Бесінші бөлім 2 страница

"Сол жаңгүдейлердің" "бірінің тәйтәйі ме екен" деп оларға да түйіле қараймын.

Былтырғы дүнген соғысының соңында "Сандуа" деп аты шыққан "жаңгүдей", жоғарғы шаңқу қоржасындағы қазақ жалшыларының жиырма шақтысын бір жер үйге қамапты да, өртеп жіберіпті, оның да негізгі үйі осы "Қытай көшесінде" деп еститінмін. Сол қанішерді де көргім келіп, Биғазыдан сұрай отырамын. Ол ешқайсысын танымайды екен. Бір күні менің дорбама Биғазының "жалақысы" түсіп, енді қайтайын деп отырғанымда, бетін түбіт салымен тұмшалап алған, қоңыр пальтолы, құрым етікті бір әйел сол көшеден шықты. Біздің алдымыздан өтіп барып тұра қалды да, бізге қарай бұрылды. Биғазы мен маған қарай берді. Салысын саңылаулап қараған қап-қара сыңар көзінен басқа жүзін көре алмадық та, тани алмадық. Бетін перделеп иә, осылай тұмшалап жүретін ұйғыр әйелдерінің салтына қанған біз бұл әйелдің мұншалық тұмшалануына таңданбасақ та, қалың адамның ішінен бізді танығандай болуына таңдандық. Биғазыға жақын келді.

– Кімнің баласысыңдар?! – деп сұрады ақырын ғана. Биғазы да жауабын күбірлей қайтарды:

– Жаппардың баласымыз.

Биғазыға сыбырлай сөйлеп, әйел бір жайды түсіндіргендей болып еді, Биғазы мені көрсетіп бірдеме айтты. Әйел жебей басып, төрт көшенің батыс көшесіне шыға жөнелді.

– Анау біздің әпкеміз екен, – деді Биғазы маған, – біздің үйді іздеп шығыпты. Сені үлкен мешіттің алдынан тосады, сен оның алдынан өт те қарамай жүре бер, қатты жүріп адастырып кетпе, артыңнан еріп отырады. Қаладан шыққан соң тосып бірге кетіңдер!

Мен дорбамды қолтықтап артынан қуа жөнелдім. Мешіттің алдына әйел тұрмайтын болған соң өтіп барып тоқтаған екен, аязға шыдамағаны ма, әлде асыққаны ма, тықыршып тұрғаны байқалды. Мен бір қарап қойып алдынан өттім де, жеделдете жөнелдім. Анда-санда ойын қысып бара жатқандай мұзды жерге тұра қаламын да шыр көбелек айналамын. Бейтаныс әпкемнің көз жазып қалмағанын байқап жүріп қаладан ұзаңқырап шыққан соң тосып алдым. Адамсыз жолға шыққан соң ол да тұмшалануын қойып, салысын желкесіне түсіріп алыпты. Мөп-мөлдір қара көзді, аққұба жүзді, жап-жас сұлу келіншек екен. Бірақ, жып-жылтыр қара шашы желкесінен қытайша шорт қиылыпты. Таңданып, көзімнің астымен қарай бердім. Көзі жасаурап ол да менен көз алмай келеді.

– Сен Биғабілмісің? – деп күлімсірей келіп, малақайымды алды да, бағдарлай қарап маңдайымнан сипады. Мен тұқыра түстім. Малақайымды қайта кигізе жалғады сөзін, – мені танымайсың ғой, сені апыл-тапыл басып жүргеніңде көргенмін. Жүр, тезірек жүріп кетейік! Ол кезде мен он бір жаста болатынмын. Дүйсенбай аға кездесіп айтпаған болса мен де танымаған болар едім!..

Шаралы көзіне іркілген тұп-тұнық жасын қос-қостан ыршытып жіберіп, алдыма түсе жөнелді ол. Өзінің көп заманнан бері үй ішіне қарағандай, аспан астында қар жамылған кең даланы түгел шолып, "дөдегесіне де", "шаңырағына да" қарап келеді. Кеудесін керіп, тынысын кең-кең алғаны байқалады. Түстен ауып кеткен ашық күн шыңылтыр аяз еді. Пальтосының түймесін ағытып, алқымын да ашып тастады. Сағынышты кең даланы құшағына сыйғыза алмағандай құмарта қарайды жан-жағына. Қыс күндері аяқ киімінің жоқтығынан үйден көп шыға алмай, ілуде бір шыға келгенімде мен де маңайыма осылай қараушы едім ғой. Бұл да үйде көп қамалған сияқты деп ойладым!.. "Шашын неге қиды екен?"

– Үйлеріңе енді қанша жер қалды? – деп ол маған жалт бұрылды.

Ішінен кигені иығы мен қабырғасынан түймеленетін қытайша мақталы шапан екенін көрдім.

– Әне, алдымыздағы қос теректі қоржа.

– Жақын екен ғой!.. Анау, арғы жоғарғы жақтағы қалың терек кімнің қоржасы?

– Шордың Исасыныкі дейді, ол да дүнген.

– Сендер тұрған қоржада қытай бар ма?– деп дауысын бәсеңдете сұрады. Мен Жұмақұн деген дүнген мен оның шешесінен басқасы ыңғай қазақ екенін айттым. «Бір жаңгүдейдің қамауынан қашып шықтың ба, тәте?» деп сұрай жаздап тоқтап қалып едім, тұспалымның дұрыс екені көп өтпей анықталды.

Әпекемнің кеңесі бойынша, жалғызаяқ жолмен бұрыла жүріп үйге сырт жағынан айналып барып кірдік. Орнынан аңыра қарап тұрды шешем.

– Жарығым-ау, Дәмешпісің?!

Үйге кіре солқылдаған әпкем үн сала жылап жіберді де, шешемді бас салды.

– Мен, апа... Мен... Дәмешіңмін!..

Оның шорт қиылған шашын сылап, бауырына баса жылады шешем. Сәл сұңғақтау келіншек құшақққа кішкене балаша кірді де, шешемнің омырауын иіскей еңіреді.

– Жарығым-ау, қайдан шыға келдің?"

Әкемнің бөлесі Әбдірахман дегеннің қызы екен. Әбдірахман бізден бұрын 1931 жылы Шәуешекке келе салып қайтыс болыпты да, әйелі екі кішкене ұлын асырай алмаған соң, естияр қызын үш ағаш бидай мен біраз ақшаға сатыпты. Алғашқы сатып алған кісі Шәуешектегі бір кәрі қытай екен. Дөрбілжінге жаңа келген тияңжыңдық жас саудагерге іле-шала ұзатып беріп жіберіпті. Содан бері Дөрбілжіннің бір тұйық көшесіндегі кішкене қорада қамаулы екен. Бір күні сол қорадан бөрене алуға кірген туысымыз – Дүйсенбайдан әркімді сұрастырып "Жаппардың Дөрбілжінге көшіп келгенін, қазір бір баласының төр көшедегі қасапшыға көмектесіп тұратынын" естіпті. Екі-үш күн өткен соң еріне көрсетпей бір ұйғыр кемпірге етік пен пальто саттырып алыпты. Жырық шапаны мен шүберек кебісін соның үйіне тастап, ұйғыр әйелше тұмшаланып алыпты да жүре беріпті.

Кішкене кезінде ерекше сұлу бейнесі есте қалған екен, жұмыс таба алмай кеш қайтқан әкем де тани кетті.

– Япырмау, мынау Дәметкен бе?! Балам-ау, осында ма едің?! – деп келіп маңдайынан иіскеді. Әкемнің тізесіне басын қойып алып ұзақ жылады Дәмеш. Оның жай-күйін ұққаны бойынша шешем айтып берді.

– Апаң алдыңғы жылы Шәуешекте болатын, – деп күрсінді әкем. – Сені жоқтап, ол екеуміз бір жыласып алғанбыз. Сатқан "жаңгүдейіне" артыңнан бір іздеп барса, "қызыңды өзің ұрлап әкеттің, тауып бер!" деп өзінен даулапты. Залымдығын қарашы! Өзін әрең-әрең қоя беріпті сөйтіп. Әйтеуір аман, денсаулығы тәуір болатын. Сенің із-түзсіз жоғалып кеткеніңе ғана қайғырып жүр еді, аман екенсің. Қалай қуанар екен, шіркін, жылама, қарашығым, адамның басынан әрқандай іс өтеді. Мына күйеуіңе енді қайтып барғың келмесе, енді ешкімге көрінбей тұра тұр, апаңды мен іздестірейін.

– Қамаудан әрең қашып шығып отырса, енді қалай бара қойсын! Бірақ мына күйеуі жер көкті шарлайды ғой әлі! – деп өз қаупін қосты шешем, – қолдары ұзын ғой бұлардың, Шәуешекті де талай тінтер! Енді тапса, пәле сонда болады. Шашыңды мына көршілер де көрмесін, бет-шырайыңды өзгерте тұратын амал ізде.

Дәмеш әркімнен құрастырап қазақы киім алды да, ауру әйел кейпіне түсті. Оның қылмысы, әрине, оның бетінде ғой, Ілуішінде Жәмішке үйреткенім сияқты, қайдағы бір сүреңсіз сұр топырақты мен де тауып әкеліп, әпекемнің бас жағына үйіп қойып жүрдім.

– Осы үйге біреудің келе жатқаны білінсе бетіңе жағып ал, тәте! – деп әр күні базарға кетерде жалына аттанамын. Оныма Дәмеш те күледі, – аузыңды қисайтып алып, тыржия қой! – деймін тағы да.

Дәмештің айтуы бойынша, әкем Дөрбілжіннің шығыс жағындағы Маралсу деген жерге барып "Шашты" деп аталған "Жаңгүдейдің" шаупаңынан жұмыс тауып қайтты. Еркін жазылмаған аяғын сілтей басып, Бигелді жөнелді оған.

– Сасық арақ шығаратын жерде әкем істей алмайды ғой! – деп біраз демалуға көнбей кетті.

Жұмыс іздеуден қолы босаған әкем енді Дәмештің шешесін іздеуге қамданды. Шәуешек жақтан келген таныс біреу кездессе, сәлем айтып жібермекші еді, әуелі мені төрт көшеге апарып салып, көше аралап, екі-үш күн жүрді. Бір күні төрт көшеге енді кіре бергенімізде, бет-аузын әжім басқан бір ақ кемпірді көріп әкем айқай салды. Кемпір қиғаштап, Тарбағатайға қарай өрлейтін "Шәуешек көшесіне" өтіп бара жатыр еді.

– Қанипа, Қанипа! Қанипа, сенбісің? Тоқта!.. Аманбысың? – деп әкем ұмтылып барып қолынан ұстай алды.

– Жәкетай-ау, қайдан келдің?! Балаларың аман ба?

– Бәрі аман, – деп алқына күбірледі әкем, – ал өзің қайда жүрсің? Үйің қайда?

– Дөрбілжінге келгеніме екі жыл болды. Осы көшенің

басында бір сарттың үй жұмысына жалданғанмын. Соның бір ауыз үйінде отырмыз. Ұлымның үлкені де соның жұмысында. Дәмешімнен хабар-ошар болмай кеткен соң, Шәуешекте тұра алмадым! – деп жыламсырады Қанипа шеше. – Оны берген жеріме іздеп барған сайын қарсы дау күшейе берген соң кеттім..

– Жә, енді жылама, қайырмен болар!..

Ересектеу бір ханзу бала біздің қасымыздан кетпей теріс қараған бойы тұрып алып еді, әкем оған жалтақ-жалтақ қарап, Қанипаға ым қақты да, Биғазы тұрған пұшпаққа қарай беттеді. Ол балаға Қанипа да аң-таң болып қарап алды да, әкеммен қатарласып аяңдай сөйледі:

– Осы бір бала біраздан бері біз тұрған қораның алдынан кетпей қойып еді, енді қидиып артымда тұр ғой.

– Қашаннан бері? – деді әкем ақырын ғана.

– Жеті-сегіз күн болды.

– Олай болса, бұл аңдушы, сездіре көрме, апа, Дәмеш аман, табылды!

– А, не дейсің, Жәкетайым-ау!

– Даусыңды шығарма, жылама! Балаң аман! Біздің үйде.

Дір қақты ана, иегі тоқтамай селкілдеп бара жатқандықтан тісін тісіне басып алды, мен қайырылып байқасам, әлгі бала біздің артымыздан қарап тұр екен.

– Шын ба?! – деді Қанипа, қатты ашуланғандай әкеме тістене қарады, – өңім бе, түсім бе?!

– Анық өңің, сабыр сақта! Қазір үйіңе келмесең, аңдушы бар екен. Сен де бармай шыдап тұр!.. Анау қой үрлеп жатқан менің балам, танып ал, сол арқылы хабарласып тұрасың!.. Ал, өзің маған осы ашуланған қалпыңмен төмен жөнел де, із тастап үйіңе қайт, қамсыз бол!.. Қасап сыпысының алдында әкем қалды да, төмен қарай қалшылдап Қанипа жөнелді. Артынан баспалап бақылаушы да жөнелді. Оны көрсетіп қояйын деп едім, Биғазы үлпершектей талаурап қой үрлеп отыр. Әкем еңкейіп маған сыбырлады:

– Анау қытай бала үйге сенің артыңнан еріп бармасын, барар жеріңді көрмесін, сақ бол! Ол ілессе, сен адастырып басқа жақпен кет!

Мен басымды изедім де, сыпыға шықтым. Әкем көше айналып кете берді. Сұрғылт аспаннан аяз қылауы ұйытқып түсіп тұр еді. Ызғары желемік, лапас астын тінткендей суық қолын сумаң-сумаң жүгіртеді. Қанипа шеше бізге жылы жүзбен қарап қайта өтті. Сөйтсе де, тістеулі, қатпарлы ұрты бүлкілдеп, өте ширақ басып барады. Оның Дәмешті көрмей, тынши алмайтыны да, тамақ іше алмайтыны да, ұйықтай алмайтыны да белгілі сияқты. Сақтық үшін бізге қайырылып қарамай кетті. Соңында қырсық жүргенін біледі.

Міне, сол қырсық та өтті алдымыздан. Маған ызғармен анықтап қарап қойды. Маңайыма тімтініп, алақ-жұлақ етеді. Сұм көзіне әкем түспеді білем, біраз кідіріп, көшені түгел ақтарды да, жүгіре жөнелді. Қанипа шешенің артынан кетті. Япырмай Дәмештің шешесі екенін қайдан білген бұл сұмдар!.. Біле тұрып-ақ әудем жердегі анасын баласына, баласын анасына көрсетпей, мәңгіге айырып, мәңгіге зарлатпақ қой, неткен арам еді! Япырмай, бір шақырымнан аспайтын жерде тұрып-ақ, бір көруге зар болған ана мен бала бірінің-бірі тірі екенін де білмей зарыққан екен ғой!.. Ит саудагер Дәмешті тойған жерінде енесін ұмытып кететін күшікке санап, біраз жыл қамаса, мүлде ұмытып, көрсе де танымайды деп есептеген ғой!.. Енді айрылып қалысымен шешесінің есігін дәл тауып, баса қоюын қарашы. Дәмеш енді қолға түссе, апасын өмір бойына көре алмай кетеді ғой!.. Мен әлгі қырсықтың қараған қарасынан қауіптеніп, дорбама без түскенше тықыршыдым. Қанипа шеше мен соңындағы сол қырсықтың түр-сипатын Биғазыға айтып бердім де, дорбама бірдеме түсісімен жөнелдім.

Дәмеш бүгін өте көңілді екен, әкемнен естіпті, көзі де жалт-жұлт етеді. Шешесінің соңында жүрген аңдушының түрін толық айтып беріп едім, біле қойды: қамап иеленушінің осы жерде өскен ағасының ұлы екен!

– Қазақша тілді толық біледі, асқан қу, сені алдап сыр тартып жүрмесін! – деп қатты тапсырды Дәмеш. – Сенің осы қоржаның жолына түскеніңді көрсе қайда баратыныңды біле қояды.

Мен әр күні таңертең кетерімде бақылаушыдан сақтанатындығым жөнінде ант беріп жүрдім. Бақылаушы да баспалап мені маңайлап өтіп жүрді. Бір рет алыстан қарауылдап маған еріп те көрді. Мен "Жер Дөрбілжін" деп аталатын тозған дуал орнында сырғанақ теуіп жүрген балалардың қасына тұрып алдым да, ол өтіп кеткен соң Дүйсенбайдың үйіне барып біраз отырып шығып, төменгі жолмен кеттім.

Ертеңіне күндізгі мекеніме келгенде қасапшы столының астында жаңа ақ дорбалы буыншақтың тұрғанын көрдім. Биғазы оны Дәмешке кіші бауыры әкелгенін айтты:

– Әне, қарсы бұрышта тұрған сары бала сол, – деді, – сен қасына барып, тәтесінің жайын айтып берші, қатты сағынған екен, көзі боталап тұр.

Бойы дәл мендей, толық бетті, ақ сары бала қасына барғанымда маған ұмтыла түсіп, жымиып тұрып қалды. Мен не деп сөз бастарымды білмей кідірдім де, жеңінен ұстадым. Ол қолымның сыртынан ұстап мені аялағандай болды. Бар жүрегімен үзіле сағынған әпкесін аялағаны да, маған деген ең жақыншылығын бейнелегені де бұл.

– Дәмеш тәтең біздің үйде, аман!.. Мен соның қасында ұйықтаймын, сенің атын Бәйкен ғой, сол айтты маған, – дедім. Оның көзі жыпылық қақты, – жүр анау есіктің далдасына барып тұрайық!

Бір-біріміздің қолымыздан айрылмай барып, төменгі жағымыздағы үлкен сауда дүкеннің қайырылған есігін далдаладық.

– Қандай, денсаулығы жақсы ма екен! – деп тақылдап сұрады менен.

– Өте әдемі, киімі де жақсы, бірақ біз ескі киім кигізіп қойдық. Біреу танып қойса қытай алып кетеді ғой, іздеп жүргендер бар екен. Сендерге бармады ма?

– Біз тұрған қораның алдында бір қытайлар жүретін болды. Біздің қожайын оларды ұрысып қуалады. Сонда да алыстан байқап жүр. Мен артқы есіктен алып шығып бір дорба әкеліп қойдым. Ішінде хат та бар, сен тәтеме апарып берші!..

– Мақұл, мен ешкімге білдірмей әкете аламын. Менің артымнан да бір баласы еріп жүр, мен адастырып басқа жаққа кетемін! Сен барып тәтеңді көргің келе ме?

Бәйкеннің көзінен жас бұршақтап ала жөнелді. Менің ернім дірілдеп еріксіз қисайып кетті де, теріс қарап алып солқылдап едім, ол қалшылдап кетті. Тұншығып, қыстығып өксіді.

– Сенімен бірге барып көрейін десем, апам жібермейді, – дегенде үні қаттырақ шығып қалды. Біздің мұнымызды көріп, қарсы бұрыштағы Биғазы да көзін сүртті. "Қайт" дегендей ишарамен маған қолын бұлғады.

– Кейінірек ертіп апарамын, – деп мен жөнелдім де, көзін сүрткіштеп Бәйкен қайтты.

Біз тұрған қалтарыстың қарсы жағында бір қазақ жігіті тұр екен.

– Үй, мына балалар не ғып жылап жүр?!

– Ей, бала, біреу тиісті ме? – деп маған үңіле қарады.

– Жоқ... Әншейін!..

– Әншейін жылай ма екен?!

Мен жауапсыз ширап, күлімсірегендей өттім де, сыпыға шығып алдым.

"Тергеушім", екі қасқыр кездессе, ыржаңдаспай қоймайды. Олар иенде ыржаңдасады ғой, біз қайнаған қан базарда, қалың адам арасында ыржаңдасып алдық. Сөйтіп, қасқырдан да өнерлірек қылмысты екенімізді көрсеттік білем, расында да солай емеспіз бе? Қасқыр ілуде бірі болмаса, адам ұрлай ала ма? Біз жай адамды емес, тіпті бар көзге түсетін айдай сұлу қылмыскерді ұрлаған қылмысты болдық қой. Біз ыржаңдаспай, кім ыржаңдассын. Соңымызда қуғыншы жүрсе де ыржаңдастық. Қылмысы асқан сайын ыржаңдап, аузы ашыла түспеген қылмысты алдағы уақытта зор қылмыстың үлкен шебері бола алар ма? Бұл – менің қылмысқа сол кезде-ақ барынша дәніккендігімді көрсетеді.

ІІ

Бұл қысты мен базарға ашық келіп, жасырын қайтып жүріп өткіздім. Соңымнан сол барлаушы ғана емес, қара көрінсе қашып, басқа жолмен айналып қайтып жүрдім. Қашқын Дәмештің ізі суый келе оған шешесін де, Бәйкенді де ерте келіп көрістірдім. Оларды жыластырдым да, күлістірдім де. Жазғытұрым қар кетіп, жер қарая келе Дәмеш менің тапқан төте жолыммен кештетіп үйіне де барып жүрді. Дәмештің өз үйі тұрақ болмайтын нысай байқалды.

Панасыз гүлге пәле көп, ол үйдің қожаларынан да Дәмештің бетіне үңілуші-қызығушы шықты. Шешесі оны "жамағайын туыстың қызы, күйеуі бар" деп жариялап қойыпты. Сөйтсе де, соқтықпалы рай байқалған соң Дәмеш үйіне тым сирек барып қайтатын болды. Саудагер "жаңгүдейдің" торушыларының да толастамауы анық еді. Қызығушысы көп мұндай қылмыстыға түрмеден басқа орын қайдан табылады? Сондықтан әкем, өзіміз сияқты шеткірек қонған қалтқысыз туыстардан қауіпсіз қуыстар тауып, орын ауыстыра қамады.

Екі үйлі жанға бір ауыз үй тарлық етіп, сұлу қылмыстымызды қыспай қамау қолымыздан келмей жүр еді. "Ағылық" көшесінде екі қора жайы бар Шерік дейтін момын ұйғырдың ескілікті аурулы кемпірі әкеме тамырын ұстатып, дәріленбекші болыпты да, Еміл жағасындағы ескі қорасынан екі ауыз үй беріпті. Пәтерге ыңғай өзіміз сияқты қазақтар орналасқан кедей қолды кең қораға біз дереу көшіп орналаса қойдық.

Бұл бізге өте қызығарлық тұрақ болды, қызығарлығы – қызу жұмыс басталған жер екен. Тасжол құрылысы мен Емілге салынатын көпір жұмысы басталыпты да, маңайының бәрі жұмысшылар тұрағына айналыпты. Байлар мен "жаңгүдейлерден" аулағырақ, еңбекшілер еңсе көтеріп жүре алатын өз әлінше думанды көше болып шықты.

Бұл көшеде қырсық борату қолынан келерлік үлкен қожа – жол құрылысының бастығы, салбыраған ұзын бурыл мұртты, қара шұбар Құсайын атты егде адам екен. Әйелі мен жалғыз қызы – нағыз қазақ. Атымен кейбір сөз алысы – татар. Бет әлпеті – өзбек. Артық ауыз, ұсақ-түйек ғайбатпен жұмысы жоқ, айтарын шорт айта салатын мінезіне, жүріс-тұрыс әрекетіне, байсалдылығына, үн-әуеніне қарағанда орыс дәстүрлі, жұмысшыларға бір қалыпты, тең қарайтын қарапайым бастықтың қырсық-қырыстық атаулымен сыбайластығы жоқ екені белгілі бола қалды. Үйі біз түскен ауланың дәл алдындағы жол құрылысы кеңсесінде екен. Әкеме әйелінің науқасын қаратып, бізбен байланыса кетті ол.

Сөйтіп, бақылаушылар мен шолғыншылар еркін тіміскілей алмайтын жерге келгенімізді білдік те, Дәмешті оншалық тұмшаламай "ауру көрсете келген жиеніміз" деп кеңірек түрмеледік. Сұлулықтың қылмыстысы бұл жерде де көз тартқанымен, бұл көздер сұқ көзден емес, сойқансыз көздер болғандықтан, суық сезінбедік. Оның үстіне, тасжол жұмысшылары арасында да, Емілдің арғы-бергі жағалауынан да туыс-жекжаттарымыз көп табылды. Тұрмысымыз өте тапшы болғанымен, туысымыз өте тапшы емес. Іргелі елімізге қосылғандай өгейлік сезініп, селкілдей бермейтін болдық.

Дымды жерде қалып шіріген бір уыс талқан мен көгерген бір екі момы көтеріп Бигелді келді бір күні. "Жаңгүдейіне" көрсетіп тұрмыстарын жақсартып тұруды талап етуге келіпті. Ауыр жұмыс пен ащы талқан мүлде титықтатыпты өзін, үні де бітіп сыбырлап қалған екен. Шаупаңдағы жұмысшылар талаптарын жеткізу үшін жұмысты жақсы істеп көзге түскен Бигелдінің халін көрсін деп, "бетке ұстар" ретінде әдейі сайлап жіберіпті.

"Шашты жаңгүдейдің" сәулетті ауласына ағамыз мені ерте барды. Бір күтуші әйел алдымен "жаңгүдейге" хабарлай кірді де, қайтып шығып бізге есігін көрсетті. Кеңсе сияқты мәутілі бірнеше стол, шкаф, алтын потолмен гүлденген кантра меш, жібек перделі үлкен-үлкен терезе түсті көзіме. Үш-төрт "Шәнсіңнің" төр жағында, қара көк костюмді, майланып бір жағына жыға таралған жылтыр қара шашты, семізше ақ ханзу отыр. "Шашты" осы екен. Бигелді ескі шүберек белбеуінен ханзуша жазылған арыз қағазын алып, соған ұсынды. Ескі қағазға оралған шірік нан мен сасық талқанды үстеліне апарып жайды да, шегініп келіп орнына тұрды. "Жаңгүдей" өзінің бергізіп жүрген тамағына көзінің қырымен қарай бере тыжырынып қалып, қолын сілтеді. "Әкет" дегені еді.

– Сіздің өзіңіз көрсін деп жұмысшылар беріп жіберді! – деп сыбырлады Бигелді, – татып көріңізші, адам жеп жүрген тамақ қой!

– Ал деген соң, ал! – деді таяу отырған бір "шәңсің", – көрсеттің, болды!

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: