Бухгалтерлік есеп» пәні. Курс тақырыбы: Өндірістік шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы

Курс тақырыбы: Өндірістік шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы.

Сабақ тақырыбы: Өндірістік шығындарын жіктеу. Үстеме шығындар, олардың құрамы және сипаттамасы

Жоспар:

1. Өндірістік шығындардың жіктелуі

2. Үстеме шығындар ұғымы

3. Үстеме шығындарды тарату тәсілі

4. Үстеме шығындар есепке алынатын шоттар

1. Кез келген өнімді өндіру, жұмыстарды атқару және қызметгі керсету белгілі біршығындарменбайланысты,ондай есеп мынанықамтамасызетуі керек: жалпы өнім көлемін, әрбір өнім турлерінін нақты өзіндік құнын есептеу (калькуляциялау), қызметті керсету, жұмысты орындау, өндірілген өнімнің нақты шығысын толық, дер кезінде және шынайы көрсету, сондай-ак жалпы бизнесті ұйымдастыру және баскарушылық шешімді кабылдау мен жоспарлау үшін акдараттарды жинау және бақылауды көздейді.

Шешімді кабылдау үшін ақпараттарды жинаған кезде белгілі бір шешім типтерін қабылдау үшін белгілі бір шығын түрлері маңызды болуы, ал кейбіреулері үшін сол шығындар ескерілмеуі мүмкін. Шын мәнінде, өндірістік шығындар көптеген белгілері бойынша жіктелуі мүмкін:

—шығындардың туындайтын (пайда болатын) орындары (өндірістер, цехтар,
учаскелер) бойынша; өндіріс тізбесі (соның ішінде өндеуі) бойынша, ал олар
шығындарды есепке алу мен жоспарлау кезінде субъектінің есеп саясатында
анықталғандай етіп бәлінеді;

—қызметтер, жұмыстар және өнім турлері бойынша; өндіріс шығындары
жекелеген өнімтүрлерінің әзіндік қүнына немесе біртектес өнім топтарына енеді;

—шығындар өнімнің езіндік кұнына ену тәсілі бойынша; тікелей — енімнің
өзіндік күнына тікелей жатқызылатын, яғни жекелеген өнім түрлерін өндірумен
байланысты болып; жанама — өнімнің өзіндік кұнына таратылып бөлінетін, яғни
бірнеше өнім түрлерін ендірумен байланысты болып бөлінеді;

—өндіріс шығындары өнімнің келеміне катысты екіге бөлінеді: айнымалы —
шығарылған енімнің көлемі әзгеруімен шығынның да өсуі немесе азаюы мүмкін
(негізгі материалдар мен шикі заттың шығысы, технологиялыкэнергия мен отын,
өндіріс жұмысшьшарының жалақысы және т.б.); тұрақты — өнімнің шығару кәлемі
өзгерген кезде, деңгейі өзгермейтін шығындар (әндіріс ғимараттарын
жарықтандыру мен жылытуға кеткен шығыстар, негізгі кұралдардың
амортизациясы);

— шығыстар түрі бойынша (баптары және элементтері бойынша);
экономикалық элементгер бойынша шығындарға: материалдык шығындар; еңбек
акы шығындары; еңбек ақыдан айдарылатын аударымдар; негізгі құралдардың
амортизациясы (тозуы); басқа да шығыстар кіреді.

Шығындар басқару қызметі (функциясы) бойынша:

—өндірістік (өндіріс процесінін барысында пайда болады);

—коммерциялық (сатумен байланысты);

—әкімшілік (басқару процесшен байланысты).

2. Үстеме шығыстарға өндіріске кызмет көрсетумен және негізгі және көмекші цехтардың жүмыс үйымдастыруымен байланысты шығыстары жатады, оларды тікелей дайын енім түрлеріне (бірлігіне) жатқызуға болмайды.

Үстеме шығыстар, әдетте, біршама жалпы сипатка ие болады:

- кешендік сипаты — шығыстар құрамында барлық экономикалык элементтер
шығындары көрініс табады;

- екі және одан да көгт бүйымдар шығарған кезде бұл шығыстарды тікелей
белгілі бір бүйымға жатқызу кңынға түседі, демек олар дайын енімнің арасына
таратылады және аяқталмаған өндіріске де жатқызылады.

3. Үстеме шығыстарды тарату тәсілі өндірістің ерекшелігіне және есептік саясатына тәуелді болып келеді.Негізінен ол шаруашылықтын есеп саясатына сәйкес көрініс табады:

—өндіріс жұмысшыларының ецбек ақысына пара-пар етіп (пропорциональды)
таратылады;

—тікелей материал шығыстарына пара-пар етіп (пропорциональды) таратылады;

—ендірілген енім санына немесе өнделген шикізаттың салмағына пара-пар
етіп (пропорциональды) таратылады;

—цех кұнына пара-пар етіп(пропорционалды) (мысалға, кара металлургияда)
немесе щикізат құны шегерілген цехтың өзіндік құнына пара-пар етіп
(пропорциональды) (мысалға, жеңіл өнеркәсібі) таратйлады;

—алдын-ала белгіленген шығындардың тұрақты коэффициенттері бойынша
таратылады;

—басқа да тарату базалары бойынша таратылады (құрал-жабдықтың жұмыс
сағатына және т.б.).

8040 - "Үстеме шығындар" бөлімшесі мынадай шоттардан тұрады:

8040- "Үстеме шығындар", онда транзиттік әрі бір элементгік шоттарды есепке
алатын үстеме шығындар тұрады, оның кұрамындағы;

8041- "Материалдар" — үстеме шығындардағы материалдардың барлык түрлерін
есепке алу үшін арналған;

8042- "Қызметкерлердің еңбегіне еңбек акы төлеу" — жабдықтарға кызмет
көрсетумеи, оларды жұмысқа қосумен айналысатын жұмысшыларға және басқа
жұмысшыларға, сондай-ақ цех қызметшілеріне есептелген жалақыны есепке алуға
арналған;

8043- "Еңбекақыдан аударылатын аударымдар" — 932-шотында есептелген
еңбек ақыдан жасалатын аударымдарды есепке алуға арналған;

8044- "Негізгі қүралды жендеу" — ендіріс қызметінде пайдаланатын негізгі
құралдарды жөндеу бойынша жүмсалған накты шығындарды көрсету үшін арналған;

8045- "Негізгі күралдардың тозуы және материалдық емес актиатердің
амортизациясы" — өндіріс қызметіңде пайдаланатын материалдық емес
активтердің амортизациясының және негізгі кұралдардың тозуьшың есептелген
сомасын көрсету үшін арналған;

8046- "Тұрғын-үй қызметі" - түрғын-үй кызметінің барысында тұтынылған
кұнын көрсетуге арналған, оған кьізмет көмекші өндірістен немесе сыртқы
үйымдардан да көрсетілуі мүмкін;

8047- "Жал ақысы" — өндірісте пайдаланатын негізгі кұралдарды ағымдағы
жалға беру бойынша жал ақысының сомасын көрсетуге арналған;

8048- "Басқа да" - әлеуметтік сфераға (аясына) негізгі және көмекші
өндірістердің көрсеткен қызметінің шығысың керсетуге арналған.

		Үстеме шығындарды тарату тәсілдері

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: