Бухгалтерлік есеп» пәні

Курс тақырыбы: Өндірістік шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы.

Сабақ тақырыбы: Өндірістік шығындарының есебінің мақсаты және өндіріске жұмсалған шығындар есебін ұйымдастырудың негізгі қағидалары

Жоспар:

1. Өндірістік шығындар ұғымы және жіктелуі

2. Жеке – дара өндіріс

3. Сериялық Өндіріс

4. Жаппай өндіріс

1. Кәсіпорын — түрлі өндірістерден және шаруашылықтардан {негізгі, көмекші, косымша, қосалқы және эксперименттік) тұратын күрделі механизм.

Кәсіпорынның жекелеген өндірістік буындары бойынша жоспарлау және шығындарды есепке алу мақсатында өндірілетін өнімнің атқаратын қызметіне карай барлык өндірістер негізгі және қосымша өндірістер болып екіге бөлінеді.

Негізгі өндіріске кәсіпорын шығаратын енімдер, сондай-ак өнімді сатуға және зауыт ішінде тұтынуға (желілік, ұсталык, престеу — машина жасау зауыттарында) арналған шалафабрикаттарды дайындайтын өндірістер жатады.

Көмекші өндіріс негізгі өндірістің өнімін әзірлеуге катыспайды, бірак өнім өндіруге, қызмет көрсетуге, жұмыс жасауға тікелей ықпал етеді (жөндеу-механикалык және аспаптык цехтар, электр-көліктік, сумен жабдықтау және т.б.).

Қосымша цехтар (мақта калдықтарынан тазартылған мақта ендіру жөніндегі цехтар) негізгі өндіріс қалдыктарын кәдеге жаратуға септігін тигізеді.

Қосалқы цехтар (ыдыстар мен буып-түю материалдарын дайындаумен айналысатын цехтар) негізгі материалдардан емес, бірак негізгі және көмекші өндірістерде пайдаланатын материалдардан өнім өндіреді.

Эксперименттік (тәжірибелік) цехтар тәжірибелік үлгілерді дайындайды және түрлі эксперименттік жүмыстарды атқарады.

Бұдан басқа кәсіпорында қызмет көрсететін өндірістер мен кәсіпорын ұжымыныңтұрмыстыққажетгілігінканағаттандыратыншаруашылыкл"ар(түрғын-үй коммуналдык шаруашылык, моншалар, кір жуатын орындар) болады. Бұл кәсіпорындар онімді дайындауға, сондай-ақ басқа да тарапта жұмыстарды атқаруға немесе кызмет көрсетуге өз септігін тигізеді.

2. Өндірістік есепті дұрыс үйымдастырдың кез-келген кәсіпорын үшін маңызы зор.

Өндірістің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру көбіне өндірістің турпатына (типіне) байланысты болады. Өндіріс жеке-дара, сериялык және жаппай өндіріс болып үш топқа (түрпатқа) белінеді.

Жеке-дара (жекелеген) ендіріс — өнім жекелеген даналарымен немесе қайталанып отыратын шағын тапсырыстарымен дайындалатын өндіріс. Бұл ауыр машина жасауға, кеме жасауға, бірегей станоктар мен турбиналарды өндіруге тән. Оның мынадай ерекшеліктері бар: ондағы цехтар нақты бір салаға

мамандандырылмайды; субъект пен цехтардыц өндіріс бағдарламасында бұйымдар мең олардың бөлімдерінің көп мөлшерде болуымен ерекшелінеді; дайындық-қорытындылау жумыстарына кететін шығындардың деңгейі салыстырмалы жағдайда алғанда біршама үлкен болады; өндірістің басқа да тұрпаттарына қарағанда ендірістік цикл ұзақ болып келеді. Жеке-дара өндірісте, әдетте, шығындарды есепке алу үшін және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау үшін тапсырыстык әдіс қолданылады, бұл орайда шығындар әрбір бүйым (тапсырыс) бойынша есепке алынады.

3. Сериялык өдіріс біркелкі бүйымдарды дайындап шығарудың октын-оқтын қайталанып отыруьшен сипатталады және оған мынадай ерекшеліктер тән: шығарылатын енім номенклатурасының шектеулілігі; жұмыс орындарының салыстырмалы түрде алғанда кен мамандануы; мамандандырылған машиналардың, аспаптар мен кондырғыларынын. колданылуының шектеулілігі. Сериялық өндіріс машина жасау өнеркәсібінде және металл ендеуде неғұрлым кең тараған. Бұл кәсіпорындарда өнімнін, шығарылуын есепке алу сериялы бүйымдарға тән етіп колданылады, бірак. ол бүйымдарды қүрастыратын партияларға қолданылмайды.

Сериялардыңкөлемінекарайөндірістермынадай үштүргебөлінеді: ірісериялык. өндіріс (өнім жыл бойы үздіксіз дайындалады), сериялық (мамандану анағүрлым тар, ал өндірістік желілер мен цехтар бойынша және технологиялық жағынан мамандырылған), үсак сериялық өндіріс (жекелеген өндірістен ұсак сериямен енім шығаруға арналган).

Сериялық өндірісте шығынды есепке алудың және енімнің езіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік немесе кайта жасау әдістерін қолданады.

4. Жаппай өндіріс — үзақ уақыт бойы бірдей енімді үздіксіз шығаратын өндіріс тұрпаты (типі). Шығарылатын өнімдердің ассортименті (түрлері) көп болмағанымен олардын шығарылатын мөлшері айтарлықтай көп болуы мүмкін, белгілі бір салаға ыңғайланған жабдықтардың жоғары деңгейі және өндірістің жүмыс ырғағының жоғары болуы ендірістің осы тұрпатына тән белгілер болып табылады. Бүл арада әдеттегідей өнімнің және оның негізгі элементтерінің өзіндік қүнын есепке алудың және калькуляциялаудың нормативтік әдісі колданылады.

Әндірісті үйымдастыру типі (тұрпаты) тек шығындарды есепке алуға және енімнің өзіндік қүнын калькуляциялауға ғана әсер етіп коймайды, сонымен бірге бастапқы есепті үйымдастыруға, талдамалык есепке де әсер етеді. Мәселен, ірі сериялык және жаппай өндірістерде шығарылатын өнім мен жалақы ауысым (смена) ішінде өндірілген өнім рапорттарына, ал жеке-дара және үсақ сериялык өндірістерде — жасалған жүмыстар нарядтарымен үйлесімде көбіне маршруттық

парақтарына жазылады

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: