Фома Аквинскийдің философиясы. Құдай, зерде және сенім проблемасы.

Ортағасырлық философияның белді өкілдерінің бірі Фома Аквинский (1225-1274 жж.) орта ғасырлық котолик дінінің теологі, доминикандық – монах, ортадоксалдық схоластиканы жүйеге келтіруші. Париж және Кельн университеттерінде білім алады. Ұлы Альберттің шәкірті. Негізгі еңбегі – «Теология суммасы» (жиынтығы). Ф.Аквинскийдің обьективтік идеалистік философиясы Аристотель ілімін теологиялық тұрғыдан түсіндіру, аристотелизмді христиан дініне сай ықшамдау нәтижесінде пайда болды. Аристотель философиясынан Ф.Аквинский материалистік идеяларын алып тастап, идеалистік элементтерін (жаратқан иенің қозғалыссыздығы жайындағы ілімін) күшейту бағытында әрекет етті. Ф.Аквинский бойынша универсалиялардың үш түрі бар:

1. Жеке заттарға дейінгі (құдайдың құдіреті).

2. Заттардың өздеріндегі (жекедегі жалпылық).

3. Заттардың кейінгі түрі (адам санасында танылатын).

Философияның негізгі принципі – сеніммен сананың үйлесімділігі. Оның пайымдауынша, ақыл Құдайдың болмысын саналы түрде дәләлдеп, сенімнің ақиқаттығына қарсы пікірді қабылдамайды, барлық өмір сүретін заттар құдайдың құдіретті бойынша қалыптасады. Ф.Аквинский Құдайдың болмысына 5 дәлел келтірді:

1. Қозғалыс: барлығы қозғалыста, яғни оларды қозғалысқа келтіретін

күш бар. Алғашқы күш – Құдай.

2. Себеп: барлық тіршілік атаулы себепті, соған орай себепкер– Құдай.

3.Мақсат: дүниедегінің бәрі мақсатқа байланысты жаратылған,

мақсатқа бағыттап отыратын – Құдай.

4. Кездейсоқтық пен қажеттілік: кездейсоқтық қажеттіліктен

туындайды, ал алғашқы қажеттілік – Құдай.

5.Сапаның сатылары: тіршілік ететіннің барлығы әртүрлі сапаға ие, ал ең жоғарғы сапаға ие – Құдай.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: