің индукциясы ға тең. бөлшегінің кенетикалық энергиясын табу керек.

11.81. Атомдық салмақтары 39 және 41 калий изотоптарының бір зарядты иондары 300 в потенциал айырмасымен үдетіледі. Содан кейін олар өздерінің қозғалысының бағытына перпендикуляр болып келген магнит өрісіне келіп түседі. Магнит өрісінің индукциясы . Осы иондардың траекторияларының қисықтық радиусын табу керек.

58 - сурет

11.82. Зарядталған бөлшекті кернеулігі біртекті магнит өрісіне жылдамдықпен ұшып кіріп содан кейін радиусы шеңбер доғасының бойымен қозғалады деп есептеп, зарядталған бөлшек үшін қатынасты табу керек. Бөлшектің қозғалыс жылдамдығының бағыты магнит өрісінің бағытына перпендикуляр болып келген. Электрон, протон және бөлшек үшін табылған мәнді мәнімен салыстырыңыздар.

11.83. потенциал айырмасымен үдетілген электрондар шоғы, чертежден бізге қарай бағытталған, біртекті магнит өрісіне ұшып кіреді (58 - сурет). Өрістің ені . Магнит өрісі болмаған уақытта электрондар шоғы магнит полюстерінің ұшынан қашықтықта тұрғaн флуоресциялаушы AA экранының F нүктесінде дақ береді. Магнит өрісін қосқан уақытта дақ B нүктесіне ауысады. Магнит өрісінің индукциясын ге тең деп алып, электрондар шоғының x=FB ығысуын табу керек.

11.84. Кернеулілігі Н=8∙10 а/м магнит өрісімен кернеулілігі Е=10 в/см электір өрісі бір жаққа қарай бағытталған. Осындай электромагнит өрісіне электрон v=10 м/с жылдамдықпен ұшып кіреді. Электронның нормаль а тангенцияль а және толық а үдеулерін үдеулерін табу керек. Есепті мынадай шарттар үшін: 1) Электронның жылдамдығы күш сызықтарына параллель деп және 2) электронның жылдамдығы өрістің күш сызықтарына перпендикуляр деп шығару керек.

11.85. Индукциясы В=5 гс магнит өрісі, кернеулігі Е=10 в\см электір өрісіне перпендикуляр болып бағытталған. Кейбір жылдамдықпен ұшып келе жатқан электрондар шоғы өрісте орналасқан кеңістікке ұшып кіреді де, электрондардың жылдамдығы E және В векторлар жатқан жазықтыққа перпендикуляр болады. Мыналарды: 1) электорндар шоғында екі өрістің әсері бір уақытта тигенде олар ешқандай бұрылмайды деп, электрондардың жылдамдығын, 2) бір ғана магнит өрәсән қосқан уақыттағы электрондардың траекториясының қисықтық радиусын табу керек.

11.86. U= 6 кв патенцияль айырмасымен үдетілген электронбіртекті магнит өрісіне оның бағытына =30 бұрышпен ұшып кіреді де спирал бойымен қозғала бастайды. Магнит өрісінің индукциясы в=1,03∙10 вб/м . Мыналарды: 1) спираль орамының радиусын және 2) спирпальдің қадамын табу керек.

11.87. Пратон біртекті магнит өрісінің бағытына =30 бұрыш жасай ұшып кіреді де радиусы 1,5 см ге тең спиральдің бойымен қозғалады. Магнит өрісінің индукциясы 10 гс –қа тең. протонның кинетикалық энергиясын табу керек.

11.88. электрон жазық горизонталь конденцатордың пластиналарына паралель бағытта v = 10 м/с жылдамдықпен ұшып кіреді. Конденцатордың ұзындығы l=5 см; конденцатордың электр өрісінің кернеулігі Е=100 в/см; конденцатордан ұшып шыққанда күш сызықтары электр өрісінің күш сызықтарына перпендикуляр магнит өрісіне келіп түседі. Магнит өрісінің индукциясы В=10 mл. Мыналарды:1) Магнит өрісінднгі электронның винт тәрізді траекториясының радиусын, 2) электронның винт тәәрәздә қадамын табу.

11.89. U=3000 в потенциал айырмасымен үдетілген электрон соленоидтың магнит өрісіне оның осіне =30 бұрыш жасап ұшып кіреді. Соленоидтың ампер-орам саны 5000-ға тең. Соленоидтың ұзындығы 25 см. Соленоидтың магнит өрісіндегі электронның винт тәрізді траекториясының қадамын табу керек.

11.90. Қалындығы а=0.5 мм, ал биіктігі b=10 мм мыс пластинканың S=ab қимасы арқылы I=20 a ток өтеді. Пластинканың токтың бағытына және b қырына перпендикуляр болып келген магнит өрісіне орналастырғанда U=3.1∙10 в-ге тең көлденең потенциал айырымы пайда болады. Магнит өрісінің индукциясы В=1 mл. Мыналарды: 1) мыстағы өткізгіштік электрондардың концентрациясын және 2) осы жағдайдағы олардың орташа жылдамдығын анықтау керек.

11.91. Алюминий пластинканың S=ab қимасы арқылы (а-қалындығы, ал b-пластинканың биіктігі) І =5a ток жіберіледі. Пластинканы магнит өрісінде токтың бағыты мен b қырына перпендикуляр етіп орналастырған. Магнит өрісінің индукциясын В=5 mл және пластинканың қалындығын а=0.1 мм деп алып, осы уақыттағы пайда болатын көлденең потенциал айырмасын анықтау керек. Электрондардың өткізгіштік концентрациясын атомдардың концентрациясына тең деп аламыз.

11.92. Қалындығы а=0.2 м жартылай өткізгіш пластинкасын а-ның бойымен бағытталған магнит өрісіне орналастырады. Жартылай өткізгіштің меншікті кедергісі ом∙м, ал магнит өрісінің индукциясы В=1 mл. Пластинканың бойымен өріске перпендикуляр бағытта І=0.1а ток жіберіледі. Осы уақытта U=3.25∙10 в көлденең потенциал айырмасы пайда болады. Жартылай өткізгіштегі токты тасушылардың қозғалғыштығын анықтау керек.

11.93. Индукциясы 0.1 mл біртекті магнит өрісінде ұзындығы 10 см өткізгіш қозғалады. Өткізгіштің қозғалу жылдамдығы 15 м/с және ол магнит өрісіне перпендикулр болып бағытталған. Өткізгіштегі индукцияланған э.қ.к. неге тең?

11.94. Орамы 500, диаметрі 10 см катушка магнит өрісінде тұр. Егер магнит өрісінің индукциясы 0.1 сек ішінде 0-ден 2 вб/м -ге дейін өседі десек, осы катушкадағы индукцияның э.қ. күшінің мәні неге тең болады?

11.95. Реактивті двигателі бар самолеттің жылдамдығы 950 км/сағ – қа тең. Жердің магнит өрісінің кернеулігінің вертикаль құраушысы 0.5 э-ке тең, ал самолеттің қанаттарының құлашы 12.5 м деп алып осындай самолеттің қанаттарының ұштарында пайда болатын индукцияның э.қ.к табу керек.

11.96. Индукциясы 500 гс магнит өрісінде ұзындығы 1 м стержень 20 рад/с тұрақты бұрыштық жылдамдықпен айналады. Айналу осі стерженьнің ұштары арқылы өтеді де магнит өрісінің күш сызықтарына параллель болады. Стерженьнің ұштарында пайда болатын индукцияның э.қ.к. табу керек.

11.97. Сұйықтың шығынын анықтайтын электромагниттік өлшеуіштің жұмыс істеу принципін түсіндіретін схема 59- суретте көрсетілген. Тұрубопробот ондағы ағып өтетін сұйықпен бірге магнит өрісіне орналастырылған. А және В электроттарда индукцияның э.қ.к. пайда болады. Магнит өрісінің индукциясы 100 гц-қа тең деп, тұрубопробот арқылы ағып өтетін сұйықтың ағу жылдамдығын табу керек. Электроттардың арақашықтығы (тұрубопроботтың ішкі диаметрі 50 мм, ал осы уақытта пайда болатын э.қ.к. 0.25 мв)

11.98. Ауданы 100 см дөңгелек тәрізді сым орамы индукциясы 1 вб/ м біртекті магнит өрісінде тұр. Орамның жазықтығы магнит өрісінің бағытына перпендикуляр болып келген. Өрісті 0.01 сек уақыт қосып тұрғанда орамда пайда ьолатын индукцияның э.қ.к. орташа мәні неге тең болады?

11.99. Индукциясы 1000 гц-қа тең біртекті магнит өрісінде 100 орам сымнан тұратын катушка бір қалыпты айналады. Катушка 5 айн/сек жасайды. Катушканың көлденең қимасының ауданы 100 см . Айналу осі катушканың осімен магнит орісінің бағытына перпендикуляр болып келеді. Айналып тұрған катушкадағы индукцияның максималь э.қ.к. табу керек.

11.100. Индукциясы 0.8 тл біртекті магнит өрісінің рамка 15 рад/сек бұрыштық жылдамдықпен бірқалыпты айналады. Рамканың ауданы 150 см . Айналу осі рамканың жазықтығында жатады да магнит өрісінің күш сызықтарының бағытының 14 градус бұрыш жасайды. Айналып тұрған рамкадағы индукцияның максималь э.қ.к. табу керек.

11.101. 60-шы суреттегі А радиусы 5 см, жазықтығы магнит өрісінің бағытына перпендикуляр болып келген мыс дискісі, а және в – сырғымалы контактілер, ендеше abn тізбегі арқылы ток өте алады. Магнит өрісінің индукциясы диск 3 айн/сек жасап айналады. Осындай генератордың э.қ.к. табу керек. Магнит өрісі бізден чертежге қарай бағытталған, ал диск сағат тіліне қарсы қарай айналады деп алып, электр тогының бағытын көрсету керек.

11.102. Ұзындығы 1 м горизонталь стержень оның бір ұшы арқылы өтетін вертикаль остің төңірегінде айналады. Айналу осі индукциясы 5∙10 тлға тең магнит өрісінің күш сызықтарына параллель болып орналасқан. Стерженьнің 1 с жасайтын қандай айналымында оның ұштарындағы потенциал айырмасы 1 мв-ке тең болады?

11.103. Ұзындығы 20 см, ал көлденең қимасының ауданы 30 см -ге тең соленоидқа сым орамы кигізілген. Соленоидтың 320 орамынан 3 а ток өтеді. Соленоидтағы токты 0.001 сек бойы айырып тастағанда соленоидқа кигізілген орамда қандай орташа э.қ.к. индукцияланады? 11.104. Егер алдыңгы есепте қарастырылған соленоидтың ішінде темір өзек бар десек, онда орамда индукцияланған орташа э.қ. күші неге тең болады?

11.105. Ұзындығы 144 см, ал диаметрі 5 см соленоидқа сым орамы кигізілген. Соленоидтың обмоткасы 2000 орамнан тұрады және оның бойымен 2 а ток өтеді. Соленоидтың ішінде темір өзегі бар. Соленоидтты токтан 0,002 сек бойы алып тастағанда соленоидқа кигізілген орамда индукцияланатын орташа э.қ. күші қандай болады?

11.106. Индукциясы 0,1 mл- ға тең біртекті магнит өрісінде 200 орамнан тұратын катушка айналады. Катушканың айналу осі оның осіне және магнит өрісінің бағытына перпендикуляр болады. Катушканың айналу периоды 0,2 сек-қа тең, катушканың көлденең қимасының ауданы 4 см . Айналып тұрған катушкадағы индукцияның максималь э.қ. күшін табу керек.

11.107. 1) Орам саны 400 болатын катушканың 20 см ұзындығындағы индуктивті табу керек. Катушкаың көлденең қимасының ауданы 9 см . 2) Ішіне темір өзегі енгізілген жағайдағы осы катушканың индуктивтілігін табу керек. Темір өзек затының оың жұмыс істеген уақыттағы магниттік өтімділігі 400-ге тең.

11.108. Соленоидтың обмоткасы көлденең қимасы S=1мм мыс сымының N орамынан тұрады. Слоеноидтың ұзындығы l=25 см, ал оның кедергісі R=0,2 ом. Соленоидтың индуктивтілігін табу керек.

11.109. Ұзындығы 20 см, ал диаметрі 3 см катушканың 400 орамы бар. Катушка арқылы күші 2 а ток өтеді. Мыналарды: 1) катушканың индуктивтілігін, 2) оның көлденең қимасының ауданын тесіп өтітін магнит ағынын табу керек.

11.110. Индуктивтігі 0,0001 гн бір қабат обмоткалы катушка қанша орам санынан тұрады? Катушканың диаметрі 4 см, ал сымның диаметрі 0,6 мм. Орамдар бір-біріне тығыздалып оралған.

11.111. Темір өзегі бар катушканың көлденең қимасының ауданы 20 см , орам саны 500-ге тең. Өзегі бар катушканың орамынын өткен токтың күші 2 а болғанда индуктивтілігі 0,28 гн- ге тең болды. Осы жағдайдағы темір өзектің магниттік өтімділігін табу керек.

11.112. Ұзындығы 50 см, ал көлденең қимасының ауданы 2 см соленоидтың индуктивтігі 2∙10 гн. Соленоидтың ішінднгі магнит өрісі энергиясының көлемдік тығыздығы ток күшінің қандай мәнінде 10 дж/м -ге тең болады?

11.113. Егер ток күші I=1 а болғанда катушкадан өтіп шығатын магнит ағыны Ф=200 мкс болса, индуктивтігі L=0,001 гн катушканың орам саны қанша болады?

11.114. Темір өзегі бар соленоидтың көлденең қимасының ауданы 10 см -ге тең. 1) Соленоидтың көлденең қимасының ауданынан өтіп шығатын магнит ағыны 1,4 ∙10 вб-ге тең болатын жағдайда өзек материялының магниттік өтімділігін табу керек. 2) Осы магнит ағыны соленоидтан өтетін ток күшінің қандай мәніне сәйкес болатындығын табу керек, осы жағдайдағы соленоидтың индуктивтілігін 0,44 гн-ге тең деп аламыз. Соленоидтың ұзындығы 1 м-ге тең.

11.115. Ұзындығы 50 см соленоидтың ішінеөзек үшін В=f(Н) тәуелділігі белгісіз темір сорты енгізілген. Соленоидтың бірлік ұзындығына келетін орам саны 400-ге тең, соленоидтың көлденең қимасының ауданы 10 см .

1) Соленоидтың орамынан өтетін ток күші 5 а болған кездегі өзектің магниттік өтімділігін табу керек. Осы қарастырып отырған жағдайда, өзегі бар соленоидтың көлденең қимасының ауданынан өтетін магнит ағыны 1,6∙10 вб-ге тең кендігі белгілі. 2) Осы есептің шартындағы берілгендер арқылы соленоидтың индуктивтілігін табу керек.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: