Еңбек ресустары. Жұмыспен қамтылу. Жұмыссыздық. Жалақы төлеу.

•Нарықтық экономика жағдайында еңбек ресурстары рөлінің маңызы артты. Еңбек қатынастары – кәсіпорын жұмысының күрделі жағдайы болып саналады. Еңбек қатынастарын Қазақстан Республикасының Еңбек туралы Заңы реттеп отырады. Қызметкер – жұмыс берушімен еңбек қатынастарында тұратын және жеке еңбек шарты бойынша жұмысты тікелей орындайтын жеке тұлға. Жеке еңбек шарты – қызметкер мен жұмыс берушінің арасында жазбаша нысанда жасалатын екіжақты келісім.

•Нарықтық экономикада белсенді халықтың жұмыспен қамтылуы – өте маңызды мәселе. Халықты жұмыспен қамту саласындағы құқықтық, экономикалық және ұйымдық қатынастарды реттеу үшін, 2001 жылғы қаңтардың 23-інде «Халықты жұмыспен қамту туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданған. Жұмыспен қамтылу дегеніміз – азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясына, заңдары мен өзге де нормативтік-құқықтық актілеріне қайшы келмейтін жеке қажеттерін қанағаттандыруға байланысты, оларға табыс пен кіріс әкелетін қызмет.

•Жұмыссыздар – жұмысы, табысы жоқ, лайықты жұмыс іздеп жүрген және оған кірісіп кетуге әзір, еңбекке жарамды жастағы азаматтар. Жұмыссыздық деп – экономикалық тұрғыдан белсенді халықтың бір бөлігінің еңбек рыногында қажет болмай қалуына байланысты әлеуметтік-экономикалық құбылысты айтады. Жұмыссыздық – еңбекке ұсыныстың, еңбекке сұраныс шамасынан асып түсуі. Еңбек рыногында еңбекке сұраныс пен ұсыныс шамалары тең болғанда ғана, тепе-теңдікте болады. Егер жұмыссыздардың бір бөлігі жалақының белгілі деңгейінде жұмыс істегісі келмесе, ондай жұмыссыздықты – ерікті жұмыссыздық дейді.

•Қызметкерлерге жалақы төлеу – бұл өндірістік процесте жұмсалған еңбек ресурстарының бағасы. Жұмыс беруші жалданған қызметкерге есепті кезінде орындалған жұмысы үшін ақшалай сыйақы төлеуі керек. Көбінесе еңбекақы – жұмсалған еңбектің саны және сапасымен анықталады, бірақ оған мынадай нарықтық факторлар – еңбекке сұраныс пен ұсыныс, рынок жағдаяты, заң нормалары әсер етеді.

«ҚР-дағы Еңбек туралы» Заңда былай жазылған: «Жалақының мөлшерін жұмыс беруші дербес белгілейді және ол Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ең төменгі жалақы мөлшерінен кем болмауы керек».

Жұмыс беруші «Еңбек туралы Заңға», жеке еңбек, ұжымдық шарттарға сәйкес қызметтерге еңбегіне ақы төлеуге міндетті. Ал жұмыскерлердің жалақысы орындалатын жұмыстың саны мен сапасына, күрделілігіне қарай белгіленеді.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: