З баявой характарыстыкі Надзеі Міхайлаўны Лабенскай, медыцынскай сястры атрада імя В. I. Чапаева злучэння двойчы Героя Савецкага Саюза А. Ф. Фёдарава

«...У партызанскім атрадзе з ліпеня 1942 года. За час знаходжання ў партызанскім атрадзе тав. Лабенская Н. М. праявіла сябе смелай і дысцыплінаванай, вынослівай партызанкай. Удзельнічала ў баявых паходах атрада супраць нямецкіх акупантаў. Тав. Лабенская Н. М. праяўляла выключныя клопаты па аказанню медыцынскай дапамогі параненым і хворым партызанам. За адвагу і мужнасць у барацьбе з ворагамі Савецкага Саюза тав. Лабенская Н. М. прадстаўлена да ўрадавай узнагароды...

Камандзір атрада Кудзінаў

22.04.44 г.»

Усё, аб чым сказана ў скупых словах характарыстыкі, было пазней. А тады, пахмурным вераснёўскім днём 1941 г. Надзя Лабенская і Люда Біткоўская былі сведкамі, як па вуліцы роднай Ветранкі паліцаі вялі затрыманага акружэнца. Сяброўкі пераглянуліся: «Пагубяць хлопца. Трэба ратаваць».

...Задума ўдалася, і Надзя прывяла ў хату да свякрухі Эміліі Адамаўны пастаяльца. «Прабач мама,але інакш я паступіць не магла, - глядзела ў вочы жанчыне Надзя. I тая згадзілася, мо таксама ўявіла, што і яе сын, баец Чырвонай Арміі, мог трапіць у такое ж становішча.

Хутка іх пастаялец, палітрук Я. С. Арцёменка былы партыйны работнік, праз Надзю і Люду пазнаёміўся з мясцовымі патрыётамі Юрыем Мурашовым, Фёдарам Парыцкім, Сяргеем Горбачам, а праз іх звязаўся з Якавам Курпачэнкам.

У пачатку вясны 1942 г. пайшлі чуткі, што ў лясах з'явіліся партызаны. Гэта пачаў дзейнічаць атрад Якава Аксёнавіча Курпачэнкі, касцяк якога склалі акружэнцы і ваеннапалонныя, якія зімой 1941 г. знаходзіліся ў Ветранцы і навакольных вёсках. Акупантам кінулася ў вочы і знікненне пастаяльца Лабенскіх. Надзю схапілі і некалькі дзён трымалі пад арыштам. Але прамых доказаў аб сувязі яе з партызанамі ў ворага не было. Надзея вярнулася дамоў. Аднак на волі прабыла нядоўга. Неяк з партызанскага атрада Курпачэнкі прыйшоў сувязны з просьбай ад камандавання даставіць медыкаменты. Раздабыўшы іх, Надзя на світанні выбралася з Ветранкі і накіравалася ў лес. За паваротам стаяла разбітая машына. «Напэўна хлопцы папрацавалі»,— толькі паспела падумаць жанчына, як з засады выскачылі фашысты і паліцаі.

— Рукі ўгару!

Упаўшы нібы з перапуду, Надзя паспела сунуць у снег вузельчык з медыкаментамі. У руцэ застаўся толькі клуначак з бялізнай.

— Партызанская сволач! — пачалі тузаць за каўнер Лабенскую.

Надзя паказала пропуск, але гэта не дапамагло. Яе арыштавалі і адправілі ў быхаўскую турму. Пачаліся допыты. Фашысты падсадзілі ў камеру правакатара, які выдаваў сябе за камандзіра Чырвонай Арміі. Ён упэўніваў, што ёсць магчымасць уцячы, але не ведае, як знайсці дарогі да партызан. Надзя маўчала. Неўзабаве патрыётку перавялі ў магілёўскую турму. Не знайшоўшы ніякіх доказаў, фашысты выпусцілі яе.

Ветранка сустрзла яе нязвыклай цішынёй — усё дарослае насельніцтва пайшло ў партызаны. Трэцяга ліпеня 1942 г. прыйшла ў партызанскі лагер і Надзя. Партызанскі доктар Юрый Мурашоў залячыў ёй раны, якія засталіся пасля жорсткіх катаванняў. Потым Надзя сама лячыла хворых і параненых партызан.

Пасля прарыву блакады восенню 1942 г. партызаны адышлі на Браншчыну. Там Надзея Лабенская ваявала ў атрадзе імя Чапаева да злучэння з часцямі Чырвонай Арміі.

А. Гарошка.

Гэтага — не забыць

Настассі Мікітаўне Дзегцяровай выпаў суровы, незвычайны лёс. У гады ваеннай навалы вынослівасці 19-гадовай медыцынскай сястры (і адначасова ўрача, санітаркі) мог пазайздросціць любы партызан у атрадзе. А натхнёны паэт пакланіўся б міласэрнасці і душэўнай прыгажосці жанчыны-партызанкі (у канцы вайны ёй давялося стаць яшчэ і разведчыцай).

Не абыходзілі яе цяжкасці і пасля вайны — у напружаныя гады аднаўлення была старшынёй калгаса, узначальвала сельскі Савет. Палепшала жыццё, сталі загойвацца ваенныя раны, зноў вярнулася да адвечна жаночага абавязку — лячыць людзей. I перш-наперш міласэрнасцю, чуйнасцю, добрым словам...

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: