Сөз толғау, сөз дұрыстығы, тіл тазалығы, тіл анықтығы, тіл дәлдігі, тіл көрнектілігі дегеніміз не?

сөз дұрыстығы (Сөз дұрыстығы ұғымы. Сөздің, грамматикалық тұлғалардың, сөйлемнің орынды жұмсалуы. Сөздің рөлі. Ұғымды, заттарды, құбылыстарды бейнелеп айту тəсілдері);

сөз байлығы (Сөз оралымдығының бір шарты – сөз байлығы. Сөз қайталаудың сөз сапасына кері əсері. Сөз байлығы ұғымына енетін лексика – фразеологиялық, морфологиялық, синтаксистік жүйелер. Сөз байлығының стиль түрлерімен байланысы. Лексикологиялық сөздіктер арқылы сөз байлығын болжау мүмкіндігі);

сөз тазалығы (Тіл мəдениетінің маңызды сапасы – тіл тазалығы.

Тілдердегі сөз алмасу құбылысы. Сөз тазалығына жат элементтер. Əдеби тіл мен диалектизмнің арақатынасы. Тілдегі бейəдеби элементтер, олардың көркем əдебиетте қолданылуы. «Қыстырынды сөздердің» тілдік қарым – қатынасқа əсері);

сөз қысқалығы мен нұсқалығы (Сөйлемнің есім баяндауышқа аяқталуы –

сөз жинақылығының белгісі. Аз сөзге көп мағына сыйдыру – шеберлік. Сөйлеу

тіліндегі ықшамдылық, үнемділік. Сөздің қысқалығы мен нұсқалығына

қойылатын талаптар);

сөз дəлдігі (Сөйлеудегі дəлдік ұғымы. Сөзді мағынасына лайық қолдану -

сөз дəлдігінің талабы. Тілдегі паронимдер. «Зат» - «сөз» қатынастары.

Мағыналас сөздерді талғап жұмсау – сөз сапасын арттыратын шарттың бірі.

Сөз дəлдігіне қойылатын талап- логикалық дəлдік. Сөз дəлдігінің стильдермен

байланысы); сөз бедері жəне стиль (Сөз бедері туралы түсінік. Бедерлі сөздегі деректі,

дерексіз ұғымдардың қолданылуы. Сөз бедерінің стиль түрлерімен байланысы);

сөйлеу тілінің стильдік бедері (Сөйлеу тілі бедерінің анықтамасы.

Сөйлеу тілінің ерекшелігі жəне ондағы сөз бедерінің көрінісі. Өмірдегі жəне

көркем əдебиеттегі сөйлеу тілі);

публицистикалық шығарма тілінің стильдік бедері (Көпшілікке арналған

мерзімді басылымдар тілінің ерекшелігі. Күнделікті қолданыстағы сөздердің

қоғамдық пікір қалыптастырудың құралына айналу жолдары. Жағымды жəне

жағымсыз мағынадағы сөздер);

ресми ісқағаздары тілінің сөз бедері (Күнделікті қолданыстағы сөздердің

ресми іс қағаздар құралына айналу жолдары. Ісқағаздарындағы дайын сөз

үлгілері мен тілдік стандарттар. Ұғым түрлері);

ғылыми əдебиет тілінің сөз бедері (Тұрмыстық жəне ғылыми ұғымдар.

Ғылыми əдебиеттегі атаулардың ерекшелігі. Ғылыми əдебиет тілінің сөз

бедері);

көркем əдебиет тілінің сөз бедері (Көркем əдебиеттегі сөз қолданысының

ерекшелігі. Суреткердің сөз жұмсау шеберлігі. Өмір шындығы мен көркем

қиял. Сөзбен «көркем сурет» салу өнері. Денотат жəне образ. Көркем əдебиет

тілінің сөз бедері);

көркем сөз бедері (Болмысты нақты, өз бедерімен бейнелеудің айрықша

тəсілдері. Шығарманың эстетикалық қуаты. Бейнелеуіш құралдардың сөз

бедерін түзудегі мəні. Стильдік контраст. Бөгде стильдік элементтер. Сөз

əсерлілігінің сөзге, мəтінге, тарауға, бөлімге тұтас шығармаға қатысы); 46-Редактор– баспада, радиохабар мен телевизияда мәтінді әдеби тілдің стильдік нормаларына түсіріп, өңдеуші, оны басылымның (хабардың) мақсаты мен сипатына сай етіп жөндеуші, әдеби қызметкер немесе журналист. Редактор — әуе толқынына шығуға тиісті хабарға жауапты адам. Оның міндеті сол өзі қызмет етіп отырған арнаның бағыт-бағдарына, жоспарларына орай хабардың сценарийлік жобасын құру, жанрын анықтау, хабарға қатысушы адамдарды шақыру, үнтаспаға дауысты жазып алу, мәселеге қатысты жайларды анықтау сияқты т.б. ұйымдастыру шараларымен шұғылданады. Егер хабар басқа адамның авторлық бағдарламасы болса да тиісті бөлімнің редакторы тексереді, эфирге рұқсат береді. Хабар барысында қатысатын журналистерге тапсырмалар беріп, бағыттайды. Ал, журналистке қойылатын талаптар төмендегідей:

1. графикалық ақпаратты немесе мәтіндік ақпаратты дайындау мен өндеуге арналған программа. Редакциялайтын программа.[1]

2. Тапсырманың нақты мақсатын түсіну.

3. Объект жайлы толыққанды мәлімет жинау.

4. Оқиғаның немесе жағдайдың барысын дұрыс түсіиу.

5. Қойылатын сұрақтарды дайындау.

6. Хабардың жанрын, пішінін белгілеу.

7. Негізгі объект келмей қалған жағдайда қосымша кейіпкерлер дайындау.

8. Техникалық құралдың дайындығын тексеру.

Хабар редакторының тікелей эфир кезінде жауапкершілігі тіпті артады. Режиссермен байланыс сапасы жақсы ма, сигнал өз дәрежесінде жетіп тұр ма, аудиториямен байланыстыратын телефондар дұрыс па, джинглдар мен музыкалық шығармалар дайын ба, бағдарламаның қонақтары дер кезінде шақырылды ма деген сияқты жайлардың бәрін тікелей міндетіне жатпаса да тексеруі қажет. Тіпті хабардың өту процесі де күрделенеді. Себебі, ол хабар барысында оқиға туралы баяндау-заметка, оқиға кейіпкерімен әңгіме-сұхбат, оқиғаға түсінік беру - комментарий, әр түрлі пікірлер айтылуы мүмкін - "дөңгелек стол", оқиғаның көрінісінен хабардар ететін - репортаж, тіпті есеп те кездеседі. Міне, осындай сан түрлі жанрлар тоғысқан хабарды дұрыс ұйымдастыру - редактор міндеті. Тіпті микрофонмен қай жерде тұру, объектіні қалай сөзге тарту керек, сөйленер сөзді қалай даярлау керек деген сияқты функциялар да соның ішінде. Өйткені, сол хабардың эфирден шығуына, тіпті бүкіл іаі дырына жауапты.

Автор (лат. auctor — жасаушы, шығарушы) — көркем шығарманы, ғылыми публицистикалық туындыны, сәулеткерлік дүниелерді, жобаларды, өнертабысты жазған, әдебиет, өнер, музыка, бейнелеу, мүсін, сәулет, графика, ғылым, техника саласында шығарма жазған (жоба жасаған т.б.) немесе соған қатысқан адам не ұжым (мекеме, ұйым).[1]

Қазіргі өнертануда, әдебиеттануда қалыптасқан түсінік бойынша автор өнер туындысын жасаушы; қаламгер, өз шығармасы арқылы өзінің дара, көркемдік танымын әйгілейтін шығармашылық тұлға. Автор санаты шығармашылық қабілет, шығармашылық даралық, дара дүниетаным, этикалық, эстетикалық принцип, өмір тәжірибесі секілді ұғымдар ауқымында талданады. Әлемдік өнертануда автор санаты туралы ортақ тұжырымның жоқ екенін де ескерту қажет.

XIX ғасырда француз ақыны Стефан Малларме басталған («жазу деген жеке тұлға ретіндегі даралыққа қатысы жоқ әрекет») шығармашылық процестегі жеке «менің», автордың дербес тұлға екенін мойындамайтын, терістейтін идея қазіргі структурализм, семитика мектептеріндегі негізгі принциптердің бірі.

Көркемдік жүйе түзуші бірегей қабілет, ерік иесі автор шығармашылық процеске қатыстылығы байырғы мифтерден, фольклор туындыларынан да бажалайнады. Алайда ежелгі мәдениеттер кеңістігінде автор тұлғасының дара шығармашылық сипатынан гөрі, медиаторлық белгісі басым еді. Гегельдің айтуынша, мифология - өнердің, қайнар көзі, бірден-бір қойнауы болған көне дәуірде автор үшін дара өмірлік материалды, оны көркемдік тұрғыда қайта қорытудың дара тәсіл, құралдарын іздеудің, мүмкіндігін де, қажеттілігі де болмаған. Яғни, автор тіршілікті, әлем сырын мифтік канондар бойынша жырлайтын абыз-медиум, дәнекерші-түсіндірмеші рөлін орындаған.

Реда́ктор — тот, кто занимается редактированием (составляет, проверяет и исправляет содержание) издания (книги, журнала, газеты и т. п.).

Редактор занимается не только процессом приведения авторских материалов в вид, соответствующий формату того или иного средства массовой информации или книжного издательства. В числе должностных обязанностей этого специалиста — распределение авторских заданий и контроль за их своевременным и качественным исполнением. Кроме того, задача редактора заключается в популяризации той компании, в которой он работает. Именно поэтому вся информация должна быть актуальной, точной, грамотно поданной и изложенной в полной мере.

Существуют различные разновидности этой профессии по роду деятельности:

• Литературный редактор

• Технический редактор

• Художественный редактор

• Научный редактор

• Редактор фильма

Должностные обязанности:

• составление плана работ на определенные сроки (день, неделя, месяц, год);

• проведение совещаний по планированию и распределению обязанностей работы по подготовленному и утвержденному плану;

• контроль за работой подчиненных;

• просмотр текстов, телевизионных и радиороликов;

• внесение необходимых правок, пожеланий по доработке;

• подписывание готовых образцов и макетов в печать или в эфир;

• решение общих организационных вопросов.

Места работы: редакции газет и журналов; книжные издательства; телеканалы; радиостанции; интернет-сайты; рекламные агентства.

Профессиональные навыки: знание особенностей жанровой стилистики; знание тематики редактируемой области; владение техникой редакторской и корректорской правки; широкий кругозор, любознательность; при необходимости знание иностранного языка; при необходимости знание терминологии; профессиональное чутье: редактор может не знать конкретной темы, но точно знать, что следует проверить.

Не нашли, что искали? Воспользуйтесь поиском: