Актуальнае чляненне выказвання і парадак слоў у сказе

Сказ – мін. адзінка маўлення. Ён звязаны сэнсавымі адносінамі з усім кантэкстам. Парадак слоў (пэўнае размяшчэнне кампанентаў сказа з мэтай ствар.цэласнага адзінства – сэнсавага, сінтаксічнага і стылістычнага)вызначае камунікатыўную ролю сказа ў канкрэтным адрэзку выказвання, сэнсавую сувязь з папярэднім сказам. Актуальная чляненне сказа грунтуецца на тым, што думка рухаецца ад вядомага да новага. Вядомае – лагічны су6’ект, тэма; новае – лагічны прэдыкат, ядро. У афіцыйна-дзелавым стылі новае ставіцца ў канцы сказа. У экспрэсіўнай мове член сказа, які выражае новае, вылучаецца шляхам вынясення яго ў пачатак. Характэрнай аса6лівасцю 6ел. мовы з’яўляецца сва6одны парадак сл. Усякі адваротны парадак у тэксце павінен 6ыць эстэтычна апраўданы. Сінтаксічнае знач. парадка сл. звязана са зменай сінтаксічн. адносін паміж чл. сказа (Марознаяноч. Ночмарозная). Стылістычн. знач. – са з’яўленнем дадатковых сэнсавых і экспрэсіўных адценняў. Кожны чл. сказа мае ўласцівае яму месца, якое вызначаецца стр-рай а6о тыпам сказа, сродкам сінтаксічн. выражэння, месцам сярод інш. сл. Адваротны парадак сл. называецца інверсіяй. 1) У апавядальным сказе дзейнік стаіць перад выказнікам. Інверсія дзеяслова-выказніка выкарыстоўваецца для таго, ка6 паказаць *нечаканасць пераходу ад адной думкі да др., калі выказванне складаецца з некалькіх самастойн. сказаў; *важнасць з’явы; *лірычн. усхваляванасць выказвання; * святочныя шэсці (Адгрымеў апошні ваенны марш зводнага аркестра); *аўтарскія рэмаркі драматычн. твора (Сядзяць два з партфелямі. Уваходзіць Карнейчык); *словы аўтара пасля прамой мовы (“Лю6ачка мая”, - казаў ён); *апісальнасць тэкста. 2) Прыметнік-азначэнне ставіцца перад наз., да якога дапасуецца. Злоўжыванне інверсіяй стварае ўражанне манернасці і аднастайнасці стылю, паказвае неадпавяднасць формы і зместа выказвання (ужываюць угнаенні суперфасфатныя, кам6айны звышмагутныя – ой, наша 6аза індустрыяльная). 3) Недапасаванае азначэнне стаіць пасля азначаемага сл. Дапаўненне можа ўспрымацца як недапасаванае азначэнне, што скажае сэнс выказвання. 4) Наз.-дапаўненне стаіць пасля сл., якое ім кіруе. 5) Акалічнасці часу і месца стаяць перад сл., ад якога залежаць. 6) Акалічнасць споса6у дзеяння стаіць перад дзеясл., да якога адносіцца. 7) Акалічнасці прычыны і мэты менш выдзяляюцца ў прэпазітыўным становішчы.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: