Фарнæг æмæ Удхæссæджы фембæлд

Царциаты Фарнæг ахæм бонджын разындис æмæ йæ ис, йæ бонæн бакæнæн нал уыдис. Йæ ном арвы нæрдау ахъæр ис. Йæ кой хуры рухсау апырх ис. Чи у фосджын, уый у бонджын. Фарнæг дæр раст ахæм уыдис. Йæ фосрæгъæуттæ дардыл уыдысты. Рæстæгæй-рæстæгмæ сыл-иу азылди. Рæгъаугæстæ семæ Фарнæджы тыххæй кæфджынæг [1] бандон хастой. Фарнæг-иу куы фæзындаид, уæд æй ууыл бадын кодтой. Хæссынæн рæуæг уыдис, бадынæн — фæлмæн.

Иу бон Фарнæг йæ рæгъæуттæ уынæг зылдис æмæ уыны диссаг: быценаг [2] адæм мард рахæссынц æмæ сыл Фарнæг амбæлди. Æгъдау сын радта æмæ быцентæй иу лæджы фæрсы:

— Ацы мард цавæр у, сылгоймаг æви нæлгоймаг?

— Нæлгоймаг у, — зæгъы быценон лæг.

— Гæр, æмæ нæлгоймаг дæр мæлы?

— Мæлы, мæлы! Нæ уыныс, мæнæ нæлгоймаджы мард хæссæм, уый?

— Оххай, æмæ уæдæ мæлæтæн цæсгом нал ис?

— Кæм ма ис цæсгом? Мæлæт дурæй фидардæр у, хивæнд, æдзæсгом.

Фарнæг араст и дарддæр, йæ уæнгтæ ныууæззау сты марды тыххæй, хъуыдытæ кæны: уæдæ нæлгоймаг низæй куыд хъуамæ амæла; гæнæн ис исчи йæ амара, дон æй фæласа, фурды бахауа, фæлæ низæй та куыд? Уымæй цæй мæлæн ис?

Мæлæты бардуаг, удхæссæг æм касти æмæ Фарнæджы ’рдæм ракодта йæ фæндаг, кæрæдзийыл амбæлынц. Удхæссæг æм дзуры:

— Дæ фæндаг раст уа, Фарнæг!

— Дæ хъуыддаг раст уæд дæуæн дæр, — зæгъы йын Фарнæг.

— Цæуыл хъуыды кæныс афтæ тынг? — афарста йæ Удхæссæг.

— Куыннæ хъуыды кæнон, — зæгъы фарнæг, — абон быценон адæм мард рацæйхастой, йæ низæй, дам, амард. Дисы бацыдтæн: а, искæй къухæй мæлæн ис, мæлæн ис донластæй дæр, фурды бахауынæй дæр, айнæгæй рахаугæйæ дæр, фæлæ низæй нæлгоймаг куыд хъуамæ амæла?

— Кæй уд дын ахæссон, — фæрсы Удхæссæг, — цæмæй йæ фенай, кæцы рынчыны зоныс?

— Рынчынтæй фылдæр цы ис, фæлæ рынчын мæлæтмæ цы бар дары? Дæлæ уыцы хъæуы иу æрыгон чызг æмæ лæппу рынчынтæ сты. Кæрæдзи рагæй уарзтой æмæ ныр фæрынчын сты, уый тыххæй куыд хъуамæ амæлой. Æз искæй уды бархæссæг нæ дæн, абоны хъуыддаджы фæстæ бамбæрстон, мæхи уд дæр мæн кæй нæу. Кæй уд дæ фæнды, уый уд ахæсс.

— Уæдæ мын мæ бæхыл фæхæц, — зæгъы Удхæссæг, — ды цы чызг æмæ лæппуйы кой кæныс, æз уыдон удтæ рахæсдзынæн.

Фарнæг Удхæссæджы бæхыл хæцы, Удхæссæг та уыцы чызг æмæ лæппумæ фæцыди. Фарнæджы зæрдæмæ Удхæссæджы бæх фæцыди æмæ зæгъы:

— Удхæссæг уадз, удтæ хæсса, æз та йын йæ бæх фæкæнон мæхицæн.

Фарнæг йæхи бæхæй æрхызти, бæласы цонгыл æй абаста æмæ Удхæссæджы бæхыл сбадти. А ныр ацæуа, афтæ Удхæссæг фæзынди, уыцы æрыгон чызг æмæ лæппуйы мардæй æрхаста. Удхæссæг Фарнæгмæ дзуры:

— Мæ бæх давынмæ мын хъавыдтæ? Дæхи бæх бæтгæ куы бакодтай.

Фарнæг фефсæрмы ис, бакасти чызг æмæ лæппуйы мæрдтæм æмæ зæгъы:

— Хатырæй уæд, фæлæ бабæллыдтæн дæ бæхмæ, зæгъын ыл æз не сфидаудзынæн, уый тыххæй йыл абадтæн.

Удхæссæг ныххудти æмæ зæгъы:

— Мæ бæхыл никуы ацыдтæ, мæнæ дын ехс æмæ йыл ауай, цы фенай, уый мын зæгъдзынæ, куы ’рцæуай, уæд.

Фарнæг удхæссæгæй ехс райста, бæхмæ йæ февзыста. Удхæссæджы бæх дымгæйау атахти арвы кæрæтты. Фарнæг алцæмæ дæр цырд касти æмæ бынатмæ æрхæццæ, æрхызти бæхæй. Удхæссæг æй фæрсы:

— Зæгъ-ма, Фарнæг, цытæ федтай?

— О, ме скæнæг дуне, — зæгъы Фарнæг, — цы диссаг у дуне. Зæхх у карчы айкау тымбыл, йæ уæлæ цæрын, æмæ мæм афтæмæй та стыр касти, арвыл тæхгæйæ та — гыццыл. Цæмæн афтæ у? Æмбæхсæн дзы никуы ис.

— О, уæдæ куыд лидзынмæ хъавыдтæ мæнæй, мæ бæх мын куы аластаис, уæд? — фæрсы йæ Удхæссæг, — ныр цу дæ фæндагыл, мæлæты рады хыгъд арæзт у. Кæй рад æрцæуа, æз уый уды фæхæссын. Фæлæ мæлæт у алы хуызы, æмæ кæмæн куыд фыст у, уымæй йын фæхицæн нæй. Ацы чызг æмæ лæппу тухæн кодтой сæ низæй æмæ сын сæ удтæ дæр уымæн хæссын. Æвзæрæй никуы ницы сарæзтой, фæлæ сæ рады мæлæт æрцыдис æмæ сын мæнæ сæ удтæ хæссын. Зæхх тымбыл уымæн у, æмæ цасфæнды фæцæуай, уæддæр дæ фыццаг бынатмæ æрцæудзынæ æмæ ма уæд давын та цы у?

— Уæдæ мæ мæлæт та кæд уыдзæнис? — фæрсы Фарнæг.

— Уый сусæггад у. Уымæн зæгъæн нæй. Уæд мæсты кæмæ дæ, уыдоны раздæр фæцæгъддзынæ, дæ маст сæ райсдзынæ, стæй дæм дæ цард диссаг нал фæкæсдзæни. Лæг хъуамæ маст дæр æмбара æмæ цин дæр.

— Уæд та мын уый зæгъ: мæ усæй, мæнæй чи раздæр мæлдзæн?

— Уый та уæхиуыл баст у, — зæгъы Удхæссæг, — усæн маст куы кæнай, уæд ус раздæр амæлдзæни. Усæн кад кæныс, уæд та лæг раздæр мæлы. Афтæ у цард.

Удхæссæг ацыди, ахаста йемæ чызг æмæ лæппуйы мæрдтæ. Фарнæг дæр бабæрæг кодта йæ рæгъæуттæ æмæ рацæйцыд. Йæ иу рæгъаугæс хъæр кæны:

— Фæдис, мæ рæгъау мын дæлимон фæтæры!

Фарнæг фæлæууыди, акасти фæйнæрдæм. Дæлимон доны сæрты багæпп кодта, фæлæ йæ дзабыр цъымарайы аззади. Дзабыр ахæм уыдис æмæ дзы фондзыссæдз лæджы бацыдаиккой. Фарнæджы рæгъаугæстæ фæдисы рацыдысты, Фарнæг йæхæдæг дæр. Уæд сыл талдзы къæвда рацыди. Фарнæг æд фыййæуттæ, æд фос дæлимоны дзабыры бацыдысты. Дзабыр донæй дзаг кодта æмæ сæ дон йæ сæрмæ иста фосæй, адæмæй. Фарнæг зæгъы:

— О, ме сфæлдисæг, ай цы у, дзабыры хуылфы куы хуыдуг кæнæм?!

Уæд иу чызг разгъоры æмæ хъæр кæны:

— Баххуыс мын кæнут, дæлимон мæ ахсы!

Фарнæг чызджы дзабыры хуылфæй систа, чызг йæ сæрбæттæн райхæлдта, цыппарырдæм æй айтыгъта æмæ къæвда дзабырмæ нал цыди. Дæлимон иу къæдзæхы сæрæй касти. Фарнæг дзабыры фындз фæхуынкъ кодта æмæ къæвда дон ууылты акалди, дæлимоны раласта æмæ бабын ис. Фарнæг чызгмæ дзуры:

— Къæвдайы уардæй нæ фервæзын кодтай дæ сæрбæттæны фæрцы æмæ дын цы хорзы бацæуон?

— Сымах та мæн дæлимонæй аирвæзын кодтат, — зæгъы чызг, тыххæй мæ йæхицæн кодта, цы хорзы уын бацæуон?

— Уæдæ кæд афтæ у, — зæгъы Фарнæг, — уæд мæ хистæр рæгъаугæс æнæус у æмæ йæ бинойнаг бау.

Чызг дæр уæлдай ницыуал загъта. Фарнæг сын стыр чындзæхсæв скодта чызг æмæ рæгъаугæсæн иу абонæй иннæ абонмæ æмæ царды дзæбæхæй цæргæйæ баззадысты. Хорздзинад дыууæрдæм у: де ’нæ уарзæгыл фæхæцыд талæу [3], сæрбахъуыды боны — дæ хæрзгæнæгæн йæ фарсмæ балæуу.

Афтæ сæмбæлди Фарнæг Удхæссæгыл, фæлæ ма уæддæр хъуыды кодта: лæг амæлы, фæлæ йæ фарн баззайы.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: