Бронхты демікпе мен жүректік демікпені өзара ажыратудың диагностикалық белгілері

Тақырып: Пневмония, туберкулез, плевритте мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру.

Пневмония – өкпенің респирацялық бөлшектерінің басым зақымдануымен, альвеолалардың экссудациясымен сипатталатың, бірақ зақымдалаған анатомиялық құрылымдардың бұзылысына әкелмейтін өкпенің жедел инфекциялық қабыну процесі.

Этиологиясы:

• Бактериялар, микоплазма, хламидиялар, саңырауқұлақтар ж.т.б.

Қауіп-қатерлі факторлар:

ü темекі тарту

ü иммунитет бұзылыстары (мысалы, ГКС терапия)

ü анамнезде пневмония мен бірқатар кəсіби факторлар

ü наркомания,маскүнемдік,кедейшілік

ü 65 жасан жоғары

ü қосарланған аурулар (ӨСОА, жүрек-қантамыр аурулары, қант диабеті, созылмалы бүйрек

немесе бауыр жеткіліксіздігі)

Жіктемесі

1. Ауруханадан тыс (үй жағдайында дамыған,, амбулаторлық) – ең жиі кездесетін түрі
2. Ауруханалық (ауруханаішілік, нозокомиальдік) – пациент ауруханада 48 – 72 сағат болғаннан кейін дамыған пневмония – 10 – 15 % кездеседі
3. Атипті– жасушаішілік қоздырғыштардан дамиды (легионеллалар, микоплазмалар, хламидиялар ж.т.б.)
4. Иммундық жетіспеушіліктің үстінде дамыған пневмониялар

Клинико-морфологиялық:

- крупозды

- ошақты

Орналасуына байланысты:

- бір жақтық (тоталды, бөліктік, сегментарлы, бөлшектік, орталық (түбіріндегі)

- екі жақтық

Патогенез:

1. Тасу (гиперемия) – сатысы, 1- 3 тәулікке созылады. Құрамында пневмококктар мен фибрині өтіп көп экссудат альвеолаларды бірінен соң бірін, біртіңдеп толтырады. Бұл процесс бүкіл бөлікті қамтып, висцеральды плевраға жетіп тіреледі.

2. Бауырлану (гепатизация, тығыздалу) – екі фазадан тұрады:

Қызыл бауырлану (аурудың 4-5 тәуліктері) – альвеолалар ішіндегі экссудатқа эритроциттер, нейтрофильдер, фибрин көп мөлшерде өтеді.

Сұр бауырлану (аурудың 6 – 7 күндері) – тығыздалғанөкпеде лейкоцитердің саны басым болып, фагоцитоз процесі аяқталады, нейтрофилдерден бөлінген протеолиздік ферменттер ұйыған экссудатты сұйылта бастайды

3. Шешілу (сауығу) – альвеолаларға келген макрофагтар бактериялардың, фибриннің, өлген нейтрофильдердің қалдықтарын жойып тазартады.

Клиникасы:

Интоксикациялық синдром – әлсіздік, делсалдық, тәбеттің төмеңдеуі, бас ауруы, бұлшықеттердің ауырсынуы, жүрек соғу.

Өкпенің қабыну синдромы – қақырықты жөтел, кеуденің ауырсынуы, тыныс қимылында бір жағының қалынқы болуы, дауыс дірілі мен және бронхофонияның күшеюі, перкуссияда дыбыстың қысқаруы, ылғалды сырылдар, рентгенограммаларда қабынуға тән өзгерістер

Бейспецификалық қабыну згерістері– қалтырау,қызудың көтерілуі. ЖҚА: нейтрофильдік лейкоцитоз, лейкоформуланың солға ығысуы, ЭТЖ жоғарлауы, ҚБА: СРБ пайда болуы, фибриноген көбеюі.

Тыныс жетіспеушілік синдромы– ентігу,тахипноэ, беткей тыныс, гипоксемия.

Диагностикасы:

1. Қанның жалпы анализі

2. Қанның биохимиялық анализі – креатинин, электролиттер, бауырлық ферменттер

3. Қақырықтың анализдері

4. ЭКГ

5. Екі проекциядағы кеуде клеткасының рентгенографиясы.

Емдеу тактикасы:

Ем мақсаттары:

1. Қоздырғыштың эрадикациясы

2. Ауру симптомдарын басу

3.Зертханалық көрсеткіштер жəне функционалдық бұзылуларды қалыпқа келтіру

4 Өкпелік тіндегі инфильтративті өзгерістерді аяқтау

5 Асқынулардың профилактикасы

Туберкулез - туберкулез микобактериясы қоздыратын, жасушалық алергия, әр түрлі ағзалар мен тіндерде арнайы түйіршіктер пайда болуымен, полиморфты клиникалық көріністермен сипатталатын инфекциялық ауру.

Этиология және патогенез. Туберкулез қоздырғышы Кох таяқшасы (микобактерия).

Жұғу көзі: ауру адам.

Жұғу жолдары: ауа - тамшылар, контакты - тұрмыстық және ас қорыту жүйесі арқылы (сирек) және терідегі жаралар арқылы (сирек).

Туберкулездің ашық және жабық түрлері бар. Ашық түрінде қақырықта туберкулез микобактериясы анықталады, ал жабық түрінде анықталмайды.

Туберкулез иммунитет төмендеген, дұрыс тамақтанбаған жағдайда (ақуыздар, витаминдер жетіспеушілігінде),санитарлы гигиеналық жағдайлар қолайсыз болған жағдайда, микобактериялар бөлетін науқаспен тығыз контактта болған жағдайда дамиды.

Туберкулез микобактериясы көбінесе тыныс жолдары арқылы өкпеге еніп туберкулезді түйіндер па да болады. Егер иммунитет жақсы болса бұл ошақтар тығыздалады жойылады, айналасында капсулалар пайда болады. Ал иммунитет төмен жағдайда қуыстар (каверналар) пайда болады.Туберкулез микобактериялар қан және лимфа жолдары арқылы басқа мүшелерге тарауы мүмкін.

Қауіп қатер факторлары:

Ø Кедейлік

Ø Үйсіздік

Ø Түрмеде болу

Ø ВИЧ инфекциясы

Ø Қант диабеті

Ø Маскүнемдік, наркомания

Ø Химиотерапия

Жіктемесі:

І. Клиникалық түрлері:

• Балалар және жасөспірімдердің туберкулезді интоксикациясы
• Тыныс алу мүшелерінің туберкулезі

• Басқа жүйелермен мүшелердің туберкулезі

ІІ. Фазалары:

А) инфильтрация, ыдырау, тұқымдандыру

Б) қайту, тығыздалу, жазылу

ІІІ. Бактериялар бөлуіне байланысты:

А) туберкулез микобактерияларын бөлуімен (+)

Б) туберкулез микобактерияларын бөлмеуімен (-)

ІV. Асқынулары: қан қақыру, қан кету, пневмоторакс, жүрек өкпелік жетіспеушілік, ателектаз

Клиникалық белгілері: дене температурасының көтерілуі, жалпы әлсіздік, тершендік, кеуде қуысының ауырсынуы, ентігу, цианоз, қан қақыру.

Диагностикасы:

Флюорография

ЖҚА

ЖЗА

МБТ қақырықты тексеру (үш рет)

Кеуде қуысының рентгенографиясы

Кеуде қуысының мүшелерінің томографиясы

Емі: ДОТS бағдарламасы бойынша емдеу жүргізіледі: тікелей бақылаумен қысқа мерзімді емдеу.

І қатарлы: изониазид, рифампицин, этамбутол, стрептомицин, пиразинамид

ІІ қатарлы: канамицин, этионамид, амикацин ж.т.б.

Туберкулездің алдын алуы:

Спецификалық (арнайы) - БЦЖ вакцинациясы және ревакцинациясы.

13 жастан бастап – флюорографиялық тексеру.

Спецификалық емес(арнайы емес) – салауатты өмір салты, тиімді тамақтану, дене шынықтыру белсенділігі, зиянды әдетерден бас тарту.

Плеврит – плевраның қабынуы. Қалыпты жағдайда плевраның беттері париеталды плеврадан бөлінетін сұйықтықен ылғалданыдырылып висцералды бетімен сіңіріліп тұрады. Тәулігіне 5 - 10 литр сұйықтық бөлініп сіңіріледі.

Этиологиясы: Плевриттің екі түрі бар: инфекциялық, асептикалық

Инфекциялықплевриттің себептері:

• бактериялық, вирустық, санырауқұлақтық, микобактериялық ж.т.б.

Асептикалық плевриттің себептері:

• ісіктер (плевраның ісіктері, лимфогранулематоз, Мэйгс синдромы (аналық бездер ісігіндегі плеврит пен асцит)
• дәнекер тіңдердің жүйелі аурулары (жүйелі қызыл жегі, ревматоидтық артрит, дерматомиозит)
• жарақаттар және операциялар
• өкпе инфаркті

Патогенезі.

Инфекциялықплеврит инфекцияның тікелей енуінен дамиды.

Микроорганизімдердің плевраға түсу жолдары:

• тікелей жанасу арқылы (пневмония, абсцесс, бронхоэктаздар, туберкулез)
• лимфогенді жол
• гематогенді жол
• сыртқы ортадан тікелей енуі (жарақаттар, операциялар)

Экссудаттың мөлшеріне қарай плевриттің екі түрі бар: құрғақ және экссудатты.