СұрақСубстрат, суперстрат. Адстрат. Терминдерге түсініктеме беріп, дереккөздер негізінде дәлелдеңіз.

Субстрат (лат. Sub астыңғы, stratum қабат, қатпар) – екі тілдің тоғысуы кезінде жеңген тілдің құрамында сақталып қалған жеңілген тілдің іздері. С.жергілікті байырғы тұрғындардың келімсектермен этникалық араласуы нәтижесінде қостілділік арқылы туған тілдік ықпалды білдіреді. С.-ты тудыратын тіл жеңілген тілге туыс болуы да, болмауы да мүмкін. С.құбылыстары тіл жүйесінің барлық деңгейінде кездеседі.

С.теориясы 19 ғ. басында пайда болған (Я.Бредсдорф), оны кейін 19ғ. 60-80 ж.ж. Г.И.Асколи, Г.Шухард, В.Брёндаль, А.Мейе, О.Есперсен т.б дамытқан.

Суперстрат (лат. Super үстіңгі, stratum қабат, қатпар) – байырғы тұрғындардың тілінде сақталып қалған келімсектер тілінің іздері. С.ұғымын субстратқа антоним ретінде В.фон Вартбург енгізген. Субстрат сияқты С.тілдің ең алдымен фонетикасы мен грамматикасында, аз дәрежеде лексикасында кездеседі. Тілдік ықралдың бұл екі түрін ауысқан кірме элементтерден айыру қиын. Субстрат ұғымына қарағанда С.ұғымы тіл білімінде сирек қолданылады.

Адстрат (лат. ad қасында, жанында, stratum қабат, қатпар) – халықтардың ұзақ уақыт қатар өмір сүріп қарым-қатынаста болуы нәтижесінде бір тілдің басқа тілге әсер етуінен туған тілдік белгілерің жиынтығы. А.оған қатысты субстрат және супертстрат терминдеріне қарағанда тілдік қарым-қатынастың бейтарап қалпын көрсетеді, онда этникалық ықпал нәтижесінде бір тіл басқа тілге сіңісіп кетпейді. А.құбылыстар екі дербес тілдің аралық қабатын жасайды. Кейде адстрат термині аралас билингвизмді білдіру үшін қолданылады. А.ұғымын енгізген М.Дж.Бартоли (1939ж), бірақ ол тіл біліміне кең тарамаған.

45 сұрақ Қытай-тибет тілдері. Кесте арқылы қандай тілдер жататынын көрсетіңіз.

Қытай-тибет тілдерінің екі тобы бар.

1) Тай-тибет тобы және оған енетін тілдер: қытай тілі (Қытай Халық Республикасында, Тайланд, Малайя, Индонезия, Сингапур, Вьетнам, Бирма, Филипины, Корея, Япония, Лаос, АҚШ, Канада, Перу, Мексика, КСРО, Великобритания), дүнген тілі (Қытайда, Қазақстан мен Қырғызстанда), лаос тілі (Лаос, Тайланд, Камбоджа, Бирмада), чжуан тілі (Қытайда), вьетнам тілі (Ветьнам, Камбоджа);

2)Тибет-бирма тобы және оған енетін тілдер: тибет тілі (Қытайда), бирма тілі (Бирмада). Туыстас тілдердің ешбір тобына енбейтін, жеке-дара тұрасын тілдер: жапон тілі және корей тілі. Тілдердің жоғарыда аталған семьялары мен топтары (немесе семьялары), мысалы малайя-полинезей тілдері, дравид тілдері, аустро-азиялық тілдері, Австралия тілдері, Африка тілдері, полеафикан тілдері, полеоазиат тілдері, Солтүстік Америка тілдері, Орталық Америка тілдері деп аталатын тілдер бар.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: