ХVІІІ ҒАСЫРДАҒЫ МАТЕМАТИКАНЫҢ ДАМУЫ. ДАЛАМБЕР, БЕРНУЛЛИ, ЭЙЛЕР, ЛАГРАНЖ ЕНГІЗГЕН ЖАҢАЛЫҚТАРЫ

ХVІІІ ғ математиканың дамуына көп үлес қосқан математиктерге Даламбер, ағайынды Якоб пен Иоганн Бернуллилер, Эйлер және Лагранж жатады.

Енді осы ғалымдардың математика ғылымына енгізген жаңалықтары мен сіңірген еңбектері туралы тоқталып өтейік.

1. Жан ле Рон Даламбер (1717-1783) Даламбер – энциклопедистердің жүргізуші математигі еді. 1743 жылы қатты дененің динамикасынан, статикаға енгізген методы бар, “Даламбер принципі” деген атпен белгілі, “Динамика туралы трактат” деген еңбегі жазылды. Ол гидродинамика, аэродинамика және қатты дененің есебі туралы көп жазды. 1747 жылы ол Данил Бернуллимен жасаған, “шектердің тербеліс теориясын” жасады. Даламбер мен Эйлер

Z теңдеуінің шешімін z= түрінде тапқан кезде, Бернулли бұл теңдеудің негізін тригонометриялық қатарлардың көмегі арқылы тапты. Бұл шешім туралы бірақ, басқалардың күмандануы туа бастады.

Даламбер шектің бастапқы формасы тек қана бір аналитикалық шамамен берілуі мүмкін деп санады, ал Эйлер болса, кез-келген үзіліссіз қисық бола алады деді. Бернулли, Эйлердің қатар түрде тапқан шешімі, жалпыланған сипатта –деп тағайындады. Бұл сұрақтың толық түсіндірілуін 1824 жылға дейін, Фурье кез-келген функцияның, тригонометриялық қатар деп алуының заңдылығының күмәнін жойған соң ғана мүмкін болды.“Алгебраның негізгі теориясын”, Даламбер теориясы деп атайды, ал Даламбердің, ықтималдар теориясындағы парадоксы, оның осы теория негізі туралы ойларының оншалықты нәтижелі емес екендігін көрсетеді. “Желдің себептері” деген еңбегінде, Даламбер өзінің негізгі қорытындыларын, Эйлер формуласын қолдана отырып жасады. Бұл еңбегінде Даламбер, комплекс санның “модулі” мен “аргументі” деген түсінік енгізді. Сонымен қатар Даламбер, ең бірінші болып комплекс сандарды функцияның аргументі ретінде қарастырды.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: