Атты денелердің айналмалы қозғалысы 3 страница

2.34. Салмақсыз блок, горизонтпен және бұрыш жасайтын екі көлбеу жазықтықтың төбесіне бекітілген (3-сурет). Салмақтары бірдей , А және В гирлері өз ара жіппен жалғастырылып блоктан асырылған. Мыналарды: 1) гирлнрдің қандай үдеумен қозғалатындығын, 2) жіптің керілуін табу керек. А және В гирлердің көлбеу жазықтықпен жасайтын үйкелісін, сондай- ақ блоктағы үйкеліс есепке алынбайды.

2.35. А және В гирлердің көлбеу жазықтықпен жасайтын үйкеліс коэффиценттерін

тең деп алып, алдыңғы есепті шығарыңдар. Блоктағы үйкелісті ескермейміз. Осы есептің шешуін табатын формуладан 2.30. – 2.34 есептердің шешуінің жеке жағдайын алуға болатындығын көрсет.

2.36. Салмағы Р=2кГ жүкті тұрақты күшпен вертикаль жоғары h=м биіктікке көтергенде А=2кГм жұмыс істелінді. Жүкті қандай үдеумен көтерген?

2.37. Самолет жоғары көтеріліп h=5м биіктікте жылдамдығы V=360км/сағ – қа жетеді. Самолеттің көтерілгендігі ауырлық күшіне қарсы істелінетін жұмыс самолеттің жылдамдығын өсіруге кететін жұмыстан қанша есе үлкен болады?

2.38. Массасы 2кг қозғалыстағы дененің: 1) жылдамдығын 2м/сек –тан 5м/сек- қа дейін өсіру үшін, 2) бастапқы жылдамдығы 8м/сек болғанда тоқтап қалу үшін, қандай жұмыс істеу керек болады?

2.39. жылдамдықпен ұшып келе жатқан допты ракеткамен соққанда, ол қарама- қарсы бағытқа жылдамдықпен лақтырылып тасталды. Осы уақыттағы кинетикалық өзгерісін тең деп алып, доптың қозғалыс мөлшерінің өзгерісін табу.

2.40. Мұздың бетімен V=2м/сек жылдамдықпен лақтырылған тас толық тоқтағанға дейін S=20,4м жол жүреді. Тастың мұзбен жасайтын үйкеліс коэффицентін табу керек.

2.41.Бір қалыпты баяу қозғалып келе жатқан салмағы 20 т вагон 6000 н үйкеліс күшінің әсерінен бірнеше уақыттан кейін тоқтайды. Вагонның бастапқы жылдамдығы 54 км/сағ-қа тең. Мыналарды: 1) үйкеліс күшінің жұмысын, 2) аялдамаға дейінгі вагонның жүрген жолын табу керек.

2.42. Автомобильдің шофері жолдағы кедергіге 25м қалғанда тежеу береді. Автомобильдің тежеу колодкасндағы үйкеліс күші тұрақты және 3840 н-ға тең. Автомобильдің салмағы 1 т. Қозғалыстың қандай шекті жылдамдығында автомобиль кедергіге жетпей тоқтайтын болады? Дөңгелектің жолмен жасайтын үйкелісін ескермейміз.

2.43.Трамвай үдеумен қозғалады. Мотордың қуатының 50 проценті үйкеліс күшін жеңуге, ал 50 проценті қозғалыс жылдамдығын өсіруге кетеді деп алып, оның үйкеліс коэффициентін табу керек.

2.44.Дененің 10 м жолдағы қозғалысының жылдамдығын 2 м/сек-тан 6 м/сек-қа дейін өсіру үшін қандай жұмыс істеу керек? Жолдың барлық ұзындығында да 0,2 кГ-ға тең тұрқты үйкеліс күші әсер етеді. Дененің массасы 1 кг-ға тең.

2.45.Автомобильдің салмағы 9,81* н. Қозғалыс кезінде автомобильге оның салмағының 0,1-не тең тұрақты үйкеліс күші әсер етеді. 0,5 км жолда автомобильдің қозғалу жылдамдығын 10 км/сағ-тан 40 км/сағ-қа дейін өсіру үшін, оның двигателі қаншалықты мөлшерде бензин шығындайды? Двигательдің пайдалы әсер коэффиценті 20 процентке тең, бензиннің жылу шығаратын қабілеті дж/кг.

2.46. Егер двигателдің орташа қуаты 15а күші болғанда оның қозғалысының орташа жылдамдығы 30км/сағ болса, 100км жолда автомобиль двигателінің жұмсаған бензинінің мөлшері қанша болады? Двигательдің ПӘК 22%. Қажетті мәліметтерді алдыңғы есептің шартынан алыңдар.

2.47. Қозғалыс жылдамдығы 40км/сағ болғанда, автомобиль двигателі жолдың әрбір 100 километріне 13,5л бензин жұмсады. Осы жағдайда двигательдің өндіретін қуатын 16,3а, күшіне тең деп алып, автомобиль двигателінің ПӘК табу керек. Бензиннің тығыздығы 0,8г/ . Қалған мәліметтерді 2.45. есептің шартынан алыңыздар.

2.48. Бастапқы жылдамдығы 9,8м/сек вертикаль жоғары лақтырылған массасы 1кг тастың кинетикалық, потенциалдық және толық энергияларының уақытқа тәуелділілігінің графигін құрыныздар, уақыт аралығы әрбір 2 сек- тан кейін сек. 1.11. есіптің шешуінің нәтижесін пайдаланыздар.

2.49. Алдыңғы есептің шартын пайдалана отырып, тастың кинетикалық, потенциалдық және толық энергиясының қашықтыққа тәлелділігінің графигін салыңдар.

2.50. Салмағы 2кГ тас шамалы биіктен құлайды. Құлау уақыты 1,43сек – қа созылады. Жолдың орта нүктесіндегі тастың кинетикалық және потенциалдық энергиясын табу керек. Ауаның кедергісі есепке алынбайды.

2.51. Биіктігі Н=25м мұнарадан 15м/сек жылдамдықпен горизонталь бағытта тас лақтырылған. Қозғалыс басталғаннан 1сек өткеннен кейінгі тастың кинетикалық және потенциалдық энергиясын табу керек. Тастың массасы m=0,2кг. Ауаның кедергісі есепке алынбайды.

2.52. Тас жылдамдықпен горизонтқа бұрыш жасай лақтырылған. Тастың: 1) қозғалыс басталғаннан 1сек өткенннен кейін, 2)траекторияның ең жоғарғы нүктесіндегі кинетикалық, потенциалық және толық энергиясын табу керек. Тастың массасы m=0,2кг. Ауаның кедергісі ескерілмейді.

2.53. Ядроны горизонтпен бұрыш жасай лақтыруға жұмсалатын жұмыс A=216дж. Лақтырған орнынан есептегенде ядро жерге қандай қашықтықта түседі? Ядроның салмағы Р=2кГ. Ауаның кедергісі ескерілмейді.

2.54. Массасы 10 г материялық нүкте радиусы 6,4 см шеңбердің бойымен тұрақты тангенциаль үдеумен қозғалады. Қозғалыс басталғаннан кейінгі екінші рет айналуының аяғында материялық нүктенің кинетикалық энергиясы ға тең болады деп алып, тангенциаль үдеудің шамасын табу керек.

2.55. Биіктігі 1 м, көлбеу ұзындығы 10 м көлбеу жазықтықтан массасы 1 кг дене төмен қарай сырғанап түседі.Мыналарды: 1) жазықтықтың табанындағы дененің кинетикалық энергиясын, 2) жазықтықтың табанындағы дененің жылдамдығын, 3) дененің тоқтағанға дейінгі жолдың горизонталь бөлігіндегі жүретін қашықтығын табу керек. Барлық жолдың бойындағы үйкеліс коэффициентін тұрақты және 0,05-ке тең деп аламыз.

2.56. Дене ең алдымен горизонтпен бұрыш жасайтын көлбеу жазықтық бетімен сырғанап, содан кейін горизонталь бетпен сырғанайды. Дененің горизонталь бетпен сырғанағандағы қашықтығы көлбеу жазықтықтың бетіндегімен бірдей деп алып, үйкеліс коэффициентінің неге тең екендігін табыңыздар.

2.57. Массасы 3 кг-ға тең дене, биіктігі 0,5 м, ал көлбеу ұзындығы 1 м көлбеу жазықтығының бетімен сырғанайды. Дене көлбеу жазықтықтың табанына 2,45 м/сек жылдамдықпен жетеді. Мыналарды: 1) дененің жазықтықпен жасайтын үйкеліс коэффициентін, 2) үйкеліс уақытындағы бөлініп шығатын жылу мөлшерін табу керек. Дененің бастапқы жылдамдығы нольге тең.

2.58. Массасы 2 т автомобиль тауға қарай жүріп барады. Таудың еңістігі жолдың әрбір 100 метріне 4 метрден келеді. Үйкеліс коэффициенті 8 процентке тең. Мыналарды: 1) автомобильдің двигателінің 3 км жолда істеген жұмысын, 2) осы жолды ол 4 минутта жүреді деп алғандағы двигательдің қуатын табу керек.

2.59. Автомобиль 36 км/сағ тұрақты жылдамдықпен: 1) горизонталь жолмен жүреді, 2) жолдың әрбір 100 метріне еңістік 5 м болатын тауға қарай жүреді, 3) сол еңістікпен таудан төмен түседі деп алып, автомобиль двигателінің қандай қуат өндіретінін табу керек. Үйкеліс коэффициенті 0,07-ге тең.

2.60. Салмағы 1 т автомобиль таудан түсіп келеді, моторын тоқтатқан кездегі 54 км/сағ тұрақты жылдамдықпен жолдың әрбір 100 метріне келетін еңістік 4 м-ге тең. Осы жылдамдықпен еңістігі осындай тауға қарай жүру үшін автомобильдің двигателінің қуаты қандай болу керек?

2.61. Рельстердің үстінде салмағы т платформа тұр. Платформаның үстіне рельс бойының бағытымен атылатын салмағы т зеңбірек орнатылған. Снарядтың салмағы кГ, оның зеңбірекке қарағандағы бастапқы жылдамдығы жылдамдығын анықтау керек, егер: 1) платформа қозғалмай тұрса, 2) платформа 18 км/сағ жылдамдықпен қозғалса және ату оның қозғалу бағытына қарай болса, 3) платформа км/сағ жылдамдықпен қозғалса және ату оның қозғалысына қарама-қарсы бағытта болса, онда зеңбіректі атқаннан кейінгі алғашқы моменттегі платформаның жылдамдығы қандай болады?

2.62. Массасы 5 кг мылтықтан, 600 м/сек жылдамдықпен массасы оқ ұшып шығады. Мылтықтың серпілу (тебу) жылдамдығын табу керек.

2.63. Салмағы 60 кГ адам 8 км/сағ жылдамдықпен жүгіріп келе жатып, салмағы 80 кГ 2,9 км/сағ жылдамдықпен қозғалып келе жатқан арбаны қуып жетіп, үстіне секіріп шықты. 1) арба қандай жылдамдықпен қозғала алады? 2) адам арбаның қозғалыс бағытына қарсы бағытта жүгірсе, онда ол қандай жылдамдықпен қозғалар еді?

2.64. Теміржол бойымен горизонталь бағытпен 500 м/сек жылдамдықпен ұшып келе жатқан салмағы 980 н снаряд, құм тиелген салмағы 10т вагонға тиеді де сонда қалып қояды. Егер: 1) вагон қозғалмай бір орында тұр десек, 2) вагон снарядтың ұшқан бағытына қарай 36 км/сағ жылдамдықпен қозғалады десек, 3) вагон снарядтың ұшқан бағытына қарама-қарсы бағытта 36 км/сағ жылдамдықпен қозғалады десек, вагон қандай жылдамдық алар еді?

2.65. Гранат 10 м/сек жылдамдықпен ұшып келе жатып екі осколкаға жарылады. Салмағы тұтас гранаттың салмағының 60 процентіне тең үлкен бөлігі, өзінің бұрынғы бағытымен, бірақ 25 м/сек-қа тең артық жылдамдықпен қозғала береді. Гранаттың кішкене бөлігінің жылдамдығын табу керек.

2.66. Горизонталь бағытта 1 м/сек жылдамдықпен қозғалып келе жатқан салмағы 1 кГ дене, салмағы 0,5 кГ екінші бір денені қуып жетіп, онымен серпімсіз соғылысады. Егер: 1) екінші дене қозғалыссыз тұрса, 2) екінші дене 0,5 м/сек жылдамдықпен бірінші дененің қозғалған бағытымен қозғалса, 3) екінші дене 0,5 м/сек жылдамдықпен бірінші дененің қозғалған бағытына қарама-қарсы бағытта қозғалса, онда дене қандай жылдамдық алар еді?

2.67. Салмағы 70 кГ коньки тебуші конькимен мұздың үстінде тұрып, салмағы 3 кГ тасты 8 м/сек жылдамдықпен горизонталь бағытта лақтырады. Егер конькидің мұзбен жасайтын үйкеліс коэффициенті 0,02-ге тең болса, коньки тебуші қанша жерге дейін сырғанап барады.

2.68. Қозғалмай тұрған арбаның үстіндегі адам, ілгері қарай горизонталь бағытта массасы 2 кг тасты лақтырады. Арба кейін жылжиды да, тасты лақтырғаннан кейінгі бірінші моментте оның жылдамдығы 0,1 м/сек-ке тең болады. Адам мен арбаның салмағы 100 кГ-ға тең. Лақтырылған тастың қозғалысы басталғаннан кейін 0,5 сек уақыттан соңғы кинетикалық энергиясын табу керек. Тастың ұшқан уақытындағы ауаның кедергісін ескермейміз.

2.69. Салмағы дене салмағы кГ екінші денеге қарсы қозғалады да онымен серпімсіз соғылады. Соғылысудың алдындағы денелердің жылдамдықтары сәйкес м/сек және м/сек-ке тең болады. Үйкеліс коэффициентін ке тең десек, соғылысқаннан кейін денелер қанша уақыт қозғалар еді?

2.70. Автомат минутына 600 оқ шығарады. Әрбір оқтың массасы 4 г, ал оның бастапқы жылдамдығы 500 м/сек. Атқандағы орташа серпу (тебу) күшін табу керек.

2.71. Салмағы т платформа рельстің үстінде тұр. Платформаның үстінде салмағы т зеңбірек орнатылған, одан рельс бойының бағытымен оқ атылады. Снарядтың салмағы кГ, оның зеңбірекпен салыстырғандағы бастапқы жылдамдығы м/сек. Егер: 1) платформа қозғалмай орнында тұрса, 2) платформа км/сағ жылдамдықпен қозғалып, зеңбірек оның қозғалу бағытына қарай атылса, 3) платформа км/сағ жылдамдықпен қозғалып және зеңбірек оның қозғалу бағытына қарама-қарсы бағытта атылса, онда зеңбіректі атқан уақытта платформа қанша жерге дейін шегінер еді? Платформаның рельспен жасайтын коэффициенті 0,002-ге тең.

2.72. Массасы кг зеңбіректен, салмағы 100 кГ-ға тең снаряд ұшып шығады. Зеңбіректен ұшып шыққандағы снарядтың кинетикалық энергиясы -ға тең. Кейін тебу әсерінен зеңбіректің алатын кинетикалық энергиясы қандай?

2.73. Салмағы 2 кГ дене 3 м/сек жылдамдықпен қозғалып келе жатып, салмағы 3 кГ, 1 м/сек жылдамдықпен қозғалған екінші денені қуып жетеді. 1) Соғылу серпімсіз болды, 2) соғылу серпімді болды деп алып, соғылыссқаннан кейінгі денелердің жылдамдығын табу керек. Денелер бір түзудің бойымен қозғалады. Соққы – центрлік.

2.74. Серпімді соққы болғанда бірінші дене соғылысқаннан кейін орнында тоқтап қалу үшін алдыңғы есепте берілген денелердің массалары өз ара қандай қатынаста болу керек?

2.75. Салмағы 3 кГ дене 4 м/сек жылдамдықпен қазғалады да, салмағы сондай қозғалмайтын денемен соғылысады. Соққыны центрлік және серпімсіз деп алып, соғылысқан уақыттағы бөлініп шығатын жылу мөлшерін табу керек.

2.76. Массасы 5 кг дене массасы 2,5 кг қозғалмайын денемен соғылысады да, соғылысқаннан кейін 5 дж кинетикалық энергиямен қозғала бастайды. Соққыны центрлік және серпімді деп алып, бірінші дененің соғылысқанға дейінгі және соғылысқаннан кейінгі кинетикалық энергиясын табу керек.

2.77. Салмағы 49 н дене салмағы 2,5 кГ қозғалмайтын денемен соқтығысады. Осы екі дене системасының соғылысқаннан кейінгі кинетикалық энергиясы 5 дж-ға тең болады. Соққыны центрлік және серпімсіз деп алып, бірінші дененің соғылысқанға дейінгі кинетикалық энергиясын табу керек.

2.78. Бір-біріне қарама-қарсы қозғалып келе жатқан екі дене серпімсіз соғылысады. Соғылысқанға дейінгі бірінші дененің жылдамдығы м/сек, ал екінші дененің жылдамдығы м/сек. Соғылысқаннан кейінгі денелердің жалпы жылдамдығы жылдамдықтың бағытымен бірдей болады да, м/сек-қа тең болады. Бірінші дененің кинетикалық энергиясы екінші дененің кинетикалық энергиясынан неше есе артық болғаны?

2.79. Ұзындықтары бірдей параллель жіпке ілінген екі шар бір-біріне тиіп тұрады. Бірінші шардың массасы 0,2 кг, ал екіншісінің массасы 100 г. Бірінші шарды салмақ центрі 4,5 см биікке жоғары көтерілетіндей етіп ауытқытады да қайтадан босатып жібереді. Егер: 1) соққы серпімді болса, 2) соққы серпімсіз болса, онда шарлар бір-бірімен соғылысқаннан кейін қандай биіктікке көтерілер еді?

2.80. Горизонталь бағытта ұшып келе жатқан оқ өте жеңіл, әрі қатты стерженьге ілінген шарға тиеді де, соның ішінде қалып қояды. Оқтың массасы шардың массасынан 1000 есе кем. Стерженьнің ілінген нүктесінен шар центріне дейінгі аралық 1 м-ге тең. Шар мен стержень оқтың соққысынан бұрышқа бұрылды деп алып, оқтың жылдамдығын табу керек.

2.81. Горизонталь бағытта ұшып келе жатқан оқ өте жеңіл, әрі қатты стерженьге ілінген шарға тиеді де, соның ішінде қалып қояды. Оқтың массасы г, шардың массасы кг. Оқтың жылдамдығы м/сек. Стерженьнің қандай шекті ұзындығында (стерженьнің іліну нүктесінен шардың центріне дейінгі қашықтық) шар оқтың соққысынан шеңбердің ең жоғары нүктесіне дейін көтеріледі?

2.82. Салмағы 0,5 кГ ағаш балғамен қозғалмайтын қабырғаны соғады. Соғу моментінде балғаның жылдамдығы 1 м/сек-ке тең. Соққы уақытындағы қалпына келтіру коэффициентін 0,5-ке тең деп алып, соққы уақытындағы бөлініп шығатын жылу мөлшерін табу керек. Дене материалының қалпына келтіру коэффициенті деп дененің соққыдан кейінгі жылдамдығы шамасының оның соққыға дейінгі шамасына қатынасын айтады.

2.83. Алдыңғы есептің шартымен соққы уақытындағы қабырғаға әсер ететін күш импульсын табу керек.

2.84. Ағаш шарик 2 м биіктіктен бастапқы жылдамдықсыз вертикаль төмен құлайды. Шариктің еденге соғылған уақытындағы қалпына келтіру коэффициентін 0,5-ке тең деп аламыз. Мыналарды: 1) еденге соғылғаннан кейінгі шардың жоғары көтерілген биіктігін, 2) осы соққы уақытындағы бөлініп шығатын жылу мөлшерін табу керек. Шариктің массасы 100 г.

2.85. Пластмассадан жасалынған шарик 1 м биіктіктен құлағанда еденге соғылып, бірнеше рет секіріп кейін қайтады. Егер шариктің құлаған моментінен бастап, екінші рет еденге соғылғанына дейін 1,3 сек уақыт өткен болса, онда оның еденге соғылғандағы қалпына келтіру коэффициенті неге тең болады?

2.86. Болат тақтаның үстіне 1 м биіктіктен құлап түскен болат шарик, оның үстінен жылдамдықпен қайта секіріп кетеді, мұндағы - оның тақтаға ұшып жеткен жылдамдығы. 1) Ол қандай биіктікке көтеріледі? 2) Шариктің қозғалыс басынан тақтаның бетіне екінші рет түскеніне дейін қанша уақыт өтеді?

2.87. Металл шарик м биіктіктен болат плитаның бетіне түсіп, одан соғылғаннан кейін қайтадан секіріп 81 см биіктікке көтеріледі. Шарик затын қалпына келтіру коэффициентін табу керек.

2.88. Массасы болат шарик 1 м биіктіктен болат плитаның бетіне түсіп, одан кері секіріп 81 см биіктікке көтеріледі. Мыналарды: 1) соғылысу уақытындағы плитаның алған күш импульсын, 2) соғылысу уақытындағы бөлініп шыққан жылу мөлшерін табу керек.

2.89. Массасы қозғалып келе жатқан дене массасы қозғалмайтын денеге келіп соғылады. Соғылысуды серпімсіз және центрлік деп алып, соғылысу уақытында бастапқы кинетикалық энергияның қандай бөлігі жылуға айналатынын табу керек. Алдымен есепті жалпы түрде шешіп, содан кейін төмендегідей жағдайларды қарастырыңыздар: 1) , 2) .

2.90. Массасы қозғалып келе жатқан дене, массасы қозғалмайтын денеге келіп соғылады. Соғылуды серпімді және центрлік деп алып, соғылысу уақытында бірінші дене өзінің бастапқы кинетикалық энергиясының қандай бөлігін екінші денеге беретіндігін табу керек. Алдымен есепті жалпы түрде шешіп, содан кейін төмендегі жағдайларды қарастырыңыздар: 1) , 2) .

2.91. Массасы қозғалып келе жатқан дене массасы қозғалмайтын денеге келіп соғылады. 1) Центрлік серпімді соғылысу уақытында бірінші дененің жылдамдығы 1,5 есе кему үшін массалардың қатынасы неге тең болу керек? 2) Егер бірінші дененің бастапқы кинетикалық энергиясы 1 кдж –ге тең болса, онда екінші дене қандай кинетикалық энергиямен қозғала бастайды?

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: