Негізгі капитал. Негізгі қорлар. Өндірістік қорларды пайдалану.

•Капитал – өндіріс факторларының негізі болып саналады. Капитал – тауар өндіру мен қызмет көрсетуге пайдалану үшін жасалған ресурс. Кең мағынада капитал – табыс әкелетін нәрселердің бәрі. Негізінен алғанда капитал – табыстың жұмыс істеп тұрған қайнар көзі, ол іске өндіріс құрал-жабдығы, ақшалай қаражат, зияткерлік меншік түрінде жұмсалады.

Нарықтық экономикада капиталды – негізгі және айналмалы капиталдарға бөлу қажет. Негізгі капитал – кәсіпорынның мүлігі. Оларға үйлер, ғимараттар, жабдықтар, т.б. жатады. Негізгі капитал – өндірістік процесте бірнеше рет қатысады және өзінің құнын дайын өнімге біртіндеп бөліктер бойынша көшіреді. Есеп тәжірибесінде «негізгі қорлар» мен «негізгі құралдар» сияқты терминдер пайдаланылады.

•Өндіріс процесіне бірнеше рет қатысатын және өзінің заттық нысанын сақтайтын, өзінің құнын дайын өнімге бөліп көшіретін еңбек құралдарын – негізгі қорлар дейді.

​Сонымен негізгі қорлар – материалдық өндіріс саласында, өндіріс емес салада заттай нысанда ұзақ уақыт бойына жұмыс істейтін және өз құнының тозуына қарай, бөліктер бойынша жоғалтатын материалдық-заттай жиынтық. Бухгалтерлік есепте ақшалай түрде алынған негізгі қорларды – негізгі құралдар деп атайды. Кәсіпорында өнім өндіру процесі үш элементтің өзара іс-әрекетіне негізделген, олар: еңбек құралдары, еңбек заттары және еңбек ресурстары. Еңбек құралдары мен заттары, кәсіпорынның өндірістік қорларына жатады және оның материалдық-заттай негізін құрайды.

•

​ Өндірістің тиімділігін арттырудың ең маңызды шарттарының бірі – жұмыс істеп тұрған өндірістік қорларды жақсарту. Қор қайтарылымы – негізгі өндірістік қорларды пайдаланудың тиімділік көрсеткіштерінің бірі. Кәсіпорындардың қор мөлшерінің өсуімен қатар, олардың есесін қайтаруды арттырудың мәні де өседі. Қор қайтарылымы негізгі өндірістік қорлардың бір теңгесіне келетін өнім өндірумен белгіленгендіктен, көп көлемінде пайдалы қазбаларды ақшалай сату керек. Ал негізгі құралдар қысқа мерзім ішінде, еңбектің қормен жарақтануының өсуіне де, негізгі қорларды тиімді пайдалануға ықпал етеді. Негізгі қорларды тиімді пайдалану – өндіріс факторларын үнемдеуді қамтамасыз етуі және өнімнің өзіндік құнын азайтумен тығыз байланысты. Ол үшін еңбек ресурстарын, материал шығындарын өнімнің бір өлшеміне азайтып, материал мен еңбек сыйымдылығын төмендету керек.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: